Siostry (1999)
Reż. Paweł Łoziński
Dorota Gołębiowska
Opis filmu
„Siostry” to trwający 12 minut dokument, będący zapisem jednej sceny z życia dwóch sióstr, staruszek mieszkających w warszawskiej kamienicy. Bohaterki przebywają na podwórku swojej kamienicy w ciepły, słoneczny dzień. Starsza siostra pilnuje, aby młodsza spacerowała, ponieważ jest w trakcie rehabilitacji. Rozmowy bohaterek, ale także monologi, których adresatem jest autor filmu, przybliżają ich wzajemne relacje oparte z jednej strony na trosce, miłości, z drugiej na wzajemnych pretensjach i niechęci. Film odsłania dramat życia i dramat starości.
Reżyser tak wspomina pracę nad filmem: „Te panie same zaprosiły się do tego filmu. Robiłem film o naszym dozorcy Wiesiu. Spytały: A o nas by pan zrobił? Mogę spróbować. Dałem im po mikroporcie, włączyłem kamerę, usiadłem naprzeciwko i się zaczęło. Młodsza miała poczucie, że jest katowana przez starszą siostrę, a starsza, że musi się młodszą opiekować, i że to ponad jej siły. Nareszcie znalazł się słuchacz, któremu mogły o tym opowiedzieć. Kiedy ten film pokazywałem na świecie, ludzie mówili: to zupełnie jak moja mama, moja babcia. Uniwersalny model siostrzeństwa, czy w ogóle relacji międzyludzkiej, miłości-nienawiści, przemocy w uczuciach. Ale musiało minąć troszkę czasu, nim zrozumiałem, że z tej jednej sceny mam film. Pierwsza wersja miała 45 minut – doszliśmy do 12 minut. Jednej rzeczy byłem pewien – że nie pójdę do nich do domu. Wystarczyło podwórko, ławka. Tata mi bardzo pomógł w tej eliminacji”.
(Tekst zaczerpnięty z publikacji „Paweł Łoziński” wydanej w ramach cyklu „Polska szkoła dokumentu” przez Narodowy Instytut Audiowizualny)
Informacje o autorze filmu
Paweł Łoziński urodził się w 1965 r. Ukończył Szkołę Filmową w Łodzi. Jego filmem dyplomowym był pełnometrażowy dokument „Miejsce urodzenia”. Później zrealizował między innymi: „Sławomir Mrożek przedstawia” (1997), „Taka historia” (1999), Siostry (1999), „Pani z Ukrainy” (2002), „Kici, kici” (2008), „Chemia” (2009), „Inwentaryzacja” (2010), „Ojciec i syn” (2013). Debiutem fabularnym był zrealizowany w 1996 film „Kratka” – jest to jedyny do tej pory film fabularny w dorobku reżysera. W ostatnich latach Paweł Łoziński także produkuje swoje filmy. Często też współpracuje z ojcem, Marcelem Łozińskim, m.in. brał udział w realizacji „89 mm od Europy” i „Wszystko może się przytrafić”.
Paweł Łoziński jest laureatem wielu nagród głównych na festiwalach filmowych, m.in. nagrody za debiut reżyserski – za film „Kratka” na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1996), Złotego Lajkonika za filmy „Taka historia” i „Siostry” na Krakowskim Festiwalu Filmowym (1999) i głównej nagrody za „Taką historię” na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku (1999).
(Informacje za www.culture.pl)
Tematy do dyskusji
1. Historia filmowych sióstr Irki i Zosi – jednostkowa czy uniwersalna?
2. Skąd wzięła się potrzeba bohaterek zwierzenia się Łozińskiemu i zaproszenia go do własnego świata?
3. Jakie mogą być przyczyny relacji sióstr opartej jednocześnie na miłości, ale i niechęci, poczuciu krzywdy?
4. Miejsce seniorów we współczesnym świecie, w którym dominuje kult młodości i piękna.
5. Jaką rolę przejmuje kamera w tym filmie?
6. Dobra siostra – czyli jaka?
7. Posiadanie rodzeństwa – uroki i niedogodności.
Proponowane metody pracy
1. Dyskusja, debata (na podane powyżej tematy).
2. Mapa myśli – wokół tematu starości i wzajemnych relacji bohaterek.
3. Metaplan – zgłębienie relacji pomiędzy siostrami (ich przyczyn i ewentualnych sposobów naprawy).
4. Metody dramowe oparte na wcielaniu się w postacie bohaterek, ich bliskich, twórcy filmu itp.
5. Piramida priorytetów – dotycząca wartości istotnych dla bohaterek oraz istotnych dla młodych ludzi.
6. Studium przypadku – analiza słownikowego znaczenia wyrazu siostry oraz wymowy tego słowa w odniesieniu do bohaterek filmu i ich relacji.