Opis filmu

Film opowiada fragment historii Janiny Więsak i jej niełatwego macierzyństwa. Bohaterka jest staruszką, której rytm życia wyznaczają kolejne odwiedziny u syna odsiadującego wieloletni wyrok w więzieniu. Kobieta systematycznie przychodzi na widzenia, przynosi fotografie rodzinne, troszczy się o dojrzałego już syna, jak o małego chłopca (pyta, czy ma buty, skarpetki, chusteczkę do nosa), tęskni za nim i kocha bezwarunkowo. Matka mieszka w starym, drewnianym domu razem z synową i kilkorgiem wnucząt. Stara się pomagać w opiece nad maluchami, jednak życie rodziny toczy się jakby obok niej. Dzieci przeżywają ważne chwile swojego życia (np. pierwsza komunia święta) bez ojca. Kobieta niewiele mówi, często się zamyśla, tęskni za synem, nie może spać z powodu sytuacji, jaka ją spotkała. Film otwiera i zamyka scena odwiedzin w więzieniu, zaś kończy informacja o przeniesienia syna do więzienia oddalonego o 450 kilometrów od miejsca zamieszkania matki.
Warto zwrócić uwagę, że film w swojej formie nawiązuje do „szkoły Karabasza” — kamera „cierpliwym okiem” obserwuje kobietę, jej syna i rodzinę, nie ingeruje, nie wchodzi w interakcję. W filmie nie ma komentarza ani dialogu zainicjowanego przez reżysera.

Informacje o autorze filmu

Jakub Piątek jest absolwentem reżyserii w Łódzkiej Szkole Filmowej oraz Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy, wcześniej studiował też wiedzę o kulturze na Uniwersytecie Warszawskim oraz pracował jako dzien­nikarz i animator kultury. Jego krótkometrażowym debiutem (zrealizowanym w ramach programu Studia Munka – Pierwszy dokument) jest film Matka, który był prezentowany na blisko pięćdziesięciu zagranicznych festiwalach i zdobył kilkanaście nagród. Między innymi uznany został za najlepszy dokument podczas 9. Międzynarodowego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych „In the Palace” w bułgarskim Bałcziku (2011), otrzymał Grand Prix w Konkursie Filmów Krótkometrażowych w Batumi (2010), a także Nagrodę Główną w Międzynarodowym Konkursie Filmów Krótkometrażowych w Teheranie — w ramach Cinema Verite Festival (2010). Inne filmy tego reżysera to One man show (2014) oraz Sensory analysis (2016).

Za: ninateka.pl, http://www.polishdocs.pl oraz filmpolski.pl.

Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć

Film warto wykorzystać w pracy z uczniami gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej na godzinie wychowawczej, lekcji języka polskiego, wychowania do życia w rodzinie, wiedzy o społeczeństwie.

Tematy do dyskusji

1. Jakie portrety matek pokazane są w filmie Jakuba Piątka?
2. Jak wygląda życie pani Janiny Więsak — matki więźnia?
3. Jak wygląda życie synowej — samotnej matki kilkorga małych dzieci?
4. Czego dowiadujemy się o synu i jak wygląda jego życie w więzieniu?
5. Jak mogły potoczyć się dalsze losy bohaterki po przeniesieniu syna do więzienia odległego o 450 kilometrów?
6. Jakie znaczenie mają postawy rodziców dla wychowania dzieci?
7. Jaka jest rola matki w rodzinie i co jest istotą macierzyństwa?
8. Przedwczesne macierzyństwo — jakie mogą być jego konsekwencje?
9. Portrety matek w tradycji i tekstach kultury: matki spełnione, matki cierpiące, matki walczące.

Proponowane metody pracy

1. Dyskusja na podane wyżej tematy.
2. Dyskusja — czy Jania Więsak jest dobrą matką?
3. Sonda uliczna (zapisywana lub nagrywana) na temat: Co znaczy być matką?
4. Współczesna matka — portret ze słów i obrazów. Ćwiczenie, którego celem jest stworzenie przez młodzież w wybranej formie (np. plastycznej) uniwersalnego portretu matki. Uczniowie, tworząc portret, zwracają uwagę na cechy, zadania, role itp.
5. Ćwiczenia dramowe polegające na wchodzeniu w role i uświadamianiu sobie odczuć i myśli bohaterów filmu: matki, syna, synowej, najstarszej wnuczki.
6. Refleksja własna uczniów na temat ich relacji z rodzicami, szczególnie z matką.