Schody (1968)
Reż. Stefan Schabenbeck
Monika Kucharczyk-Drużyńska
Opis filmu
Film animowany „Schody” jest swoistą parabolą ludzkiego losu. Bohater — postać ludzka pozbawiona indywidualnych cech — potyka się na swej drodze o pierwszy schodek, chwieje się, ale szybko łapie równowagę. Przed drugim ze schodów jeszcze szykuje się, wyciera nogi, ale pokonanie kolejnych przychodzi mu już z łatwością. Człowieczek nabiera wprawy, rozpędu, nie przerażają go ciągle pojawiające się nowe przeszkody. Uparcie pokonuje kolejne stopnie. Jednak w miarę upływu czasu bohater traci powoli zapał oraz siły. Jego krok jest coraz wolniejszy, idzie z rezygnacją, zwiesza głowę, ciężko wzdycha, a nawet upada na kolana. Gdy z wielkim trudem osiąga szczyt, pada z wyczerpania, pokonuje ostatni ze schodów, sam staje się kolejnym — tymczasowo najwyższym. Samo dotarcie do celu wydaje się być jedynie pozornym zwycięstwem.
Zazwyczaj w życiu wytyczamy jakieś cele, angażujemy mnóstwo sił, żeby do nich dojść, ale jednocześnie w ich realizacji mamy „pod górkę”. Jedno jest pewne — w naszej drodze często idziemy utartymi szlakami, sami stając się cząstką tego, co już było, a jednocześnie tego, co będzie. Droga do sukcesu nie jest łatwa, ciągle pojawiają się na niej nowe schody. Może my sami stajemy się powoli następnym schodem, przeszkodą dla innych?
Informacje o autorze filmu
Stefan Schabenbeck (ur. w 1940 r. w Zakopanem) — polski reżyser filmów animowanych. Absolwent wydziału operatorskiego PWSFTviT. Zadebiutował w łódzkim Se-ma-forze filmem animowanym „Wszystko jest liczbą”, który wzbudził zainteresowanie i otrzymał wiele nagród. Jako jedyny w historii operator (przedstawiciel animacji) otrzymał prestiżową nagrodę im. Andrzeja Munka. Zdobył wiele nagród na całym świecie (Łódź, Lipsk, Oberhausen, Annecy, San Francisco, Buenos Aires). Kolejne dzieła, równie wybitne, czynią go jednym z najciekawszych twórców polskiej animacji. Kariera Schabenbecka była bardzo krótka, ale intensywna — jego filmy są arcydziełami, co potwierdzają liczne sukcesy, np. „Wykrzyknik” wyświetlany był w Cannes. Działalność filmowa Schabenbecka skończyła się szybko i trwała tylko pięć lat, bo na początku lat 70. reżyser wyemigrował z Polski i zajął się pracą pedagogiczną na zagranicznych uczelniach filmowych. Filmografia: „Jeden z 365″ (1965), „Wszystko jest liczbą” (1966), „Wykrzyknik” (1967), „Schody” (1968), „Susza” (1969), „Wiatr” (1969), „Inwazja” (1970).
Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć
Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć: film można wykorzystać w pracy z młodzieżą gimnazjalną i ponadgimnazjalną na zajęciach wychowawczych oraz: języka polskiego, wiedzy o kulturze, etyki, filozofii czy spotkaniu klubu filmowego.
Tematy do dyskusji
1. Jak wyznaczać cele życiowe?
2. Czy należy podejmować wysiłek na drodze do osiąganiu celu?
3. Życie człowieka jako labirynt bez wyjścia?
4. Stopnie schodów jako symbol pokonywania trudności, które bohater spotyka na swojej drodze.
5. Alegoria ludzkich dążeń do zamierzonego celu.
6. Samotność człowieka w otaczającym świecie.
7. Jakie emocje towarzyszą bohaterowi i widzowi?
8. Jak odczytać pointę filmu?
9. Czy ludzka egzystencja i walka ma sens?
10. Jaka jest rola muzyki w tym czarno-białym obrazie?
11. Uniwersalizm postaci bohatera (brak czasu, miejsca, rysów twarzy).
Proponowane metody pracy
• Stop-klatka – rozważanie poszczególnych decyzji bohatera, przewidywanie kolejnych jego kroków.
• Dyskusja na zaproponowane wyżej tematy.
• Drama — wchodzenie w rolę bohatera, analiza jego emocji na poszczególnych etapach drogi.
• Przekład intersemiotyczny.