Krótka informacja o filmie

Jaki ojciec, taki syn? Film Magdaleny Piekorz w surowej formie odpowiedniej dla podjętego tematu opowiada historię trzydziestoletniego Wojciecha, który okaleczony psychicznie przez surowego i brutalnego ojca usiłuje zburzyć mur niepewności, przemocy i cynizmu? Czy Wojciech wyjdzie w końcu z symbolicznej jaskini, która skrywa go przed zewnętrznym światem, ale i ciepłem, miłością i pięknem? Czy zbije lustro, w odbiciu którego widzi twarz ojca, a nie jego własne oblicze? Film przeznaczony dla młodzieży stabilnej emocjonalnie.

Związki z podstawą programową

Język polski

Uczeń:

• odczytuje sens całego tekstu oraz wydzielonych przez siebie fragmentów;
• potrafi objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości (zakres podstawowy);
• czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole(zakres rozszerzony);
• szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów (w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym Internetu)(zp);
• prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki(zp);
• określa problematykę utworu (zp);
• wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne) (zp);
• konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi.

Wychowanie do życia w rodzinie

• Funkcje rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem wychowania dzieci w rodzinie. Znaczenie prawidłowych postaw rodzicielskich dla rozwoju dziecka. Samotne rodzicielstwo.
• Konflikty w rodzinie i ich przyczyny. Sposoby rozwiązywania konfliktów.
• Przemoc w rodzinie. (…). Profilaktyka. Możliwości uzyskiwania pomocy.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Dyskusja, burza mózgów, elementy dramy, kapelusze De Bono, pogadanka heurystyczna, analiza i interpretacja dzieła filmowego.

Zagadnienia filmoznawcze:

• Ascetyczna forma filmu, niemal brak scenografii, na oszczędnie zarysowanym tle, tym wyraźniejszy staje się problem.
• Unifikacja przestrzeni.
• Muzyka nie tylko w funkcji ilustracyjnej. Jej rodzaj, obecność i natężenie dźwięku charakteryzują problem.
• Narracja konfesyjna, opowieść głównego bohatera, świat przedstawiony widziany jego oczyma, autotematyzm.
• Klamra kompozycyjna – narracja głównego bohatera.
• „Klaustrofobiczna” przestrzeń w kadrze, bardzo niewiele światła.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Mechanizm matryc i ran emocjonalnych przekazywanych z pokolenia na pokolenie (poczucie krzywdy, osamotnienie, odrzucenie, brak miłości, przemoc, odzieranie z godności osobistej, redukcja człowieka do matryc i potrzeb życiowych).

Problem stereotypów społecznych (wizerunek ojca, księdza, nauczyciela, szkoły, kościoła jako osób i instytucji, które nie udzielają wsparcia jednostce, obojętnych na dramat ludzki).

Solidarność ofiar przemocy (samopomoc dzieci znajdujących się w podobnej sytuacji życiowej, tak samo zranionych, poszukiwanie bliskości osób podobnie zranionych).

Świat opresyjny, bez wyjścia, udręczona dusza nieprzebrana samotność.

Metafora jaskini (puste, zimne, jałowe łono, bycie grotołazem, pasja Wojtka sprzyjająca odosobnieniu, zamknięciu się w sobie; macierz pierwotna; „Jaskinia” Platona (życie cieniem życia, wielopokoleniową matrycą, a nie własnym istnieniem).

Motywy autobiograficzne w prozie Wojciecha Kuczoka.

Obraz kobiety (ratunek, wybaczenie, spokój, karmienie miłością – kobiety i matki, zawinięte „stułą ręce”, obraz „karmicielki”), bolesne macierzyństwo budzące lęk, przyjmowane z wielkim niepokojem.

Powtarzanie „figury ojca” (perfekcjonizm, natręctwa: mycie zębów, wiązanie butów; wchodzenie po schodach, słuchanie muzyki, sceny przemocy, surowość w obejściu, przesadna dbałość o czystość i zasady, ostatnia scena filmu, z napisanym na lustrze imieniem bohatera – sztafeta międzypokoleniowa, Matki Boskie rzeźbione przez ojca, kobieta w życiu Wojtka, motyw lustra).

Symboliczne znaczenie tytułu „Pręgi” (ślady na duszy, znaki na ciele, przekazanie dziedzictwa).

Współuzależnienie, więź kata i ofiary.

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Motyw ekspiacji (spalenie pejcza, banicja, odosobnienie).

Motyw gór: samotność, odosobnienie, wieczysty porządek natury, świat opuszczony przez Boga.

Obraz cierpienia, jakie świat dorosłych zadaje dzieciom, w filmach: „Polowanie na króliki” w reż. Phillipa Noyce’a, „Siostry Magdalenki” w reż. Pettera Mullana, „Chłopięcy świat” w reż. Michaela Catona-Jonesa.