Krótka informacja o filmie

Na „Przygodach Mikołajka” wychowało się już kilka pokoleń. Także i najmłodsi, dla których odbiór przekazu audiowizualnego zdaje się być naturalnym wręcz sposobem obcowania z tekstami kultury, mają okazję zapoznać się z sympatycznym bohaterem stworzonym przez duet Sempe-Goscinny, a przeniesiony na ekran przez Laurent Tirard. Filmowy Mikołajek – podobnie jak jego literacki pierwowzór to gwarant dobrej zabawy dla najmłodszych, dla starszych zaś okazja do radosnej podróży sentymentalnej.

Związki z podstawą programową

Język polski

Uczeń:

• dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
• odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
• odróżnia realizm od fantastyki;
• wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska);
• wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa);
• omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
• charakteryzuje i ocenia bohaterów;
• identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń.

Wartości i wartościowanie.

Uczeń:

• odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń – wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).

Język francuski

Uczeń:

• posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
  • człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania);
  • dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);
  • szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);
  • praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);
  • życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
  • żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne).

Wychowanie do życia w rodzinie.

• Podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie.
• Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu.
• Więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie; konflikty i ich rozwiązywanie.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Dyskusja, burza mózgów, analiza i interpretacja działa filmowego i literackiego, praca z fragmentem filmu, elementy dramy, ćwiczenia redakcyjne: recenzja, scenariusz, scenopis.

Film interesujący, szczególnie w zestawieniu z pierwowzorem literackim.

Zagadnienia filmoznawcze:

• „Zejście bohaterów z kart książki”, odwołanie do pierwowzoru literackiego, wzięcie w nawias realizmu świata przedstawionego.
• Konstrukcja akcji nawiązuje do klasycznej komedii omyłek.
• Akcja konsekwentnie osadzona jest we wczesnych latach 60. – kostiumy bohaterów, scenografia, rekwizyty, zachowanie bohaterów, obyczaje szkolne itd.
• Typy komizmu pojawiające się w filmie: sytuacji, postaci, humor językowy.
• Komedia jako gatunek filmowy.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Film powstał z okazji 50.lecia powstania historii o „Mikołajku”, przenosi widzów w czasy „słodkiej Francji” wczesnych lat 60. Epoki materialnej prosperity, opływowych citroenów, pierwszych telewizorów i idealistycznego braterstwa.

Wizja świata bezpiecznego i przyjaznego (wyidealizowanego), niepozbawionego jednak realistycznych obserwacji: drobnomieszczańscy rodzice wyglądają na ludzi trochę sfrustrowanych, relacje ojca z szefem, proszony obiad, wszelkie talenty Kleofasa za parę lat mogą zostać doszczętnie zniszczone przez represyjny szkolny system.

W realistyczną opowieść wkraczają mity (historia o Tomciu Paluchu, opowieści o wilkołakach i czarownicach) i archetypy zamieszkujące podświadomość – „Mikołajek” może być odbierany na tym poziomie jako niemalże freudowska analiza lęków epoki dzieciństwa.

Schematy relacji w rodzinie: z punktu widzenia dziecka, młodsze rodzeństwo zabiera uczucia rodzicielskie, ale także pozycję w rodzinie.

Społeczność szkolna ukazana w sposób ciepły: różni nauczyciele (dobra matka i zła macocha), karykaturalnie ukazany Rosół (choć dość blado w porównaniu z literackim pierwowzorem).

Dorośli ukazani są jako „podrośnięci’ uczniowie, ich zachowanie bywa niekonsekwentne i zabawne.

Historia opowiadana jest z perspektywy dziecka.

Relacje w świecie ukazane jako gra: w szkołę, w rodzinę, społeczeństwo mieszczańskie, relacje zawodowe i społeczne.

Wyraziście nakreślone postacie drugoplanowe, zwłaszcza bohaterowie dziecięcy, którzy razem tworzą na ekranie barwną grupę nietypowych indywiduów: przemądrzały Ananiasz zezem spoglądający zza okularów w rogowych oprawkach, pomysłowy Rufus z krzywo przyciętą grzywką i odstającymi uszami, krzywozębny Kleofas, który ciągle stoi w kącie, wymuskany Gotfryd przywożony do szkoły przez szofera czy słodka Jadwinia, zapowiadająca się na niezwykle silną kobietę.

Główny nurt akcji osnuty jest wokół jednego wątku – starań Mikołajka i jego kolegów o pozbycie się małego braciszka, zanim on jeszcze się pojawi, oprócz tego występuje kilka epizodów i wątków pobocznych.

Rzeczywistość osadzona w realiach wczesnych lat 60. ma charakter ponadczasowy: wiadomo, że bohaterowie nigdy nie dorosną, a ich świat się nigdy nie zmieni.

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Mikstura, dająca nadludzką siłę, sprzedawana przez uczniów, kojarzy się z serią komiksową o „Asteriksie i Obeliksie”.