Środki dydaktyczne Temat I karta pracy z tekstem bajki Ignacego Krasickiego „Myszy” fragmenty filmu „Przypadek” „Słownik terminów literackich” plakat do filmu Temat II http://www.edukacjafilmowa.eu/tekst.php?id=31 – strona internetowa Agencji Pro Cinema w Łodzi (Kursy – III. Historia filmu polskiego. Wybrane zagadnienia – Kino moralnego niepokoju)

Formy pracy praca z całą klasą praca w grupach Metody pracy Temat I dyskusja drzewko decyzyjne „burza mózgów” Temat II praca z materiałem audiowizualnym

Przebieg lekcji

Temat I: „Przypadek” jako filmowy moralitet. W odwołaniu do bajki „Myszy” Ignacego Krasickiego.

1. „Burza mózgów”: ustalenie tematu filmu i gatunku, który reprezentuje.

2. Wyjaśnienie pojęcia „moralitet”.

3. Ustalenie, dlaczego „Przypadek” w reż. K. Kieślowskiego można nazwać moralitetem filmowym? (dydaktyzm, tezy moralne, uniwersalny bohater – everyman).

4. Interpretacja plakatu do filmu „Przypadek” (dostęp na stronie internetowej www.gapla.pl).

5. Istotne elementy: postawa człowieka na plakacie, symbolika kostki do gry, proporcje między postacią, a przedmiotem trzymanym w rękach, kolorystyka).

6. Interpretacja tytułu filmu. Wariantywnie można nawiązać do angielskiej wersji tytułu „Blind chance” (ślepy los).

7. Odwołanie się do trzeciej historii z filmu „Przypadek”. Uczniowie interpretują i oceniają postawę bohatera (drzewko decyzyjne). Dyskusja na temat losów ludzkich uwikłanych w historię.

8. Uczniowie otrzymują karty pracy z bajką Ignacego Krasickiego „Myszy” i odpowiadają na pytania w nich zawarte.

„Każdy się swoim zatrudnia kłopotem?

Myślały myszy, co tu robić z kotem.

Mówiły jedne: „Darami go skusić!”

Mówiły drugie: „Lepiej go udusić!”

Wtem się odezwał szczur szczwany, bo stary:

„Próżne tu groźby, próżne i ofiary.

I dary weźmie, i przysięgi złamie!

Najlepiej cicho siedzieć sobie w jamie.

A opatrzywszy zewsząd bez łoskotu

Ani być z kotem, ani przeciw kotu”.

1. Scharakteryzuj postawę tytułowych myszy.
2. Jaką postawę reprezentował szczur?
3. Czy uważasz, że stanowisko szczura jest właściwe? Uzasadnij swoje zdanie.

9. Ustalenie z uczniami, jaki widzą związek między oświeceniową bajką Ignacego Krasickiego, a obejrzanym filmem? Dyskusja na temat relacji władza, polityka i jednostka.

10. Ocena postaci Witka Długosza we wszystkich częściach filmu. Wprowadzenie pojęcia „heroizm etyczny” (Zbigniew Herbert) – zdolność ocalenia moralności, uczciwości, wierność swoim ideałom.

11. Podsumowanie: wniosek na temat przesłania filmu „Przypadek” (człowiek uczciwy będzie uczciwy w każdych okolicznościach i po każdej stronie barykady).

Temat II: „Przypadek” jako podsumowanie kina moralnego niepokoju w Polsce.

Klasa programowo najwyższa w szkole ponadgimnazjalnej.

Kluczowe pojęcia: kino moralnego niepokoju, bohater filmowy, świat przedstawiony

Materiały pomocnicze: http://www.edukacjafilmowa.eu/tekst.php?id=31 – strona internetowa Agencji Pro Cinema w Łodzi (Kursy – III. Historia filmu polskiego. Wybrane zagadnienia – Kino moralnego niepokoju)

Przebieg lekcji:

1. Przedstawienie definicji „kina moralnego niepokoju”.

2. Przedstawiciele nurtu w polskiej kinematografii.

3. Cechy charakterystyczne filmów tego nurtu.

4. Podobieństwa i różnice między filmami nurtu a „Przypadkiem” K. Kieślowskiego (m. in. brak aluzji i metafor).

Tabela: podobieństwa i różnice.

5. Konstrukcja świata przedstawionego.

6. Konstrukcja bohatera (inteligent, człowiek wrażliwy, poszukujący prawdy, mądrości, autorytetów).

7. Środki stylistyczne kina moralnego niepokoju – język ezopowy.

Inne proponowane zagadnienia/tematy:

III. Obraz PRL – ukazany w filmie K. Kieślowskiego „Przypadek”. Kontekst historyczny.

IV. Kompozycja i wariantywność fabuły w filmie K. Kieślowskiego „Przypadek”.

V. „Przypadek” jako film o dojrzewaniu i poszukiwaniu własnej drogi.

VI. Relacja mentor i uczeń w filmie K. Kieślowskiego „Przypadek”.

VII. Omówienie trzech wariantów losu Witka Długosza i wpisanie ich w kontekst polityczny / historyczny lat 70.

VIII. Życie społeczne jako nośnik przypadków i obszar zagrożenia dla człowieka.

IX. Obraz władzy ukazany w filmie.

X. „Przypadek” jako antyteza „Zezowatego szczęścia” w reż. Andrzeja Munka.

XI. „Przypadek” jako film o tragiczności i pokrętności polskiego losu (prof. Henryk Jankowski).

XII. Wpływ dorobku K. Kieślowskiego jako dokumentalisty na film „Przypadek”.

Praca domowa

Temat I. Dokonaj analizy i interpretacji wiersza Zbigniewa Herberta „Przesłanie Pana Cogito”. Wnioski z wykonanej pracy porównaj z wymową filmu w reż. K. Kieślowskiego „Przypadek”.

Temat II. Odwołując się do odpowiednich źródeł w drukach zwartych, rozproszonych i w Internecie, scharakteryzuj twórczość jednego z przedstawicieli nurtu kina moralnego niepokoju (np. Krzysztofa Zanussiego, Agnieszki Holland, Andrzeja Wajdy). Weź pod uwagę kontekst polityczny tego nurtu w polskim kinie.

Bibliografia

Druki zwarte:

1. Coates Paul, „Usuwanie się w cień: wcielenia Kieślowskiego”, [w:] „Kino Krzysztofa Kieślowskiego”, red. Tadeusz Lubelski, Kraków, Universitas, 1997, s. 129 – 134.

2. Jankun-Dopartowa Mariola, „Człowieczeństwo zawrócone. Trzy przypadki bohatera lat osiemdziesiątych”, [w:] „Człowiek z ekranu. Z antropologii postaci filmowej”, red. Mariola Jankun-Dopartowa i Mirosław Przylipiak, Kraków, Wydawnictwo Arcana, 1996, s. 165 – 172.

3. Kieślowski Krzysztof, „Autobiografia”, Kraków, Wydawnictwo Znak, „Los czy przypadek. Przypadek (1981)”, 2012, s. 92 – 93.

4. Lubelski Tadeusz, „Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty”, Chorzów, Videograf II, 2008, Głęboko zamiast szeroko, s. 438 – 440.

5. Lubelski Tadeusz, „Od „Personelu” do „Bez końca”, czyli siedem faz odwracania kamery”, [w:] „Kino Krzysztofa Kieślowskiego”, red. Tadeusz Lubelski, Kraków, Universitas, 1997, s. 41 – 43.

6. Mąka-Malatyńska Katarzyna, „Krall i filmowcy”, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2006, „Wędrówki bohatera („Przypadek” Krzysztofa Kieślowskiego)”, s. 41 – 55.

7. Sobolewski Tadeusz, „Troska ostateczna. Uwagi o społecznym kontekście kina Krzysztofa Kieślowskiego”, [w:] „Kino Krzysztofa Kieślowskiego”, red. Tadeusz Lubelski, Kraków, Universitas, 1997, s. 107 – 115.

8. Wojtczak Mieczysław, „O kinie moralnego niepokoju … i nie tylko”, Warszawa, Wydawnictwo Studio Emka, 2009, „Przypadek” – prawdziwy i wielki”, s. 292 – 301.

Druki rozproszone:

1. Dondziłło Czesław, „Przepowiednia”, „Film” 1987, nr 11, s. 7-8.

2. Masson Alain, „Przeznaczenie i wariacje”, „Film na Świecie” 1992, nr 03 – 04, s. 18-19.

3. Pawlicki Maciej, „Wishful thining”, „Kino” 1987, nr 06, s. 5-7.

4. „Przypadek”, „Filmowy Serwis Prasowy” 1987, nr 05, s. 16-18.

5. Sobolewski Tadeusz, „Przypadek – postscriptum”, „Kino” 1987, nr 06, s. 8-11.

Artykuły w Internecie:

1.Bolewski Jacek SJ (1999), „Odmiana życia przez przypadki. Śladami Krzysztofa Kieślowskiego”,
http://www.wiez.pl/czasopismo/;s,czasopismo_szczegoly,id,75,art,3357 [31 października 2013].

2.Rezmer Paweł (2011), Krzysztof Kieślowski
http://stacjakultura.pl/4,48,22924,Krzysztof_Kieslowski,artykul.html [31 października 2013].