Cele lekcji

Cel ogólny zajęć:

Doskonalenie umiejętności pogłębionego odbioru dzieła filmowego oraz zainspirowanie uczniów do refleksji nad istotą i przyczynami fanatyzmów we współczesnym świecie.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

• doskonali umiejętności charakteryzowania bohatera filmowego, uwzględniając środki właściwe dla sztuki filmowej;
• dostrzega niebezpieczeństwa wynikające ze skrajnych, fanatycznych postaw religijnych i antyreligijnych;
• poszerza wiedzę na temat Biblii, jej funkcji kulturotwórczych, religijnych, socjologicznych itp.;
• poznaje dzieło ważne dla współczesnego kina rosyjskiego;
• doskonali umiejętność współdziałania w grupie;
• kształtuje umiejętności formułowania i prezentowania swojego zdania;
• rozwija nawyk refleksyjnego odbioru świata oraz namysłu nad zjawiskami zaobserwowanymi w najbliższym środowisku i w mediach.

Czas pracy 2 godziny lekcyjne + projekcja filmu Środki dydaktyczne film Uczeń w reż. Kiryła Sieriebriennikowa, karta pracy z filmem, instrukcje dla grup, zestaw kadrów z filmu, fragmenty Biblii, komputer z dostępem do internetu oraz drukarką, duży arkusz papieru, kartony A3, materiały plastyczne.

Formy pracy z całym zespołem, w grupach kilkuosobowych i parach. Metody pracy elementy wykładu, dyskusja, burza mózgów/giełda pomysłów lub runda uzupełniania wypowiedzi.

Przebieg lekcji

Przed projekcją nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy przygotowujące ich do ukierunkowanego odbioru filmu oraz małe kartki, które posłużą młodzieży do notatek w trakcie projekcji. Dzieli uczniów na cztery grupy: jedną z nich prosi o zapisywanie na kartkach wypowiedzi, cech, haseł i innych słów kluczy charakteryzujących Wieniamina, drugą — o zapisywanie podobnych kwestii dotyczących nauczycielki biologii — Eleny, zadaniem trzeciej grupy będzie sporządzenie analogicznych notatek na temat środowiska, w którym żyją bohaterowie: szkoła (nauczyciele i uczniowie), zaś czwartej — na temat matki Wieniamina i popa Wsiewołoda.
Prowadzący prosi także uczniów, aby przypomnieli sobie informacje o Biblii: o jej kompozycji, czasie powstawania, roli w historii kultury oraz znaczeniu jako księgi świętej.
Nauczyciel może też poprosić uczniów (chętnych) o przygotowanie podstawowych informacji na temat filmu i jego reżysera.

1. Po projekcji nauczyciel (lub uczeń, który się do tego przygotował) przybliża młodzieży najważniejsze informacje na temat filmu i jego reżysera:

Film Uczeń w reż. Kiryła Sieriebriennikowa powstał na motywach dramatu Mariusa von Mayenburga Męczennicy. Sieriebriennikow przeniósł najpierw ten dramat na deski moskiewskiego Centrum Gogola, zaś spora popularność spektaklu zainspirowała reżysera do pracy nad adaptacją filmową dzieła niemieckiego dramaturga. Zdjęcia kręcono w sierpniu 2015 roku w Kaliningradzie. Światowa premiera filmu miała miejsce na festiwalu w Cannes w 2016 r, gdzie obraz wyróżniono nagrodą im. François Chalais. Adaptując sztukę Mayenburga — zarówno w wersji teatralnej, jak i filmowej — Sieriebriennikow dokonał kilku zmian. Zasadniczą było przeniesienie miejsca akcji z Niemiec do Rosji. Z tego też powodu zmieniono imiona i nazwiska bohaterów: zamiast Benjamina mamy Wieniamina, a w miejsce pani Roth — Elenę Krasnową.
Film otrzymał miedzy innymi nagrodę Grand Prix Konkursu Filmów Fabularnych Festiwalu Sputnik nad Polską 2016 za „zamknięcie w oryginalnej i zdyscyplinowanej formie palącego problemu współczesności”[1].

2. Prowadzący prosi młodzież o refleksje „na gorąco” po obejrzeniu filmu. Nie komentuje i nie rozwija wypowiedzi uczniów, dba o to, aby wypowiedział się każdy, kto chce. Można też tę część zajęć rozpocząć od rundy uzupełniania przez uczniów wypowiedzi: Według mnie ten film jest przede wszystkim o…

3. Następnie uczniowie, pracując w grupach (wyznaczonych przed lekcją) i korzystając z notatek w karcie pracy, porządkują zebrane informacje na temat świata przedstawionego w filmie. Przykładowe odpowiedzi: Akcja filmu toczy się współcześnie. Osadzona jest w niewielkim nadmorskim miasteczku w Rosji. Najważniejsze miejsca to: dom Wieniamina (szczególnie jego pokój, który w trakcie akcji ulega drastycznej przemianie), szkoła (basen, sala gimnastyczna, sale lekcyjne, gabinet dyrektorki), wybrzeże (umocnione gwiazdoblokami nadmorskie miejsce spotkań młodzieży), ulice miasteczka (rzadziej). Głównymi bohaterami filmu są: nastoletni uczeń Wieniamin oraz jego nauczycielka biologii Elena Krasowa, a także matka Wieniamina, jego kolega Grisza, nauczyciele i uczniowie szkoły, w której uczy się bohater.

4. Kolejna część zajęć poświęcona będzie charakterystyce bohaterów filmu: głównych postaci dramatu oraz osób z nimi związanych. Charakterystyka ta zostanie opracowana przez młodzież w postaci plakatu na dużym arkuszu papieru, a złożą się na niego: portrety postaci głównych i bohaterów drugoplanowych. Uczniowie ponownie pracują w grupach wyznaczonych przed zajęciami, do realizacji zadania wykorzystują notatki na karteczkach sporządzone podczas projekcji, zapisy w karcie pracy oraz wybrane cytaty z Biblii. Nauczyciel rozdaje instrukcje pracy dla grup oraz kartony, kolorowe pisaki i wydrukowane kadry z filmu. Uczestnicy przystępują do pracy, na wykonanie zadania mają 15 minut.

5. Uczniowie z poszczególnych grup przedstawiają efekty swojej pracy. Prezentują powstały plakat, obrazujący świat bohaterów filmu: ich wartości, dążeń motywacji. Przykładowe wnioski z pracy uczniów:

Wieniamin Jużin — nastolatek wychowywany przez matkę, z ojcem nie ma kontaktu. Jest samotnikiem, nie ma dobrych relacji z rówieśnikami, którzy mu dokuczają (np. komentarze po pierwszej wizycie matki w szkole). Wieniamin unika rozbierania się na basenie i obawia się kontaktu z innymi. Można to odczytać jako zasygnalizowanie homoseksualizmu chłopaka. Początkowo traktuje on nakazy i przestrogi zawarte w przytaczanych cytatach z Biblii dość cynicznie — jako sposób na uniknięcie zajęć na basenie. Jednak gdy okazuje się, że jego „oręż” działa (dyrektorka wprowadza skromniejsze, regulaminowe stroje), chłopiec nabiera odwagi w „głoszeniu słowa” i zaczyna powoli wierzyć, że jest wybrańcem, synem Boga, który ma tępić zepsucie, wskazywać grzechy, nawoływać do życia według zasad biblijnych oraz do odnowy moralności (scena na lekcji, gdy zaczyna „nauczać”, jego swoista „droga krzyżowa” przy dźwiękach ostrej muzyki rockowej — piosenki God is God słoweńskiego zespołu Laibach). Słowa z Biblii odczytuje dosłownie, a cytatami manipuluje — zależnie od sytuacji i celu. Kolejne wydarzenia, a przede wszystkim jego zdecydowane reakcje na działania Eleny, doprowadzają Wieniamina do coraz bardziej fanatycznych zachowań (planowanie „usunięcia przeszkody” — czyli zabicia Eleny) i do tragedii (zabija Griszę, który właściwie odczytał orientację seksualną Wieni). Na końcu Wienia łamie głoszone przez siebie zasady i daje „fałszywe świadectwo”, oskarżając nauczycielkę o molestowanie. Ponosi klęskę, choć to po jego stronie opowiadają się zarówno matka, jak i nauczyciele.

Elena Krasowa — nauczycielka biologii, ateistka wierna teoriom naukowym, ale też psycholog. Żyje w wolnym związku z nauczycielem wychowania fizycznego. Od początku widzi, że działania Wieniamina są raczej wołaniem o pomoc, niż efektem nagłego nawrócenia. Nauczycielka próbuje zrozumieć chłopca i dotrzeć do niego, szuka pomocy w publikacjach psychologicznych oraz samej Biblii, stara się też wesprzeć matkę. Jest jedyną (obok matki) osobą, która nie poddaje się i mimo bierności, a potem sprzeciwu środowiska, chce dotrzeć do istoty problemu chłopca. Jednak niepostrzeżenie dla samej siebie wchodzi w konflikt z Wieniaminem, a kolejne jej zajęcia (dotyczące antykoncepcji i teorii ewolucji) doprowadzają do eskalacji konfliktu. Nie zwraca uwagi na sygnały od partnera życiowego, że jej zachowanie staje się nieprofesjonalne. Nauczycielka wykorzystuje cytaty z Biblii, aby walczyć „tą samą bronią”. Również w dosłowny sposób odczytuje słowa z Biblii i wyszukuje cytaty takie, aby zdeprecjonować wartość Pisma w oczach Wieni. Elena wychodzi z roli nauczycielki i psychologa. Jej postawa się radykalizuje, staje się ona fanatyczką antyreligijną. Końcowa scena (kiedy najpierw policzkuje ucznia, a następnie przybija swoje buty do podłogi, aby nie można jej było usunąć ze szkoły) świadczy o utracie kontroli nad sytuacją oraz całkowitej porażce — nie udało jej się „ocalić” chłopca i wszyscy zwrócili się przeciwko niej.

Grono nauczycielskie — można w nim dostrzec dość stereotypowo nakreślone postacie. Na pierwszy plan wysuwa się tu dyrektorka — kobieta „poczciwa”, starająca się unikać problemów i konfliktów w szkole, dąży do załagodzenia sytuacji i staje po stronie trudnego ucznia, krytykując zbyt nowoczesne i ekstrawaganckie metody pracy. Dąży do rozwiązania problemu, ale nie wychodzi poza konwencjonalne (regulaminowe) zachowania. Nie dąży do zrozumienia Wieniamina i źródła jego problemów. Szkoła, którą kieruje, jest dla niej najważniejsza, a w szkole powinien być spokój. Zaakcentowaną postacią jest także nauczyciel wychowania fizycznego — partner życiowy Eleny. Jest to typowy miłośnik ćwiczeń kulturystycznych i dbania o dobry wygląd swojego ciała. Początkowo stara się zrozumieć zaangażowanie Eleny w sprawę Wieniamina, jednak później wyraźnie mówi, że zachowanie nauczycielki ma znamiona obsesji. Nauczyciel, rozwiązując problemy wychowawcze z uczniami, działa rutynowo (np. gdy Wieniamin wskakuje w ubraniu do basenu, nauczyciel sugeruje, że w ramach kary powinien przeprosić i przepłynąć kilka długości basenu). Uwagę zwracają też jego niejednoznaczne gesty i reakcje na uczennice podczas zajęć.

Rówieśnicy Wieniamina pokazani są jako przeciętna grupa nastolatków, którzy rozbawieniem reagują na niestandardowe zachowanie Wieni (np. na lekcji biologii). Odtrącają „odmieńców” — dokuczają Griszy (scena ze śmietnikiem), ale wyśmiewają też Wieniamina (wizyta matki w szkole przy okazji incydentu na basenie). Są też pokazani jako zwyczajna grupa młodzieży, która spędza razem czas na piciu piwa i opalaniu się na wybrzeżu (ujęcia nagich dziewcząt i chłopców bez skrępowania przechodzących po gewiazdoblokach mogą kojarzyć się ze scenami z raju przed zerwaniem owocu z drzewa poznania dobra i zła). Rówieśnicy nie włączają się do ukazanego w filmie konfliktu, wydają się być bezideowi.

Matka Wieniamina — kobieta w średnim wieku, która samotnie wychowuje syna, gdyż rozwiodła się z jego ojcem. Pracuje na trzech etatach, aby zapewnić synowi byt i to staje się najważniejszym jej dążeniem. Kocha Wienię, ale zupełnie go nie rozumie, nie radzi sobie z jego odmiennością. Wolałaby, żeby był zwykłym nastolatkiem o zwyczajnych upodobaniach. Nie wierzy w jego nawrócenie, traktuje je jako atak na siebie samą. Bezskutecznie szuka pomocy u nauczycieli i u popa. Gdy sytuacja zaostrza się, staje zdecydowanie po stronie syna, walczy o niego.

Pop Wsiewołod — pokazany jest jako duchowny, który bez większego zaangażowania wykonuje swoją pracę, ceni sobie wygodne życie i swój autorytet w środowisku. Nie ma w nim żarliwej wiary ani charyzmy. Posługuje się pustymi sloganami i frazesami. Jest skłonny do kompromisów. Ma świadomość, że żyje w świecie upadku wartości i autorytetów, ale jest zbyt bierny (lub leniwy), aby coś w tej sprawie zrobić. Gdy matka Wieni zwraca się do niego o pomoc, duchowny nie wykazuje zaangażowania, mówi, że nic nie może zrobić, „umywa ręce” (niczym Piłat).
Przy okazji prezentacji postaci popa należy wyjaśnić uczniom wpływ komunizmu na stan religijności Rosjan oraz przybliżyć wielowiekowe tradycje „sojuszu ołtarza z tronem” w przypadku cerkwi prawosławnej.

6. Podsumowując charakterystykę bohaterów, warto zwrócić uwagę uczniów, że postacie skonstruowane zostały zgodnie z zasadami właściwymi dla tragedii antycznej. Akcja oparta jest na konflikcie dwojga bohaterów (protagonista-antagonista). Zachodzi pomiędzy nimi konflikt tragiczny, gdyż oboje (zależnie od punktu widzenia) i mają rację, i jej nie mają. Ostatecznie oboje ponoszą klęskę. Inne postacie dramatu towarzyszą głównym bohaterom, wywierają na nich wpływ lub ulegają ich wpływowi.

7. Następna część zajęć poświęcona będzie próbie odpowiedzi na pytania: Jak do tego doszło? Co doprowadzało do tego, że w sennym nadmorskim miasteczku pojawiły się gwałtowne przejawy fanatycznych, które doprowadziły do tragedii? Nauczyciel prosi, aby uczniowie zrekonstruowali przebieg wydarzeń, zwracając uwagę na zdarzenia przełomowe, które powodują zmiany w postawie/zachowaniu głównych bohaterów oraz ich otoczenia. Młodzież, korzystając z notatek z karcie pracy (punkt 4), wspólnie ustala, które kolejne wydarzenia były szczególnie istotne dla rozwoju wydarzeń. Jeden z uczniów zapisuje te wydarzenia na tablicy.

8. Nauczyciel prosi, aby uczniowie, pracując w parach zastanowili się, jakie były etapy radykalizacji postawy Wieni. Uczestnicy zajęć przypominają, że najpierw było to cyniczne wykorzysta cytatów biblijnych do doraźnych potrzeb, następnie Wieniamin zdaje się coraz poważniej traktować swoją „misję”, zdaje się wierzyć, że został posłany, aby wyplenić grzech (wytyka grzechy matce, robi zarzuty duchownemu, atakuje nauczycieli, próbuje uleczyć Griszę). Bohater jest coraz bardziej pewny swego, staje się fanatykiem, aż dochodzi do obłędu (symboliczne zabójstwo Griszy — symboliczny gest Kaina?) oraz fałszywe świadectwo przeciw nauczycielce. Warto zauważyć, że Wieniamin w swym „nauczaniu” jest dość skuteczny, ponieważ wpływa na zachowanie dyrektorki, która zmienia zasady panujące w szkole, a ostatecznie większość bohaterów staje po jego stronie. Postawa nauczycielki, może nieco mniej wyrazista, również cechuje się fanatyzmem.

9. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat przyczyn przedstawionej w filmie sytuacji oraz źródeł fanatyzmu i radykalizacji postaw. Zwraca przy tym uwagę na system wartości bohaterów, stan społeczności lokalnej (a może rosyjskiego społeczeństwa?), kondycję rodziny, relacje międzypokoleniowe, uprzedzenia i zachowania dyskryminacyjne.

10. Prowadzący pyta: Dlaczego większość tak łatwo uległa „naukom” Wieniamina? Czego tej społeczności brakuje?

11. Na zakończenie nauczyciel prosi o interpretację tytułu filmu. Informuje uczniów, że tytuł oryginalny brzmi: (M)uchenik (męczennik, uczeń). Uczniowie proponują swoje hipotezy interpretacyjne: Słowo „męczennik” nawiązuje do tytułu dramatu, który był literacką podstawą filmu. Może się odnosić do głównych bohaterów, z których każdy ponosi klęskę, biorąc udział w bezsensownym starciu, można też je wiązać z Griszą, który poniósł śmierć z ręki swojego „nauczyciela”. Słowo „uczeń” zaś nawiązuje do miejsca Wieniamina w społeczności — jest uczniem, ale stanowi też kłopot dla szkoły, bo sprawia problemy, nikt nie jest w stanie zrozumieć jego postępowania. Nawiązuje też do procesu „wtajemniczenia” bohatera, który samodzielnie, bez pomocy mistrza, zgłębia Księgi. Tytuł może też wiązać się z postacią Griszy, który uwierzył w Wieniamina i stał się jego uczniem.

12. Następnie nauczyciel nagradza najaktywniejszych uczniów oraz rozdaje uczniom kartki samoprzylepne i prosi o zapisanie na nich, z jaką myślą, refleksją, a może postanowieniem wychodzą z dzisiejszej lekcji. Prosi, aby uczniowie zabrali ze sobą te kartki i je zachowali.

Praca domowa

1. Jakie motywy biblijne i intertekstualne nawiązania kulturowe odnajdujesz w filmie Uczeń? Sporządź zestawienie motywów i dzieł (malarskich, literackich itd.), do których film nawiązuje
2. Przeczytaj tekst księdza Mariusza Rosika Zasady interpretacji tekstu biblijnego i ich praktyczne wykorzystanie dostępny na stronie: http://wroclaw.biblista.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=266:zasady-interpretacji-tekstu-biblijnego-i-ich-praktyczne-wykorzystanie&catid=24&Itemid=66

Odpowiedz na pytania: Jakie błędy dotyczące interpretacji cytatów biblijnych popełnił Wieniamin? Jakie były przyczyny tych błędów i jakie konsekwencje fundamentalistycznej lektury fragmentów Biblii? Odpowiadając na pytania, odwołaj się do konkretnych fragmentów filmu.

Załączniki

Załącznik nr 1

Karta pracy z filmem

Przed projekcją filmu przeczytajcie uważnie poniższe polecenia i postarajcie się zrealizować je podczas oglądania filmu (notatki na karteczkach) lub zaraz po projekcji.

1. Wymieńcie głównych bohaterów filmu.

2. Określcie miejsce wydarzeń ukazanych w filmie oraz przesłanki, które świadczą o wskazanej lokalizacji.

3. Określcie czas akcji oraz wskażcie przesłanki, które potwierdzają Wasze zdanie.

4. Wypiszcie (w kolejności chronologicznej) wydarzenia, które miały kluczowe znaczenie dla rozwoju akcji, eskalacji konfliktu głównych bohaterów.

5. Określcie, jakie (waszym zdaniem) wartości były szczególnie ważne dla poszczególnych bohaterów. Zastanówcie się, czy hierarchia wartości bohaterów zmienia się pod wpływem wydarzeń ukazanych w filmie. Swoje wnioski zapiszcie w trzeciej kolumnie tabeli.

Bohater	Istotne dla niego wartości	Uwagi
Wieniamin
Elena (nauczycielka biologii)
Matka Wieniamina
Dyrektorka szkoły
Grisza
Koleżanki i koledzy z klasy głównego bohatera

6. W trakcie projekcji:

a) wynotujcie na pojedynczych karteczkach wypowiedzi, skojarzenia, wyrażenia i inne słowa-klucze, które w jakiś sposób charakteryzują wybranych bohaterów. Wybór bohatera zgodnie z dokonanym przez nauczyciela podziałem na grupy:

Grupa 1 — Wieniamin,

Grupa 2 — Elena Krasowa,

Grupa 3 — nauczyciele i rówieśnicy bohatera,

Grupa 4 — matka Wieniamina i pop Wsiewołod.

b) wynotujcie sygnatury szczególnie istotnych (waszym zdaniem) fragmentów Biblii, którymi posługują się bohaterowie.

Załącznik nr 2

Instrukcje pracy dla grup

Grupa 1.

Waszym zadaniem będzie sporządzenie w wybranej formie portretu-charakterystyki Wieniamina. Wykorzystajcie zapiski na karteczkach, które sporządziliście podczas projekcji, informacje z zadania nr 5 z karty pracy, wybrane cytaty z Biblii, wybrane fotografie z filmu. Opracujcie koncepcję plastyczną portretu, który będzie rodzajem kolażu z wykorzystaniem posiadanych i opracowanych materiałów. Zanim przystąpicie do pracy, zastanówcie się:

1. W jakich okolicznościach poznajemy bohatera?
2. Czym zwraca uwagę mowa jego ciała i czy zmienia się ona wraz z rozwojem akcji?
3. Jakie są relacje Wieni z matką, z nauczycielami i rówieśnikami?
4. Jak chłopak zachowuje się podczas zajęć na basenie i jakie mogą być prawdziwe przyczyny lęku przed fizyczną bliskością z innymi?
5. Jakie miejsce w jego życiu zajmuje Grisza?
6. Jak bohater odnosi się do popa Wsiewołoda?
7. Czym jest dla niego Biblia i jak ją traktuje?
8. Co zwraca waszą uwagę w doborze cytatów biblijnych wykorzystywanych przez Wieniamia?
9. Jak zmienia się postawa i zachowanie chłopaka w trakcie akcji filmu?
10. Dlaczego Wieniamin tak radykalnie zwrócił się w stronę Biblii i Boga?
11. Jakie filmowe środki wyrazu zostały zastosowane do charakterystyki tej postaci?

Podzielcie pomiędzy siebie zadania i przygotujcie portret swojej postaci. Na wykonanie zadania macie 15 minut.

Grupa 2.

Waszym zadaniem będzie sporządzenie portretu-charakterystyki nauczycielki biologii —Eleny Krasowej. Wykorzystajcie zapiski na karteczkach, które sporządziliście podczas projekcji, informacje z zadania nr 5 z karty pracy, wybrane cytaty z Biblii, fotografie z filmu. Opracujcie koncepcję plastyczną portretu, który będzie rodzajem kolażu z wykorzystaniem posiadanych i opracowanych materiałów. Zanim przystąpicie do pracy, zastanówcie się:

1. W jakich okolicznościach poznajemy bohaterkę?
2. Jaka jest jej sytuacja rodzinna?
3. Jakie miejsce zajmuje w swoim środowisku, jaką jest nauczycielką?
4. Jakie jest nastawienie nauczycielki do Wieniamina i czy ono w jakiś sposób się zmienia?
5. Jakie są intencje Eleny wobec Wieni?
6. Jak jej działania odbiera środowisko szkolne i matka Wieni?
7. Czym dla Eleny jest Biblia i jak ją traktuje/wykorzystuje?
8. Jak oceniacie efekty jej działań — wygrywa czy doznał porażki?
9. Jak oceniacie zachowanie bohaterki w końcowych scenach?
10. Jakie filmowe środki wyrazu zostały zastosowane do charakterystyki tej postaci?

Podzielcie pomiędzy siebie zadania i przygotujcie portret swojej postaci na otrzymanym kartonie. Na wykonanie zadania macie 15 minut.

Grupa 3.

Waszym zadaniem będzie sporządzenie (w wybranej) formie portretu-charakterystyki grona nauczycielskiego oraz rówieśników Wieniamina. Wykorzystajcie zapiski na karteczkach, które sporządziliście podczas projekcji, informacje z zadania nr 5 z karty pracy, wybrane cytaty z Biblii, fotografie z filmu. Opracujcie koncepcję plastyczną portretu, który będzie rodzajem kolażu z wykorzystaniem posiadanych i opracowanych materiałów. Wykorzystajcie duży arkusz papieru, na którym odpowiednio rozmieścicie przygotowane portrety, biorąc pod uwagę, że po prawej stronie umieszczony zostanie portret Wieniamina, a po lewej Eleny Krasowej. Zanim przystąpicie do pracy, zastanówcie się:

1. W jaki sposób pracownicy szkoły reagują na niecodzienne zachowanie ucznia?
2. Jakie typy nauczycieli reprezentują postacie ukazane w filmie?
3. Jaką rolę dla siebie widzą nauczyciele i dyrektorka wobec trudności wychowawczych z Wieniaminem?
4. W jaki sposób dyrektorka reaguje na kolejne „występki” Wieniamina i jaka jest przyczyna takiej postawy?
5. Co sądzą o Wieniaminie rówieśnicy, co może sugerować ich określone poglądy?
6. Jak reagują na jego zachowanie i czy te reakcje zmieniają się w trakcie akcji?
7. Jakie filmowe środki wyrazu zostały zastosowane do charakterystyki tych postaci?

Podzielcie pomiędzy siebie zadania i przygotujcie portret swoich postaci na otrzymanym kartonie. Na wykonanie zadania macie 15 minut.

Grupa 4.

Waszym zadaniem będzie sporządzenie portretu-charakterystyki matki Wieniamina i popa Wsiewołoda. Wykorzystajcie zapiski na karteczkach, które sporządziliście podczas projekcji, informacje z zadania nr 5 z karty pracy, wybrane cytaty z Biblii, fotografie z filmu. Opracujcie koncepcję plastyczną portretu, który będzie rodzajem kolażu z wykorzystaniem posiadanych i opracowanych materiałów. Wykorzystajcie duży arkusz papieru, na którym odpowiednio rozmieścicie przygotowane portrety, biorąc pod uwagę, że po prawej stronie umieszczony zostanie portret Wieniamina, a po lewej Eleny Krasowej. Zanim przystąpicie do pracy, zastanówcie się:

1. W jakich okolicznościach poznajemy matkę Wieni?
2. Jaką postawę przyjmuje wobec zachowania syna i czy ta postawa zmienia się wraz z rozwojem akcji?
3. Jaką matką jest Elena?
4. Jakie wartości wyznaje?
5. Jaką postawę wobec Wieni przyjmuje pop Wsiewołod?
6. Jak zachowuje się wobec matki Wieniamina proszącej go o pomoc?
7. Jaka jest jego postawa podczas spotkań w gabinecie dyrektorki?
8. Jaki charakter mają wygłaszane przez niego opinie i sentencje?

Podzielcie pomiędzy siebie zadania i przygotujcie portrety swoich postaci. Na wykonanie zadania macie 15 minut.

Załącznik nr 3 [1]