Loveling (2018)
Reż. Gustavo Pizzi
Data premiery: 24 sierpnia 2018
Marta Kasprzak
Moment, w którym nastoletnie pociechy decydują się na opuszczenie rodzinnego gniazda, jest wyjątkowo trudny dla ich opiekunów. Taka właśnie sytuacja stała się udziałem Irene i Klausa – rodziców czterech synów, spośród których najstarszy otrzymał propozycję kontynuowania kariery sportowej w Niemczech. Zaoferowany kontrakt stanowi dla Fernanda doskonałą okazję do rozwoju, ale jednocześnie niesie ze sobą ryzyko osłabienia więzi rodzinnych.
Ze względu na poruszaną problematykę, Loveling można usytuować w kręgu produkcji coming of age, których silnym reprezentantem był obecny kilka miesięcy temu na polskich ekranach film Lady Bird. O ile klasyczne filmy o dojrzewaniu koncentrują się na obrazowaniu przeżyć młodych bohaterów, o tyle Loveling ukazuje ambiwalentną emocjonalnie sytuację z perspektywy matki. To na jej plastycznej twarzy odzwierciedlają się wszystkie troski i uśmiechy losu, spotykające rodzinę. Irene – głowa familii mieszkającej na obrzeżach Rio de Janeiro – to pogodna i energiczna kobieta, która stara się zrekompensować bliskim niedostatek materialny, otaczając męża i synów opieką oraz miłością. Już początkowe sceny filmu niosą ze sobą informacje na temat kondycji finansowej rodziny, żyjącej w zniszczonym domu i z trudem wiążącej koniec z końcem. Mąż Irene, jako jedyny posiadający stałą pracę, musi wyżywić sześć osób – to zadanie utrudnia mu jednak skłonność do angażowania się w ryzykowne interesy. Punkt zwrotny w karierze syna, następujący po świetnie rozegranym meczu piłki ręcznej, również wiąże się z poważną inwestycją finansową (tym bardziej, że do rodzinnego domu wprowadza się siostra Irene, Sônia, wraz z dwójką dzieci). Najwięcej emocji i wątpliwości związanych z wyjazdem syna żywi jego matka, natomiast dla obojga usamodzielnienie się Fernanda stanowi ważny życiowy egzamin.
Fabuła przesiąkniętego autentyzmem filmu skoncentrowana jest na przygotowaniach do wyprawienia nastolatka w daleką drogę – próżno oczekiwać ujęć przedstawiających życie i karierę chłopca w odległym kraju. Czas ekranowy szczelnie wypełniają przygotowania do podróży: dopełnianie formalności czy kompletowanie bagażu. Na dalszy plan schodzi tym samym ojcowska próba założenia nowego biznesu, ukończenie szkoły średniej przez matkę czy losy trzech braci Fernanda – spośród których dwóch najmłodszych przekomarza się ze sobą, a starszy gra w sekcji dętej orkiestry marszowej. Portrety drugoplanowych bohaterów zostają ledwie naszkicowane – nie posiadają oni wyrazistych cech osobowościowych, stanowiąc jedynie tło dla poczynań Fernanda i jego energicznej rodzicielki. Właśnie na tych wątkach koncentrują się twórcy filmu, przedstawiając perypetie związane z dojrzewaniem. Konfrontacja pomiędzy matką a synem przypomina zawody w przeciąganie liny: usamodzielnienie się Fernanda oznacza dla Irene stratę emocjonalną, a alternatywa w postaci pozostania chłopca w rodzinnym domu jest równoznaczna z utratą życiowej szansy. O ile podjęty w filmie wątek samodzielnego wyjazdu nastolatka na inny kontynent zdaje się być przypadkiem skrajnym, o tyle emocje związane z odłączeniem się dorastającego dziecka od rodziny są uniwersalne. Loveling w przekonujący sposób prezentuje stanowiska obydwu stron – opuszczającej dom i tej opuszczanej – udowadniając, że remedium na ból spowodowany rozłąką są mocne więzi rodzinne i panująca wśród bliskich solidarność, a także podejmowana przez członków rodziny próba samorealizacji.
Omówienie filmu w ramach zajęć edukacyjnych przygotowanych dla młodzieży licealnej, przekraczającej próg dojrzałości, zdaje się szczególnie uzasadnionym wyborem, jednak również uczniowie starszych klas szkoły podstawowej otrzymają dzięki udziałowi w seansie cenną lekcję. Po Loveling mogą sięgnąć również rodzice – po to, by emocjonalnie przygotować się na rozłąkę z dorastającym dzieckiem. Oprócz wartości edukacyjnych film cechuje również dopracowana strona formalna, przejawiająca się starannym kadrowaniem i kilkakrotnie zastosowaną subiektywizacją przeżyć Irene, unaoczniającą jej rozterki. Szczególnie przejmująca jest scena, w której kobieta – tuż po wyprawieniu najstarszego syna w drogę – uczestniczy wraz z rodziną w przemarszu orkiestry, której donośne dźwięki ulegają całkowitemu wyciszeniu. „Wszystko się ułoży. Zauważyłeś, że nam zawsze wszystko się układa?” – pociesza syna Klaus. Słowa te mogą nieść otuchę wszystkim usamodzielniającym się pociechom, a także ich rodzicom, którzy cierpią na tak zwany syndrom opuszczonego gniazda.
tytuł: Loveling
tytuł oryginalny: Benzinho
rodzaj/gatunek: dramat
reżyseria: Gustavo Pizzi
scenariusz: Gustavo Pizzi, Karine Teles
zdjęcia: Pedro Faerstein
obsada: Karine Teles, Otávio Müller, Adriana Esteves, Konstantinos Sarris, César Troncoso, Mateus Solano
produkcja: Brazylia, Niemcy, Urugwaj
rok prod.: 2018
dystrybutor w Polsce: Best Film
czas trwania: 95 min
odbiorca/etap edukacji: od lat 13 wzwyż/podstawowa 7-8, ponadpodstawowa i wyższa