Ludzie pustego obszaru (1957)
Reż. Kazimierz Karabasz i Władysław Ślesicki
Miłosz Hrycek
Opis filmu
Film prezentuje młodzież warszawskiej Pragi tuż przed dokonywaniem życiowych wyborów, odsuwających jej wejście w dorosłe życie. Niewielu z bohaterów uczy się czy pracuje. Mają dużo wolnego czasu, spędzają go ze sobą, spacerując po „swoim” mieście, bawią się, pozornie nie przejmują się jutrem. Jednak portret kreślony przez Karabasza i Ślesickiego nie ma nic z oceny czy potępienia. Autorzy wpletli w film cytaty z wypowiedzi bohaterów, a żadna ze scen nie była inscenizowana. Karabasz i Ślesicki spotkali się z większością bohaterów po raz drugi. Wcześniej realizowali film: „Gdzie diabeł mówi dobranoc”. W napisach początkowych autorzy napisali: „Film ten jest opowiadaniem o pewnej, poznanej przez nas grupie młodzieży. Ludzie, których pokazujemy, są podobni do bardzo wielu swoich rówieśników. Jest to jak gdyby synteza naszych obserwacji. Zamiarem filmu jest zasygnalizowanie problemu, którego korzenie tkwią głęboko w życiu społeczeństwa. Realizatorzy”.
Informacje o autorze filmu
Władysław Ślesicki (1927–2008) studiował historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, w 1955 roku ukończył Wydział Reżyserii w PWSFTviT w Łodzi – dyplom otrzymał w 1959 roku. Pracował w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie, gdzie realizował filmy dokumentalne. Za swoją pracę reżysera i scenarzysty otrzymał m.in. nagrodę indywidualną II stopnia Ministra Kultury i Sztuki (1969), Nagrodę Filmowców Polskich (2007).
Kazimierz Karabasz (ur. w 1930), uznawany za współtwórcę tzw. polskiej szkoły dokumentu, klasyk polskiej kinematografii. Jest autorem wielokrotnie nagradzanych filmów: „Muzykanci” (1960), „Rok Franka W.” (1967) czy „Spotkania” (2004). Laureat wielu prestiżowych nagród filmowych, m.in. Grand Prix festiwalu w Lipsku, Złotych Lwów na MFFKiD w Wenecji, nagrody głównej MFFK w Oberhausen czy Golden Gate Award MFF w San Francisco. Wykładowca w łódzkiej Szkole Filmowej (za: www.ninateka.pl).
Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć
Film można wykorzystać na lekcjach historii, zajęciach edukacji medialnej, edukacji filmowej i godzinie wychowawczej w szkole ponadgimnazjalnej.
Tematy do dyskusji
Jaką postawę prezentują bohaterowie filmu?
Jakie filmowe środki wyrazu zwróciły waszą uwagę?
Jakie problemy społeczne poruszyli autorzy filmu?
Jaki był stosunek autorów do bohaterów swojego filmu?
Jakie zachowania, nastroje i stany cechują bohaterów filmu?
Jakie podobieństwa lub różnice widzicie w problemach ówczesnej i współczesnej młodzieży?
Jakie było tło historyczne tego okresu?
Czy zachowania młodzieży były zgodne ze wzorem wychowania socjalistycznego okresu PRL-u?
Proponowane metody pracy
Dyskusja o rzeczywistości okresu PRL – dyskusja panelowa – o realiach tego okresu.
Dyskusja okrągłego stołu – o zachowaniu bohaterów filmu.
Drzewko decyzyjne – o konsekwencjach zachowania młodzieży.