Szanowni Państwo,

z wielką przyjemnością przedstawiamy drugi tom Warszawskich fal historii. Cieszymy się, że udało nam się zrealizować zamysł kontynuacji publikacji poświęconej filmom o Warszawie i ze stolicą w tle. Pierwszy tom koncentrował się na pokazaniu kluczowych momentów w rozwoju miasta w wieku XX. Bogactwo materiałów filmowych zarówno fabularnych, jak i dokumentalnych dotyczących stolicy Polski, siłą rzeczy, zmusiło nas do dokonania subiektywnego wyboru dzieł filmowych, które z powodu ich tematyki, formy, znaczenia uznaliśmy za wartościowe i inspirujące. O ile w tomie pierwszym dominowały filmy fabularne, o tyle w drugim zdecydowanie chętniej sięgamy po dokumenty, ale także format telewizyjny, teledyski czy też audiowizualne przejawy obecności miasta w internecie. Przywołane teksty kultury stanowią nie tylko świadectwo historyczne czasów, w których powstały, ale również pozwalają nam na konfrontację z historią i współczesnością miasta, jego dziedzictwem, także tym najbardziej bolesnym. Dodatkowo bardzo wiele mówią o nas jako wspólnocie narodowej, społecznej, kulturowej, nie tylko o nas jako mieszkańcach Warszawy. Na tym polega ich siła i aktualność oraz uniwersalizm. Jak w soczewce skupiają polskie historyczne doświadczenia i ich współczesne konsekwencje, pokazują bolączki oraz wyzwania współczesności. Pośrednio pozwalają nam lepiej zrozumieć procesy społeczne zachodzące w Polsce w ostatnich latach.

Warszawa to miasto niezwykle dynamiczne. Widać to bardzo wyraźnie zwłaszcza w ostatnich dziesięcioleciach. Gruntowne zmiany urbanistyczne, architektoniczne, społeczne przekształcają krajobraz i klimat miasta, kształtują jego nowy wizerunek. Zmieniają się całe kwartały Warszawy, czego symbolem są liczne wieżowce, osiedla mieszkaniowe, nowo powstające, modne miejsca spotkań, rozrywki i kultury. Oczywiście ten dynamizm niesie ze sobą zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje. Rozwój Warszawy jako centrum biznesowego, kulturalnego i naukowego przyciąga ludzi ambitnych, twórczych, doceniających dynamiczny charakter życia miejskiego. Z drugiej strony jednak przynosi zjawiska niepokojące, jak gentryfikacja, która jest zauważalna zarówno w wymiarze ekonomicznym oraz społecznym, jak i kulturowym. Martwi obserwowany rozpad wspólnot lokalnych i sąsiedzkich, anonimowość, prymat interesu ekonomicznego nad społecznym.

Dlatego niezwykle istotnym pojęciem staje się „wspólnota”, definiowana jako troska i uważność skierowana na siebie, ale także na innych, realizowana poprzez kontakty międzyludzkie czy animowana przez otoczenie, które tym kontaktom sprzyja.

Kryzys dotykający dziś wielu dziedzin życia może być przyczynkiem do powtórnego przemyślenia uniwersalnych wartości — bez względu na ideologiczne podziały. Zaproponowane przez nas filmy, ich analizy oraz scenariusze zajęć edukacyjnych pozwalają twórczym nauczycielkom i nauczycielom nie tylko na ocenę wartości historycznej czy filmoznawczej tych materiałów, ale także zachęcają do stawiania pytań o znaczenie tamtych procesów, zjawisk dla współczesności, dla nas jako obecnie funkcjonującej wspólnoty.

Zdajemy sobie sprawę, że część proponowanych filmów może być dla młodzieży archaiczna, trudna w odbiorze, tym bardzie należy wskazywać na związki tych dzieł ze współczesnością i rozwijać świadomość młodych ludzi dotyczącą ciągłości „fal historii”.