Docelowa grupa odbiorców (etap edukacji): uczniowie szkół ponadgimnazjalnych/ ponadpodstawowych. Nazwy przedmiotów (zajęć), na których można wykorzystać film: godzina wychowawcza, historia, język polski, zajęcia humanistyczne, wos.

Opis filmu:

Film zrealizowany w 1981 roku jest etiudą dokumentalną i jednym z pierwszych obrazów filmowych Waldemara Krzystka. Ten dziesięciominutowy dokument nakręcony w jednym z katowickich liceów obrazuje postawy ówczesnej młodzieży wobec systemu politycznego, w którym przyszło jej dorastać. Dla uczniów szkół XXI wieku film jest nie tylko okazją do szybkiej powtórki pojęć: socjalizm, RWPG, Układ Warszawski, instrukcje z Moskwy, demagogia, pokolenie stracone, fasadowe wybory, zakłamanie, ale do zmierzenia się z pytaniami uniwersalnymi: jaką postawę wykazać wobec otaczającej rzeczywistości?, jakie wartości są w życiu istotne?, czym jest patriotyzm? Ten zrealizowany nieskomplikowanymi środkami obraz zmusza do refleksji i porusza ze względu na jego bohaterów – niedoszłych maturzystów, którzy z ogromną odwagą i dojrzałością oceniają otaczający ich świat, werbalizują swoje lęki i frustracje, ujawniają marzenia i potrzeby, a także dostrzegają wszechobecne zakłamanie: „Wszystko [jest] tak zamulone, że nic nie widać…” – stwierdza jeden z uczniów. Film daje możliwość konfrontacji postaw pokolenia straconego z obecnym, dorastającym w demokratycznym systemie, ale czy w lepszej i łatwiejszej rzeczywistości?

Informacje o autorze filmu:

Waldemar Krzystek (ur. 1953 r.) – absolwent polonistyki na Uniwersytecie Wrocławskim i reżyserii na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Na jego dorobek twórczy składają się zarówno filmy (fabularne, dokumentalne), seriale, jak i spektakle Teatru Telewizji. Najważniejsze dzieła W. Krzystka to m.in.: W zawieszeniu, Ostatni prom, Zwolnieni z życia, Mała Moskwa (Złote Lwy na Festiwalu w Gdyni), 80 milionów (wytypowany na polskiego kandydata do Oskara), Fotograf, Anna German (popularny serial biograficzny), spektakle Teatru Telewizji Ballada o Zakaczawiu Macieja Kowalewskiego, Wizyta starszej pani Friedricha Dürrenmatta. W twórczości Waldemara Krzystka krytycy doceniają „warsztatową sprawność oraz rzadką w polskim kinie umiejętność stworzenia «dobrego filmu środka»”[1]. Reżyser nie unika tematów związanych z polityką, ale, jak sam deklaruje, polityka interesuje go jedynie wtedy, gdy „łączy się z ciekawymi sytuacjami i ze znaczącymi zachowaniami ludzi”[2], co nabiera kształtu w filmowej rzeczywistości.

[1] Ewa Nawój, Waldemar Krzystek, http://culture.pl/pl/tworca/waldemar-krzystek0

[2] Tamże.

Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć:

Film może być wykorzystany jako materiał pomocniczy na lekcjach wychowawczych, historii, języka polskiego, wos-u.

Tematy/pytania do dyskusji:

1. Marzenia, cele, plany, tęsknoty… młodzieży różnych czasów i pokoleń. Podobne czy różne?
2. Patriotyzm i jego oblicza. Czy bohaterów filmu można nazwać patriotami? Co to znaczy być patriotą dzisiaj?
3. Bohaterowie filmu nazwali siebie pokoleniem straconym, a jak my możemy określić cechę swojej generacji?
4. Dorastanie w czasach komuny – jego mocne i słabe strony. Analiza SWOT.
5. System polityczny i jego wpływ na życie prywatne obywateli.
6. Zostać w kraju czy emigrować?
7. Ważne, ważniejsze, najważniejsze… dla nich (bohaterów filmu) i dla nas – współczesnych. Piramida wartości.
8. Suplement do filmu W. Krzystka. Mój wywiad z osobą, która dorastała w PRL-u. Wspomnienia po latach. Prezentacja krótkich filmików uczniowskich.
9. To idzie młodość – tekst piosenki Ludwika Starskiego a tytuł i problematyka filmu.

Proponowane metody pracy:

1. Dyskusja na podane powyżej tematy.
2. Analiza SWOT mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń życia w PRL-u i dzisiaj.
3. Drzewko decyzyjne – przy realizacji tematu o możliwości emigracji.
4. Wywiad z członkami rodziny, którzy wychowali się w PRL-u. Jakie były ich marzenia, frustracje…? Prezentacja krótkich filmów uczniów i uczniowskie recenzje.
5. Piramida wartości.