Cele lekcji

Uczeń:

— definiuje i utrwala pojęcia: kontynent, morze, ocean, równik, zwrotnik;
— powtarza i utrwala informacje dotyczące stref oświetlenia Ziemi;
— doskonali umiejętność posługiwania się mapą i/lub atlasem geograficznym;
— rozwija kompetencje w zakresie pracy z podręcznikiem;
— doskonali umiejętność posługiwania się internetem;
— rozwija umiejętności związane z komunikacją międzyludzką i partnerstwem.

Przebieg lekcji

Przed zajęciami uczniowie zapoznają się z filmem Disnejowskim „Vaiana. Skarb oceanów”. Nauczyciel prosi uczniowie o sporządzanie w trakcie seansu notatek dotyczące charakterystycznych, dla miejsc odwiedzanych przez Vaianę, elementów klimatycznych, geograficznych oraz zoologicznych.

Nauczyciel rozpoczyna lekcję. Informuje o jej celach i zapisuje temat na tablicy. Następnie uczniowie zapisują swoje obserwacje poczynione w trakcie projekcji. Po sporządzeniu notatki jest ona poddawana weryfikacji przez całą klasę, celem usunięcia informacji niezgodnych z treścią filmu. Oczekujemy, że na tablicy pojawią się informacje takie jak: bujna roślinność, palma kokosowa, rafa koralowa, atol, wysokie temperatury, gwałtowne sztormy, cyklon, bardzo wysokie fale, ogromne przestrzenie morskie, żółw morski, krab, polip, płaszczka itp.

Prowadzący zajęcia dzieli uczniów na grupy. Prosi, aby w ramach każdej z nich, uczniowie ustalili, w jakiej strefie oświetlenia Ziemi rozgrywa się akcja filmu i uzasadnili swojego stanowiska/spostrzeżenia. W trakcie swojej pracy uczniowie mogą posługiwać się podręcznikami. Odpowiedzi poszczególnych grup weryfikowane są i uzupełniane przez pozostałych członków klasy. Oczekujemy, że uczniowie wskażą strefę międzyzwrotnikową, ponieważ tam właśnie występują wysokie temperatury, bujna roślinność, palmy kokosowe, ciepłe akweny morskie, rafy koralowe, żółwie morskie itd.

Uczniowie, nadal pracując w grupach, zostają poproszeni o przypomnienie sobie pojęć takich, jak ocean i morze, a następnie wymienienie nazw znanych im oceanów i uszeregowanie ich ze względu na wielkość powierzchni. Jeżeli okaże się, że nie posiadają wystarczającej wiedzy, aby wykonać zadanie, mogą skorzystać z podręcznika i/lub atlasu geograficznego. Wybrani uczniowie są proszeni przez nauczyciela o przedstawienie rozwiązania, a ich wypowiedzi weryfikowane są i/lub uzupełniane przez klasę.

Nauczyciel prosi uczniów o ustalenie pochodzenia takich wyrazów, funkcjonujących w języku polskim, jak tabu, tatuaż i kiwi. Uczniowie, korzystając z internetu lub słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, powinni ustalić, że słowa te wywodzą się z grupy języków polinezyjskich.

Następnym zadaniem uczniów jest ustalenie tego, co łączy Vaianę i słowa tabu, tatuaż i kiwi. Uczniowie zapoznają się ze zdjęciami lub prezentacją multimedialną, przedstawiającą różne grupy etniczne (Załącznik nr 1). Ich zadaniem jest wybranie osoby, której wygląd najbardziej przypomina bohaterkę obejrzanego wcześniej filmu. Ten etap lekcji może równie dobrze mieć charakter quizu. Uczniowie w trakcie prezentacji mogą odgadywać nazwy grup etnicznych lub narodowości, do których przynależą przedstawiane osoby. Mogą to robić na głos, na bieżąco lub zapisywać odpowiedzi. Ważnym elementem prezentacji jest ponowne przedstawienie zdjęć wraz z nazwami narodowości odpowiadającymi przedstawianym osobom. Jeżeli uczniowie domyślili się już wcześniej, iż Vaiana jest Polinezyjką, ćwiczenie to ma na celu potwierdzenie ich przypuszczeń. Jeżeli zaś nie doszli wcześniej do żadnej konkluzji, efektem wykonania tego ćwiczenia powinno być bezsporne ustalenie przynależności etnicznej Vaiany.

Nauczyciel prosi uczniów o ustalenie, przy pomocy internetu lub atlasu geograficznego (w zależności od możliwości klasy), położenia geograficznego Polinezji. Oczekujemy, że uczniowie stwierdzą, że Polinezja znajduje się w środkowej części Oceanu Spokojnego, po obu stronach równika i rozciąga się pomiędzy Hawajami, Nową Zelandią i Wyspą Wielkanocną.

Następnie uczniowie są proszeni o ustalenie, przy użyciu atlasu geograficznego lub z wykorzystaniem zdobytej wcześniej wiedzy, jakie kontynenty stanowią granicę Oceanu Spokojnego. Następnie uczniowie proszeni są o przypomnienie sobie tego, jacy znani im odkrywcy przemierzali Ocean Spokojny i kiedy tego dokonali. Oczekujemy, że wymienieni zostaną Ferdynand Magellan (podróż dookoła świata 1519-1521) oraz James Cook (wyprawy w latach 1768-1779). Odpowiedzi poszczególnych uczniów weryfikowane są przez pozostałych.

Na tym etapie lekcji każdy z uczniów otrzymuje mapkę konturową świata. W celu podsumowania informacji uczniowie proszeni są o podpisanie na mapkach kontynentów, oceanów, równika, zwrotników, biegunów, stref oświetlenia Ziemi, trasy wyprawy Ferdynanda Magellana oraz obszaru Polinezji. Rozwiązania uczniów zostają skonfrontowane ze ścienną mapą świata. Prawidłowe rozmieszczenie nazw przedstawia nauczyciel lub wybrani uczniowie. Nauczyciel podsumowuje i kończy lekcję.

Praca domowa

W ramach pracy domowej uczniowie mają za zadanie nakreślić na otrzymanych wcześniej mapkach konturowych trasy wypraw Vasco da Gamy i Krzysztofa Kolumba oraz przypisać poszczególnym kontynentom charakterystyczne cechy ukształtowania powierzchni oraz osobliwości przyrodnicze i/lub kulturowe. W ramach pracy dodatkowej uczniowie mogą zostać poproszeni o pisemną odpowiedź na pytanie: Jakie możemy wskazać różnice między wyprawami europejskich odkrywców (takich, jak Magellan czy Cook) a podróżami morskimi Polinezyjczyków na przykładzie podróży Vaiany?

Załączniki

Hinduska
Zdjęcie pochodzi z:
https://media-cache-ec0.pinimg.com/736x/0c/f7/86/0cf7862bcd4393427dca97dbdf16a986.jpg

Indianie (Ameryka Południowa)
Zdjęcie pochodzi z:
http://przystaneknauka.us.edu.pl/sites/default/files/field/image/indios2.jpg

Polinezyjki
Zdjęcie pochodzi z:
http://kapital-ludzki-przyrodnicze4-6.strefa.pl/zdjecia2010-11/papua/Tahiti_Polinezja%20francuska_Tahitanki_2.jpg

Aborygeni
Zdjęcie pochodzi z:
http://vignette1.wikia.nocookie.net/tomek/images/7/7a/Aborygeni.jpg/revision/latest?cb=20131103142632&path-prefix=pl

Indianin (Ameryka Północna)
Zdjęcie pochodzi z:
http://www.globtroter.pl/zdjecia/kanada/59848_kanada_alberta_rezerwat_tsutsina.jpg

Japonka
Zdjęcie pochodzi z:
http://www.fotoblog.gorgolewski.pl/japonia/japonskie_dzieci.jpg

Beduinka
Zdjecie pochodzi z:
http://plfoto.com/zdjecia_new2/2564672.jpg

Masajka
Zdjęcie pochodzi z:
http://kobietamag.pl/wp-content/uploads/2014/01/masajki.jpg

Bibliografia

Lekcja została przygotowana w oparciu o podręcznik do przyrody „Tajemnice przyrody. Klasa 6.” wydawnictwa Nowa Era. W zależności od możliwości klasy, z która pracujemy, możemy modyfikować scenariusz.