Cele lekcji

Uczeń:

• poznaje znaczenie terminów: fakt historyczny, fikcja, fantastyka
• doskonali umiejętność krytycznego myślenia
• zabiera głos w dyskusji
• formułuje wnioski
• prezentuje własny punktu widzenia i uczy się uwzględniania poglądów innych
• rozwija umiejętność kreatywnego myślenia
• doskonali umiejętności pracy w grupie

Przebieg lekcji

Przed zajęciami uczniowie zapoznają się z cyklem filmów „Piraci z Karaibów”. [„Klątwa Czarnej Perły” (2003), „Skrzynia umarlaka” (2006), „Na krańcu świata” (2007) w reż. Gore’a Verbinskiego; „Na nieznanych wodach” (2011) w reż. Roba Marshalla]

Uczniowie korzystając ze słowników wyrazów obcych lub języka polskiego zapoznają się z terminami: fantastyka („twórczość literacka przedstawiający świat fantastyczny, nieodpowiadający przyjętym kryteriom rzeczywistości”), fikcja („przekształcony artystycznie obraz świata rzeczywistego dokonany świadomie przez autora”), fakt naukowy („stwierdzenie konkretnego stanu rzeczy lub zdarzenia w określonym czasie i przestrzeni; najprostszy podstawowy element każdej nauki”) [definicje za „Słownikiem wyrazów obcych”, PWN, 1993]

Następnie uczniowie zostają podzieleni na grupy. Celem każdej z grup jest wypisanie elementów fantastycznych występujących w serii filmów „Piraci z Karaibów”. Członkowie każdej grupy zapisują swoje spostrzeżenia na oddzielnych arkuszach papieru.

Po zakończeniu pracy w grupach arkusze zawierające spostrzeżenia uczniów zostają przypięte w widocznym miejscu tak, aby każdy mógł zapoznać się z ich treścią.

Uczniowie, z pomocą nauczyciela, porównują wyniki pracy każdej z grup i oceniają trafność spostrzeżeń swoich kolegów, dążąc do zestawienia pełnej listy elementów, wątków, postaci i miejsc, które przynależą do świata fantastyki, baśni, mitu. W tej kategorii znajdą się zapewne: Kraken, Latający Holender i jego załoga, busola Jacka Sparrow’a, bóstwo morskie Calipso, źródło młodości, syreny, podróż w zaświaty, serce Davy’ego Jones’a zamknięte w skrzyni, przeklęty skarb Azteków.

Uczniowie ponownie pracują w grupach, a ich zadaniem jest stworzenie listy osób, miejsc, wydarzeń, które są/mogą być fikcją, wymysłem autorów niemających nic wspólnego z postaciami i wydarzeniami historycznymi. Według uczniów do tej grupy mogą należeć: Jack Sparrow, Will Turner, Elizabeth Swann, gubernator Swann, kapitan Barbossa, Sao Feng, lord Beckett, komodor Norrington, Tortuga, Singapur, Port Royal, Wyspa Rozbitka (Shipwreck Cove), Wyspa Zmarłych (Isla de Muerta), Czarnobrody i jego córka Angelica, Kompania Wschodnioindyjska.

Uczniowie dobierają się w pary. Każda z nich, posługując się Internetem, ma za zadanie sprawdzić, czy jakaś postać lub miejsce, które znalazły się na liście, nie są postaciami historycznymi/realnymi miejscami geograficznymi albo też, czy nie jest „odbiciem” osoby/miejsca znanego nam z historii.

Uczniowie przedstawiają informacje na temat miejsc, osób, zdarzeń, które pojawiły się w serii filmów „Piraci z Karaibów” i występują lub występowały w rzeczywistości.

Tortuga jest wyspą położoną u północnych wybrzeży Haiti. W XVII wieku wyspa była główną siedzibą piratów na Karaibach, napadających na pływające po Morzu Karaibskim statki. Kres temu położono dopiero u schyłku XVII w. Na podstawie porozumienia w Ratyzbonie (1684 r.) Francja i Hiszpania zgodziły się skończyć z piractwem. Część piratów przeszła na służbę królewską, ci zaś, którzy nie zgodzili się podporządkować, zostali uwięzieni i powieszeni. Do roku 1688 walka z piratami na Tortudze została praktycznie zakończona.

Port Royal był stolicą Jamajki w latach 1655-1692 i jednym z głównych portów na Karaibach. W przeciwieństwie do obrazu zaprezentowanego w filmach Port Royal miał u żeglarzy bardzo złą sławę, ponieważ był jedną z głównych siedzib piratów oraz kryjówką zbrodniarzy, paserów i złodziei. W dniu 7 czerwca 1692, cała część wybrzeża, na której umiejscowiona była stolica Jamajki, osunęła się, podczas trzęsienia ziemi, do Morza Karaibskiego, zabierając ze sobą prawie wszystkich obywateli miasta.

Singapur to miasto-państwo położone na południowym krańcu Półwyspu Malajskiego. Jego początki jednakże sięgają dopiero roku 1819, kiedy to został wydzierżawiony jako placówka handlowa od sułtanatu Johor przez Kompanię Wschodnioindyjską. W okresie, do którego odnoszą się filmy z serii „Piraci z Karaibów” istniała tylko mała malajska wioska rybacka o nazwie Temasek, a nie starożytne chińskie miasto zaprezentowane przez filmowców.

Wyspa Rozbitka (Shipwreck Island) istnieje naprawdę, ale jest to nazwa parku rozrywki znajdującego się w mieście Panama w północnej Florydzie.

Kompania Wschodnioindyjska została założona w roku 1600 i działała do roku 1874. Jej siedziba znajdowała się w Londynie. Było to zrzeszenie inwestorów angielskich, którzy otrzymali od królowej Elżbiety I przywilej monopolu handlowego z Indiami. Na terenach kolonizowanych przez Brytyjczyków, instytucja ta miała szerokie uprawnienia polityczne i administracyjne daleko wykraczające poza tradycyjny handel. Mogła utrzymywać własną armię, zawierać układy polityczne, miała prawo do posiadania własnej waluty. W XVII i XVIII wieku podbiła Indie, budując szereg fortów i faktorii, które zapoczątkowały powstanie aglomeracji, takich jak Madras, czy Kalkuta. Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska, była w czasie swej działalności jednym z głównych filarów rozwoju ekonomicznego Anglii i miała ogromny wpływ na imperialną politykę tego kraju.

Sao Feng to postać fikcyjna wzorowana jednak na chińskim XIX – wiecznym piracie Cheung Po Tsai, który jako dziecko został porwany przez pirackiego herszta, a potem przez niego adoptowany. Po śmierci ojca kontynuował piracki proceder aż do momentu, gdy na skutek działań rządu chińskiego przeciwko piratom, porzucił dotychczasowy zawód i wstąpił na służbę marynarki chińskiej. Swój długi i barwny żywot zakończył jako gubernator na Peskadorach.

Czarnobrody to pseudonim Edwarda Teacha, urodzonego około roku 1675 angielskiego pirata, który w latach 1716-1718 grasował po Morzu Karaibskim. Był uważany za jednego z najgroźniejszych piratów swojego okresu. Zginął 22 listopada 1718 r. w trakcie potyczki z dwoma okrętami dowodzonymi przez angielskiego porucznika Roberta Maynarda. Legenda głosi, że aby wyglądać straszniej na brodę wiązał czerwone wstążki, do kapelusza przyczepiał zapalone lonty, a na ramieniu nosił sześć załadowanych pistoletów. Zdarzało się, że odpalał działa za pomocą swojej uprzednio podpalonej brody. Do dziś nie odnaleziono jego skarbu, który oceniany jest na 6 milionów funtów.

Podsumowanie zajęć i przypomnienie definicji faktu historycznego, fikcji i fantastyki.