Krótka informacja o filmie

Do tajemniczej posiadłości w dolinie Moonacre przybywa 13-nastoletnia sierota Mary Merryweather, która ma tu zamieszkać u boku dalekich krewnych. Wkrótce jednak okazuje się, że czekają ją nieprawdopodobne przygody. Marynia odkrywa, że jest ostatnią Księżycową Księżniczką, a na jej rodzinie ciąży mroczna klątwa. Dziewczynka ma czas do najbliższej pełni księżyca, by odczynić czary iocalić dolinę Moonacre, która wkrótce ma zniknąć pod powierzchnią morza.

http://www.tajemnicarajskiegowzgorza.vision.pl

Związki z podstawą programową

Uczeń uczy się rozpoznawać różne teksty kultury i analizować je: w tekście literackim zaznacza wybrane fragmenty, określa ich czas, miejsce, postaci i porównuje z ich adaptacją filmową; rozpoznaje gatunek; rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów; uczy się odróżniać realizm od fantastyki; odczytuje wartoci pozytywne i ich przeciwieństwa.

Osiąganie celów kształcenia i spełnianie odnoszących się do nich wymagań szczegółowych.

Język polski

Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:

• Dostrzega swoistość artystyczną dzieła
• Odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości
• Odróżnia realizm od fantastyki
• Wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska)
• Wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa)
• Omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia
• Charakteryzuje i ocenia bohaterów

Wartości i wartościowanie. Uczeń:

• Odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń – wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada)

Język angielski

• Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych w zakresie następujących tematów:
• Człowiek (dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania)
• Dom (miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia)
• Życie rodzinne i towarzyskie (członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego)
• Świat przyrody (pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz)

Etyka

• Poznawanie siebie, dostrzeganie cech indywidualnych własnych i najbliższych osób
• Wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn i konsekwencji
• Człowiek jako osoba; godność człowieka
• Przyjmowanie odpowiedzialności za siebie
• Wolność i jej różne rozumienie, autorytety i wzory osobowe

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

	TAK	NIE
Praca z filmem stwarza możliwości rozwoju kompetencji kluczowych uczniów	x
Film motywuje uczniów do samodzielnego uczenia się i poznawania	x
Film sprzyja rozwojowi wyobraźni uczniów	x
Film inspiruje do wykorzystania niestandardowych i oryginalnych metod pracy z uczniami	x
Film pozwala zaprojektować cykl zajęć wokół przedstawionego problemu	x
Film zawiera sceny przemocy		x
Film zawiera sceny erotyczne		x
Projekcja filmu musi być poprzedzona zajęciami wprowadzającymi		x
Analiza filmu wymaga obecności na zajęciach specjalisty (psychologa, pedagoga, innych)		x

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Warsztaty porównujące fragmenty książki z ich odpowiednikami filmowymi, analiza porównawcza;

Film pomoże uczniom rozwinąć umiejętności czytania, rozumienia tekstu zarówno literackiego, jak i filmowego, poprzez próbę porównania filmu i książki, na podstawie której został zrealizowany.

Szczególnie nadaje się do omówienia problematyki baśni oraz jej filmowego odpowiednika fantasy, pozwala także wprowadzić zagadnienie adaptacji filmowej. Poniższe przykłady ćwiczeń pomogą wykorzystać film we fragmentach. W przypadku pełnej projekcji, część z nich zaleca się przeprowadzić przed seansem.

Uczniowie będą mogli zrozumieć w jaki sposób słowa i obrazy mogą zbudować znaczenia i jaka jest różnica między słownymi i obrazowymi środkami wyrazu.

Na początek:

Elizabeth Goudge napisała swoją książkę w 1946 roku. Rok po jej opublikowaniu otrzymała za nią angielską nagrodę literacką Carnegie Medal.

Od tego czasu „The Little White Horse” została przetłumaczona na szesnaście języków. W samym j. angielskim jest wydawana corocznie w ponad trzydziestu tysiącach egzemplarzy. W zestawieniach książkowych bestsellerów dla dzieci w wieku 8-12 lat, publikowanych w dzienniku „The Independent”, od lat znajduje się w czołówce. Do jej fanów należy także Jane Rowling.

Tak wielka popularność książki sprawiła, że na twórcach filmu spoczęła duża odpowiedzialność, by ich ekranizacja spodobała się czytelnikom.

Sami też byli nią tak bardzo zafascynowani, że ich celem stało się jak najwierniejsze oddanie jej klimatu.

Pytania:

• Kiedy patrzysz na okładkę książki, jakimi słowy opisałbyś jej nastrój? Zwróć uwagę na kolory i światło.
• Jak myślisz, dlaczego ta książka była ulubioną lekturą Jane Rowling w dzieciństwie?
• Jak myślisz, dlaczego wydawca zdecydował się umieścić na niej krótką wypowiedź J. K. Rowling?
• Jakie są kluczowe obrazki tej okładki? Co one mówią o scenerii tej historii i jej głównych bohaterach?
• Porównaj okładkę wydania angielskiego i polskiego w kontekście w/w pytań.
• Porównaj okładkę książki i plakat filmu, zarówno angielski jak i polski.
• Czym różni się plakat od okładki? Czy mimo tego mają one coś ze sobą wspólnego?
• Co sugeruje napis w wersji angielskiej „magiczna podróż do początków” / w polskiej „pełna magii i niezwykłych przygód opowieść”
• Jakie inne ważne informacje zawiera plakat i dlaczego?
• Warto też porównać plakaty do tego filmu z różnych krajów (dostępne na www.filmweb.pl) i zastanowić się na ile się różnią / są podobne.

Treść opowieści:

1. Prowadzący rozdaje uczniom (albo wyświetla na tablicy/ekranie) skrótowy opis filmu (synopsis):

„Tajemnica rajskiego wzgórza” jest czarującą opowieścią o magii i przygodzie. Film śledzi losy 13-letniej sieroty Marii, która została wysłana, by zamieszkać ze starym wujem, sir Benjaminem, w tajemniczym zamku Moonacre Manor. Na miejscu dziewczynka poznaje mroczną prawdę przeszłości, mówiącą, że odżyje dawny spór, który na wieki zniszczy dolinę Moonacre. Mary ma czas do następnej pełni księżyca, by zmienić bieg wydarzeń i uratować Moonacre od zniszczenia. Dzięki pomocy grupki zwykłych, a jednocześnie wspaniałych i cudownych zwierząt, Marii udaje się zaprowadzić spokój w tym magicznym świecie.”

Zadanie dla uczniów:

• podkreśl słowa, które sugerują, jaki rodzaj/gatunek filmu zobaczymy?
• które przymiotniki są ważne w opisie nastroju filmu?
• wskaż wyzwania, jakim główna bohaterka będzie musiała stawić czoło w filmie.
• jaki rodzaj umiejętności będzie jej potrzebny, żeby odniosła sukces?

2. Zwiastun filmu.

Zwiastun powinien wprowadzać w historię / opowiadanie / treść filmu i nakłonić publiczność, by go zobaczyła. Po projekcji zwiastuna uczniowie odpowiadają na następujące pytania?

• czego dowiadujemy się o bohaterach i scenerii na samym początku zwiastuna.
• jak zmienia się muzyka w tym fragmencie i jaki nastrój ona tu stwarza?
• jakie efekty dźwiękowe tu słyszysz i co na ich podstawie możesz powiedzieć o historii, którą za chwilę zobaczysz?
• które ze słów słyszanych tu zza kadru jest najbardziej istotne i naprowadza nas na temat tej historii?

Sceneria

Fragment z książki „Tajemnica rajskiego wzgórza” (Warszawa 1996, przeł. Anna Bańkowska, R. I, s. 24-25).

„Żadne pióro nie jest w stanie oddać niezwykłego uroku tego pokoiku. Położony na samym szczycie okrągłej wieży, sam też był okrągły, ani za duży, ani za mały, w sam raz odpowiedni dla trzynastoletniej dziewczynki. Miał dwa wąskie, lancetowate okna i jedno duże, z wbudowaną na dole ławeczką. Między rozsuniętymi zasłonami widać było gwiazdy. W oknach ustawiono duże trójramienne świeczniki z zapalonymi świecami. (…)

Podłogi ze srebrzystego dębu nie krył żaden dywan, tylko przy samym łóżku położono niewielką owczą skórę, żeby przy wstawaniu bose stopy natrafiały na coś ciepłego i miękkiego. Niezbyt szerokie łóżko z kolumienkami na rogach osłaniały bladoniebieskie jedwabne kotary z tego samego materiału co zasłony w oknach, haftowane w srebrne gwiazdy. (…)

Pokój był nadzwyczaj skromnie umeblowany. Stały tam tylko dwie dębowe komody oraz umywalka ze srebrnym dzbankiem i miednicą. Nad jedną z komód wisiało nieduże okrągłe lustro. (…) Kominek był wyjątkowo mały, najmniejszy jaki dotąd widziała, i bardzo głęboko wbudowany. Płonęły w nim już sosnowe szyszki i gałązki jabłoni, napełniając pokój przyjemnym aromatem.(…)

Wszystko było cudowne. Gdyby Marynia posiadała odpowiednią wiedzę i umiejętności, tak właśnie urządziłaby swój pokoik .”

Pytania do uczniów:

• które słowa i frazy pomagają czytelnikowi wyobrazić sobie pokój? Podkreśl odpowiednie przymiotniki, te które najbardziej efektywnie kształtują twoje odczucia odnośnie pokoju?
• spróbuj narysować ten pokój na podstawie przeczytanego fragmentu. Potem zobacz ten fragment filmu (fragment od 14 minuty do 14.30). Na ile to się pokrywa z twoimi wyobrażeniami? Zwróć uwagę na detale.
• jakie ujęcia zastosowano, kiedy Maria patrzy na sufit? Jaki to daje efekt, gdy my patrzymy na tej pokój? W jaki sposób muzyka pomaga uzyskać nastrój tej sceny?
• zwróć uwagę na proporcje tego pokoju, np. drzwi, jaki to daje efekt?
• w jaki sposób aktorka grająca Marię pokazuje, jak dziewczyna się czuje w tym pokoju?

Postaci

fragment z r 5, s. 79-81

„Marmaduk Scarlet, do usług panienki – przedstawił się skrzekliwym głosem. – Proszę usiąść, ale nic nie mówić. (…) Przez całą szerokość twarzy ciągnął mu się uśmiech, którego końce wpadały do uszu, a w okrągłych, czarnych oczkach widać było iskierki wesołości. (…)

Nigdy przedtem nie widziała kogoś takiego. (…) Bardzo zadarty nos musiał być, jak u każdego dobrego kucharza, nadzwyczaj wrażliwy na zapachy, gdyż człowieczek poruszał nim przy pracy jak królik. Duże usta to rozciągał w uśmiechu w wielki półksiężyc, to znów zaciskał je z determinacją. (…)

Marmaduk Scarlet wyrabiając ciasto stanowił zachwycający widok. Był absolutnym mistrzem w swoim rzemiośle. Posługiwał się wałkiem z taką godnością, jakby to było królewskie berło, a ciasto, które wychodziło spod jego rąk, przypominało puszystością morską pianę. (…) Potem Marmaduk zabrał się do dekorowania swego dzieła, przylepiając zręcznie na wierzchu liście i kwiaty, które tak artystycznie ulepił z resztek ciasta, że niejeden rzeźbiarz mógłby mu pozazdrościć.”

Zadania dla uczniów:

• podkreśl słowa i frazy opisujące głos Marmaduke’a, jego uśmiech, oczy i ubranie. Jak sobie go wyobrażasz na podstawie tego fragmentu?
• jakie dwie metafory zostały użyte do opisu jego ust?
• Marmaduke jest porównany z do dwóch rodzajów ludzi, co pomaga opisać sposób, w jaki pracuje on w kuchni. Co to za ludzie? Jak myślisz, dlaczego autorka użyła tych porównań.
• teraz zobacz odpowiedni fragment filmu. Jakie efekty tu zastosowano, aby pokazać jego wesołość? (31.20-32.45)

Creature

Fragment z r 1, s. 17

„Mimo że nic się nie poruszało, między drzewami wyczuwało się obecność żywych istot. (…) i jeszcze przez ułamek sekundy wydawało jej się, że na końcu polany zastygł nagle w biegu, jakby ucieszony niespodziewanym spotkaniem mały biały konik z rozwianą grzywą i dumnie uniesioną głową.”

• co sądzisz o koniu?
• puść klip z wyłączonym dźwiękiem i spróbujcie sami podłożyć muzykę, używając instrumentów, na których potraficie grać.
• teraz jeszcze raz puśćcie fragment z koniem (1.17.50-1.17.37), z włączonym dźwiękiem. Porównaj własna ścieżkę dźwiękową z sountrackiem z filmu. Co powiesz o atmosferze jaką on buduje.
• jakie efekty specjalne wizualne tu zastosowano?
• podobnie jak Maria, widzimy tylko mignięcie konia. Jak sądzisz dlaczego filmowcy nie pozwolili publiczności w tej scenie zobaczyć konia nieco więcej i wyraźniej?