Cele lekcji

Cel ogólny

• ćwiczenie analizy i syntezy faktów oraz interpretacji i oceny zjawisk

Cele szczegółowe
Uczeń:

• ogląda film Marka Serafińskiego „Wyścig”
• charakteryzuje bohaterów
• formułuje najważniejsze problemy ukazane w filmie
• wskazuje znaczenie metaforyczne i uniwersalne animacji
• doskonali umiejętność analizowania i syntezowania informacji
• prezentuje swoje stanowisko
• ćwiczy umiejętność pracy w grupie

Środki dydaktyczne animacja Marka Serafińskiego „Wyścig” odtwarzacz DVD karta pracy

Formy pracy praca indywidualna praca z zespołem klasowym Metody pracy burza mózgów mapa mentalna dyskusja kierowana elementy wykładu praca z filmem

Przebieg lekcji

Uczniowie mieli już lekcje, na których omówiono literaturę socrealizmu, z historii i wos znają pojęcia „komunizm”, „postkomunizm” (kraje postkomunistyczne), transformacja ustrojowa.

Podanie tematu lekcji.

„Burza mózgów” – uczniowie wymieniają pojęcia, zjawiska i postaci związane z komunizmem oraz próbują określić, co zmieniło się w życiu społeczeństwa po transformacji ustrojowej (np. brak cenzury, brak kolejek w sklepach, demokracja, nowe style życia, pośpiech, pogoń za pieniędzmi – materializm, konsumpcyjny styl życia itp.).

Czy można jednoznacznie ocenić komunizm, jak i wszystkie zmiany po roku ’89? Prośba o krótkie wypowiedzi uczniów.

Nauczyciel pyta, czy uczniowie mogą podać przykłady tekstów kultury, które odnosiły się do wydarzeń społeczno-politycznych (satyry Krasickiego, „Wolność wiodąca lud na barykady” Delacroix, „Dziady”, „Przedwiośnie” itp.).

Nauczyciel podkreśla, że w XX i XXI w. rzeczywistość jest komentowana przez film. W polskiej kinematografii wielu reżyserów pokazało różnorodne aspekty transformacji ustrojowej (być może uczniowie wymienią kilka tytułów – np. „Psy”, „Dług”, „Dzień świra” – etos inteligenta itp.). Nie tylko filmy dokumentalne i fabularne podjęły taką tematykę. Także polska animacja zareagowała na ustrojowe zmiany. Przykładem może być „Wyścig” Marka Serafińskiego z 1989 roku.

Prośba o podanie skojarzeń do słowa „wyścig” (szybkość, pęd, rywalizacja, wygrana, przegrana, słabość, siła, test, sprawdzenie się, nowoczesność).

Rozdanie karty pracy i obejrzenie animacji (6’03”). Uczniowie uzupełniają kartę.

Przedstawienie wyników pracy i ich ewentualne uzupełnienie.

Uczniowie zastanawiają się, dlaczego przedstawiono wyścig na rowerach, a nie np. w luksusowych samochodach – np. bliskość fizyczna uczestników, społeczeństwo na dorobku, „demokratyczny charakter” roweru – każdy może go mieć (przekrój społeczny uczestników) – zwycięzcy być może przesiądą się do lepszych aut, zacofanie społeczeństwa postkomunistycznego itp.

Podsumowanie – uczniowie wypisują w kontekście filmu negatywne (pozytywne) cechy transformacji ustrojowej (egoizm, egocentryzm, indywidualizm, dehumanizacja, brak skrupułów, wygrana, wyścig szczurów).

Które z określeń pasuje (lub nie) do animacji – tendencyjna, metaforyczna, uniwersalna. Prośba o krótkie uzasadnienie: np. film animowany, używając metafor, symboli, skrótów myślowych może być uniwersalnym komentarzem do działań społeczeństwa, które po transformacji ustrojowej skupiło się głównie na pogoni za pieniądzem; obraz ludzi – egoistów, skupionych na materialnym aspekcie życia i zrównanych w dążeniu do celu.

Praca domowa

Na podstawie różnych źródeł wyszukaj cztery filmy (tytuł, reżyser i rok powstania), które opowiadają o transformacji ustrojowej w krajach postkomunistycznych. Jeśli ich nie widziałeś, przeczytaj recenzje tych filmów i uzasadnij krótko, który z nich chciałbyś obejrzeć.

Obejrzyj teledysk „Malcziki”
Analizując tekst i warstwę wizualną, znajdź i wypisz pięć (lub więcej) podobieństw pomiędzy ludźmi żyjącymi w komunizmie i współcześnie (tzn. po transformacji). Czy wg Ciebie piosenka jest prowokacją artystyczną, czy też wyraża prawdę, iż ludzkie zachowania są niezależne od ustroju politycznego?

Załączniki

KARTA PRACY

1. Kto inicjuje wyścig? (osoba, która ma jakąś władzę)
   

   ---

2. O co walczą uczestnicy? (o pieniądze)
   

   ---

3. Kto jest uczestnikiem wyścigu? (całe społeczeństwo)
   

   ---

4. Jak zachowują się ludzie biorący udział w tej gonitwie? Czego się dopuszczają? Jakie emocje im towarzyszą? (brak przerwy w wyścigu; zaciekłość; wkładają wielki wysiłek w osiągnięcie celu; agresja (duszenie, bicie, chwytanie); brak empatii; zapominają, kim są i jakie zadania mają spełniać w społeczeństwie – np. policjant, siostra zakonna, lekarz; brak etyki, empatii; pogwałcone reguły życia społecznego (policjant oszukuje, siostra dusi kobietę) i religijnego; dehumanizacja)
   

   ---

5. Uczestnicy – przedstawiciele społeczeństwa mają swoje „atrybuty” (lekarz, rolnik, muzyk) – czy wyróżniają ich, czy służą czemuś innemu? (przede wszystkim służą do eliminacji rywali)
   

   ---

6. „Wyścig” kojarzy się ze sportem – to sugeruje również podium. Czy ten wyścig może kojarzyć się ze sportem? (nie, gdyż gwałci zasady fair play)
   

   ---

7. Jak zachowuje się arbiter? Czy gani niegodne zachowanie? (nie, wręcz przeciwnie)
   

   ---

8. Co sugeruje ostatnia scena – taśma z lalkami i makietami? (1. taśma kręci się wokoło – brak końca gonitwy; 2. ludzie jako marionetki, pozbawieni woli/zdolności myślenia; 3. metaforyczność, symboliczność animacji)

   ---