Krótka informacja o filmie

Łucja, Zuzanna Edmund i Piotr to rodzeństwo, które podczas dziecięcej zabawy w chowanego przenosi się do magicznego świata Narnii – świata wiecznej zimy, w którym na porządku dziennym spotkać można gadające zwierzęta, olbrzymy czy krasnoludki. Czy dzieciakom prowadzonym przez mądrego lwa Aslana uda się uwolnić zaczarowaną krainę od zimy i Białej Czarownicy a władza wróci w ręce prawowitych władców Narnii? Wystawna adaptacja popularnej na całym świecie i wśród wielu pokoleń powieści Clive’a Staplesa Lewisa ucieszy nie tylko fanów książki, ale wszystkich wielbicieli wielkiego kina.

Związki z podstawą programową

Szkoła podstawowa (kl. IV – VI)

Język polski

Analiza filmu daje możliwości osiągania celów edukacyjnych zakresie odbioru tekstów kultury, ich analizy i interpretacji oraz tworzenia własnych wypowiedzi, a także realizacji treści nauczania.

Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:

• dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
• odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
• odróżnia realizm od fantastyki;
• wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska);
• wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa);
• omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
• charakteryzuje i ocenia bohaterów.

Wartości i wartościowanie.

• Uczeń odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń – wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).

Film może być omawiany jako kontekst do baśni, legend i mitów ujętych w podstawie programowej.

Wychowanie do życia w rodzinie:

• podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie;
• przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu;
• więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie; konflikty i ich rozwiązywanie.

Informatyka

Uczeń:

• tworzy rysunki i motywy przy użyciu edytora grafiki (posługuje się kształtami, barwami, przekształcaniem obrazu, fragmentami innych obrazów);
• przygotowuje proste animacje i prezentacje multimedialne.

Etyka

• Poznawanie siebie, dostrzeganie cech indywidualnych własnych i najbliższych osób;
• wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn i konsekwencji;
• człowiek jako osoba; godność człowieka;
• przyjmowanie odpowiedzialności za siebie;
• uczestnictwo w grupie, porozumiewanie się z innymi;
• wolność i jej różne rozumienie, autorytety i wzory osobowe.

Gimnazjum:

Język polski

Analiza tekstów kultury. Uczeń:

• opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło;
• rozpoznaje problematykę utworu;
• uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne.

Interpretacja. Uczeń:

• przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją;
• uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny.

Wartości i wartościowanie. Uczeń:

• omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność, sprawiedliwość, dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne.

Plastyka

Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę. Uczeń:

• podejmuje działalność twórczą, posługując się środkami wyrazu sztuk plastycznych, innych dziedzin sztuki (fotografika, film) i elementami formy przekazów medialnych, w kompozycji na płaszczyźnie oraz w przestrzeni rzeczywistej i wirtualnej (stosując określone materiały, narzędzia i techniki właściwe dla tych dziedzin sztuki i przekazów medialnych).

Wychowanie do życia w rodzinie

• Budowa prawidłowych relacji z rodzicami. Konflikt pokoleń; przyczyny i sposoby rozwiązywania konfliktów. Odpowiedzialność wszystkich za atmosferę panującą w rodzinie. Rodzina niepełna.
• Rola autorytetów w życiu człowieka.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Dyskusja, drama, wykorzystanie technik plastycznych, metoda punktów widzenia, mapy myślowe, metody rozwijające wyobraźnię.

Film szczególnie polecany w edukacji; dający bardzo wiele możliwości wykorzystania.

Zagadnienia filmoznawcze:

• Kontrast wizualny pomiędzy siłami dobra i zła (ciepłe kolory: żółty, czerwony, zielony – dobro, zimne – niebieski, stalowy, czarny, srebrny – zło).
• Połączenie wartości etycznych z estetycznymi: dobre jest ładne, zło jest brzydkie.
• Film jako dzieło autorskie i produkt komercyjny.
• „Opowieści z Narnii” – film artystyczny czy superprodukcja?
• Problemy adaptacji filmowej – czym jest adaptacja, a czym ekranizacja? Różnice w środkach wyrazu literatury i filmu.
• Plany filmowe i ich funkcje w ukazaniu świata.
• Kino stylu zerowego.
• Co to jest dubbing?
• Animacja.
• Rola muzyki w filmie.
• Kompozycja ramowa.

Zagadnienia związane z procesem pracy nad filmem: dodatki do filmu (na płycie DVD) pokazują proces powstawania animacji komputerowej, sposoby „budowania” postaci fantastycznych, uświadamiają złożoność i pracochłonność tego procesu.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Uniwersalne wartości – ich rola w świecie i życiu człowieka (honor, zaufanie, lojalność, więź braterska, poświęcenie itp. – wyraźny podział na dobro i zło).

Obecność „wiecznego dobra” (lew Aslan), pojawiającego się w sytuacji zagrożenia świata wartości przez siły zła.

Odwieczna walka dobra ze złem; pytania o źródło i naturę zła.

Rola Profesora (i jego postawy) w budowaniu poczucia bezpieczeństwa dzieci; mądrość osób starszych, ich pozytywny wpływ.

Rodzina, jako fundament wartości i poczucia bezpieczeństwa, na którym nadbudowuje się „zdrowa” osobowość człowieka.

Relacje pomiędzy rodzeństwem (pełne ciepła, zrozumienia, wybaczenia, wzajemnej pomocy, lojalności, także wobec zdrajcy).

Brak biologicznego ojca (wojna) wypełniony przez obecność Profesora i Aslana.

Rodzina w sytuacji kryzysowej, rola rodziny w przezwyciężaniu trudnych sytuacji.

Niezwykły klimat domów pokazanych w filmie: Pana Tumnusa, Bobrów, dom w Londynie, dom Profesora, zamek Białej Królowej (rekwizyty przejścia: szafa, urok przedmiotów i sprzętów – lampa, fujarka, zastawa do herbaty, kominek).

Konieczność podjęcia osobistego trudu i ryzyka w poszukiwaniu własnej tożsamości i dorosłości.

Znaczenie tajemnicy (mistycyzmu) w życiu jednostek i funkcjonowaniu społeczeństw.

Misterium życia, tajemne sensy popełnianych czynów.

Etos rycerski (w sferze wartości; kostiumu, atrybutów i obrzędu).

Symbolika: pór roku, „przedwiośnie” – niosące jednocześnie nadzieję i grozę zniszczenia).

Przedmioty magiczne: miecz, eliksir, łuk, róg.

Rola światopoglądu religijnego w dziele przebudowy świata.

Znaczenie przepowiedni i mitu organizujących życie mieszkańców Narnii.

Nawiązania do baśni Hansa Christiana Andersena „Królowa śniegu”: dziecięcy bohaterowie, poszukiwanie brata zwiedzionego i uwięzionego przez złą królową, kraina wiecznej zimy, przedstawienie królestwa – pałac, sanie, stój królowej.

Nawiązania do świata realnego – wielkie konflikty, wojna, zgubne systemy polityczne, dorastanie w sytuacji ekstremalnej.

Rola dzieciństwa (potrzeba przeżycia magicznego dzieciństwa).

Cywilizacja oparta na prawie i porządku kontra barbarzyńskie siły Białej Czarownicy.

Odwołania do romantyzmu.

Ucieczka w świat wyobraźni.

Hipoteza światów równoległych.

Różne postrzeganie czasu i odczuwanie rzeczywistości.

Powołanie do życia spójnego, fantastycznego świata, będącego syntezą mitów i tradycji kultury.

Wyraziste przesłania filmu – np. przekonanie o możliwości przemiany człowieka, moralny obowiązek prowadzenia nieustannej walki ze złem, uświadomienie sobie tajemnicy istnienia, roli transcendencji w życiu człowieka.

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Motyw ofiary i odkupienia, świadome przyjęcie cudzych win, idea osobistej odpowiedzialności, przebaczenia, wyzwolenia z egoizmu.

Motyw wędrówki, która jest jednocześnie drogą ku dorastaniu.

Motywy chrześcijańskie: obecność zła, zdrajcy – Judasza, fenomen zmartwychwstania, dobrowolna ofiara, ołtarz ofiarny, nawrócony grzesznik, moc nadprzyrodzona rządząca światem, nieodwołalne prawo, księga konstytuująca świat (aksjologia chrześcijańska).

Motywy z mitologii greckiej i rzymskiej: obecność istot fantastycznych np. centaury, fauny, bohater poświęcający się dla słabych (Aslan – Prometeusz); mitologia celtycka i skandynawska.

Motywy baśniowe – konstrukcja oparta na walce dobra ze złem, motyw wędrówki, cudowne przedmioty, morał, zwierzęta obdarzone mocą magiczną, przemiana bohatera, optymizm – dobro triumfuje.