Skin (2008)
Arkadiusz Walczak
Akcja filmu rozgrywa się w Holandia 1979 r.
Film otwiera scena rozgrywająca się w więzieniu. Młody, ogolony na łyso chłopak atakuje strażnika, który go przeszukuje.
W następnej scenie widzimy tego samego chłopaka, ma długie włosy, jedzie na motorze. To główny bohater filmu Frank Epstain. Te dwa wątki będą się ze sobą przeplatać przez cały film.
Reżyser przedstawia nam świat głównego bohatera. Jego rodzice prowadzą pralnię, chłopak ma dobry kontakt z matką, w relacjach z ojcem jest problem. Szybko wiemy, z czego on wynika.
Scena posiłku, ojciec nerwowo stuka w podłogę. „Zawsze ta noga” mówi syn. Wieczorem wraz z wujem i matką szukają ojca, który ubrany w koc błąka się po mieście „Jak aż tu zaszedł? Jeśli myśli, że jest w obozie to przecież może zwiewać”. Ojciec Żyd, boleśnie doświadczony przez Holokaust, zmaga się z syndromem KL. Mimo, że wojna dawno się skończyła ojciec Franka ciągle przebywa mentalnie w obozie.
Najlepszy kolega Franka to Jeffrey, jest czarnoskóry, jego matka prowadzi zakład fryzjerski, traktują go jak członka rodziny, zapraszają na kolację „Dziś jemy masusa alesi. Wpadniesz?” Funkcjonowanie w środowisku tak zróżnicowanym kulturowo, etnicznie, religijnie jest czymś naturalnym. Podziały rasowe wydają się bardzo odległe, symbolizuje je zabawna piosenka reggae z refrenem: „Kiedy skinhead kroczy ulicą zamiera każde tchórzliwe serce”.
Świat bohatera to świat beztroskiego młodego człowieka, który lubi spotykać się z kumplami, pójść na koncert, posłuchać punkowej muzyki, poeksperymentować z narkotykami. W klubie spotykają się przedstawiciele różnych subkultur, są skini, punki, ludzie o różnym kolorze skóry.
Problemem jest relacja z ojcem. Frankowi zależy na tej relacji. Ubiera się w białą koszulę ma iść z ojcem na uroczystości rocznicowe, ale ten zapomina o synu. Frank obserwuje ojca z daleka, widzi jego łzy, odchodzi, bo ojciec zaślepiony swoim bólem nie dostrzega syna, których chciałby mu pomóc:
Frank: „Niektórzy cieszą się życiem, ale co Ty o tym wiesz?”
Ojciec: „Chcesz pomówić o moim życiu?”
Frank: „Tak, znowu.”
Ojciec: „Nie wiesz, co przeżyłem.”
Frank: „Nie, tato, nie wiem, co przeżyłeś. Zawsze trujesz o swoim pieprzonym obozie. Czemu tam nie zostałeś?”
Ojciec: „Może powinienem był.”
Relacje z ojcem jeszcze bardziej pogarszają się,, gdy matka trafia do szpitala.
„Nie martw się poradzimy sobie”, mówi ojciec i zaczyna płakać. „To ty jego pocieszasz!” Frank nie akceptuje słabości ojca. Wychodzi ze szpitala, widzi trzech chłopców, którzy niszą rower, pomaga im i w ten sposób wyładowuje swoją agresję. Nie chce być słaby jak ojciec. Potwierdza to scena w klubie.
Jeffrey zaczepia dziewczynę przywódcy grupy skinów. „Holandia musi być biała i bezpieczna”, tylko Frank staje w obronie przyjaciela. Obu bohaterów za chwilę widzimy na więziennym dziedzińcu. Jeffrey wypiera się znajomości z Frankiem.
Dla bohatera filmu najważniejsza wydaje się solidarność wobec przyjaciół oraz brak akceptacji dla słabości. Potwierdza to scena, gdy wraz z kolegami goni, a następnie bije napastnika, który kilka dni wcześniej zaatakował jego przyjaciela Maikela. Także jako jedyny występuje w obronie kolegi, gdy tego policzkuje ojciec. Odwiedza matkę, robi awanturę, ma świadomość, że stan matki się pogarsza. To potęguje konflikt ze słabym ojcem, który nie odbiera syna z komisariatu.:
Frank: „Już wiem, jak to jest”
Ojciec: „Nie masz bladego pojęcia”
Frank: „To jak długo powinienem siedzieć? […] Dwa miesiące? Rok, dwa?”
Ojciec: „Wiesz co, nie chcę cię przez jakiś czas oglądać.”
Bohater goli głowę na zero. Jego przemianę podkreśla muzyka, radosne karaibskie rytmy ustępują mrocznej niepokojącej muzyce. Ta sama muzyka towarzyszy mu w następnej scenie, gdy odwiedza matkę w szpitalu. „Ty też masz ogoloną głowę” mówi do matki. Jego wygląd wzbudza niepokój w oczach muzułmańskiej rodziny, odwiedzającą kobietę, która leży z matką Franka w szpitalnej sali. Oto zło już jest, kolejna scena ponownie rozgrywa się w więzieniu. Więźniowie dostrzegają tatuaż ze swastyką na piersi, bohater zostaje brutalnie pobity jako: „pieprzony nazista”.
Poruszony chorobą matki, skonfliktowany z ojcem Franki traci także przyjaciela. Podczas bójki w klubie Jeffrey nie staje po jego stronie, bo straci szansę na handlowanie prochami. Najbliższy przyjaciel go zawiódł. „Im nie można ufać” szepcze niczym Szatan przywódca skinów; „Chodź z nami, rusz się”, pomaga w rozbiciu siedziby punków, ale nie dlatego, że wierzy w ideologię skinów. Po prostu pomaga komuś, kto go zaakceptował, przyjął do grupy, z kim się solidaryzuje.
Bohater wydaje się silny, nie jest słaby jak jego ojciec, którego widzimy łkającego publicznie w synagodze.
Przełomem jest atak na matkę Jeffreya. „To żarty”, tłumaczy się i próbuje przeprosić, ale zostaje wyrzucony, nie ma już odwrotu.
Śmierć matki pogłębia samotność i frustrację bohatera. Płacze razem z ojcem, ale nawet w tej chwili nie potrafią być blisko siebie. Podczas pogrzebu matki wspierają go nowi przyjaciele.
Pozwala sobie wytatuować swastykę na piersi: „Mój honor to moja lojalność”. Ogląda swoją twarz w lustrze, widzimy symboliczną przemianę bohatera, od płaczu przechodzi do uśmiechu. Sprawdzianem owej lojalności jest scena bójki w barze ojca Maikela. Hasło Mój honor, moja lojalność jest puste. Bohater zostaje sam, przyjaciele uciekają.
Dopiero to dramatyczne wydarzenie zbliża ojca i syna. Ojciec przezwycięża lęk, przekracza bramę więzienia. Zaczynają rozmowę o boksie, obaj go nie lubią, ale to temat neutralny. Frank nie może pozostać obojętny na przemoc wobec słabszego, gdy więźniowie zaczepiają przewracają upatrzonego przez nich kozła ofiarnego, Frank interweniuje. Występuje w obronie słabszego.
Film Hanro Smitsmana to nie tyle portret subkultur młodzieżowych, ale ciekawy obraz, którego głównym wątkiem są relacje rodzinne – w szczególności na linii ojciec-syn oraz wskazanie, jak ważne dla młodego człowieka jest poczucie akceptacji i przynależności do grupy.
Hanro Smitsman (ur. 1967 r.) – duński reżyser i scenarzysta. Debiutował w 2000 r. filmem „Gloria”.
Pytania
- Wyjaśnij, co to jest syndrom KL?
- Jaką rolę odgrywa rodzina w życiu człowieka?
- Wyjaśnij pojęcie grupa społeczna? Jakie wyróżniamy rodzaje grup społecznych? Jaką rolę pełnią w życiu człowieka?
- Jaką rolę w procesie socjalizacji młodego człowieka odgrywają grupy rówieśnicze?
- Zinterpretuj tytuł filmu, czy bohater rzeczywiście jest skinem?
- Co to są subkultury młodzieżowe? Scharakteryzuj subkulturę punków i skinheadów.
- Kim są hipsterzy, czy można nazwać ich subkulturą?
- Przygotuj argumenty w debacie – w dzisiejszych czasach bycie konformistą jest korzystniejsze.
- Uzasadnij, czy istnieje uniwersalne bohaterstwo, czy zawsze jest to rezultat społecznej atrybucji?
- Opracuj założenia szkolnej kampanii służącej zwalczaniu postaw rasistowskich i ksenofobicznych.