Cele lekcji

Cel ogólny:

• Rozwijanie umiejętności kompetentnego, świadomego odbioru dzieła filmowego

Cele szczegółowe:

Uczeń:

• analizuje i interpretuje film
• określa problematykę utworu
• dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości uniwersalne
• rozpoznaje konwencję groteski oraz jej funkcję
• dostrzega elementy satyry w dziele filmowym
• ćwiczy umiejętność współpracy
• prezentuje swoje stanowisko
• doskonali umiejętność wnioskowania i uogólniania
• dyoskonali umiejętność dyskusji
• wkorzystuje znajomość filmowych środków wyrazu
• odczytuje i interpretuje znaczenia metaforyczne
• wartościuje, ocenia, formułuje wnioski

Czas pracy 1 godzina lekcyjna Środki dydaktyczne film Marii Zmarz-Koczanowicz „Kraj świata”, rok prod.1993

Formy pracy praca w grupach praca zespołowa Metody pracy praca z filmem, elementy dyskusji

Przebieg lekcji

Przed zajęciami prosimy uczniów o zebranie informacji na temat twórców filmu – reżyserki – Marii Zmarz-Koczanowicz i scenarzysty – Janusza Andermana, można wykorzystać stronę

http://www.culture.pl

Ewentualnie polecamy też przygotowanie krótkiej prezentacji na temat wydarzeń 1989 roku w Polsce.

Przebieg zajęć

Zajęcia rozpoczynamy od zaprezentowania przez wybranych uczniów sylwetek reżyserki i scenarzysty filmu; warto dodać, że scenariusz oparty jest na prozie Janusza Andermana.

Rozmowę o filmie rozpoczynamy od pytania o kompozycję filmu – brak tu tradycyjnie rozumianej, linearnej fabuły, film składa się z luźno powiązanych epizodów, rozgrywających się w jednym czasie i miejscu.

Podajemy temat lekcji, następnie prosimy uczniów o określenie czasu i miejsca zdarzeń, a także wskazanie bohaterów (zapis na tablicy i w zeszytach)
Czas – 1989 rok, prawdopodobnie wiosna, chłodny, deszczowy, ponury dzień; miejsce – Warszawa; bohaterowie – Polacy
(Warto upewnić się, czy uczniowie mają świadomość tego, co wydarzyło się w 1989 roku, można także poprosić wybraną osobę o przygotowanie prezentacji lub podjąć współpracę z nauczycielem historii)

Dzielimy tablicę i wspólnie z uczniami zapisujemy przykłady z filmu

„STARE”                     19	89             „NOWE”
Np. kolejki, starania o paszport, nieustanna inwigilacja społeczeństwa, powszechna obecność służb specjalnych, socrealistyczne pomniki, etc.	Np. wiece polityczne, polityczna agitacja na rzecz Solidarności, plakaty wyborcze Solidarności, przemówienie Korwina-Mikkego, demontaż pomnika Dzierżyńskiego etc.

Analizujemy kompozycję filmu- prosimy uczniów o wymienienie powracających wątków

(1 – monitoring w siedzibie milicji; 2 – łańcuch czystych serc; 3 – kolejka do biura paszportowego; 4 – świadkowie cudu; 5 – wędrówka literatów; 6 – praca mediów; 7 – obcokrajowcy; 8 – uliczna „pieśniarka”; ewentualnie inne zaproponowane przez uczniów)

Dzielimy klasę na zespoły (lub pary, w zależności od ilości zaproponowanych wątków i liczebności klasy), każdemu przydzielając zadanie scharakteryzowania jednego z wątków, wg poleceń zapisanych na tablicy:

• Opiszcie zwięźle treść epizodów
• Scharakteryzujcie występujących w nich bohaterów, uwzględniając wygląd zewnętrzny i zachowanie; treść rozmów, które prowadzą; język, jakim się posługują.

Po przedstawieniu spostrzeżeń poczynionych w zespołach, prosimy o sformułowanie wniosku: Jaki obraz Polaków w momencie przełomu ukazuje film?

(Zwracamy uwagę na groteskowy charakter obrazu, a także znaczenie formy filmu – luźna, chaotyczna zdaje się oddawać stan świadomości bohaterów filmu – niepewnych, zagubionych w momencie transformacji, choć pełnych nadziei; oczekujących na zmiany, a jednocześnie wciąż mocno tkwiących w dawnej rzeczywistości).

Praca domowa

(do wyboru)

1. Przeprowadź rozmowę z 2-4 osobami z pokolenia swoich rodziców i dziadków na temat tego, jak zapamiętali rok 1989. Opracuj starannie pytania, które zadasz. W formie rozwiniętej notatki zapisz wnioski z przeprowadzonych rozmów.
2. Napisz esej (do ok. 500 słów) zatytułowany „Między polonezem a chocholim tańcem – korowód Polaków w filmie „Kraj świata”.
3. O twórczości scenarzysty filmu napisano:
   „Anderman nie bardzo wierzy w wewnętrzną przemianę społeczeństwa po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Schorzenia duszy spowodowane przez totalitaryzm pokazuje jako przypadłości trudne do wykorzenienia i, jak mało kto, umie odnaleźć ich ślady w dzisiejszym życiu Polaków”.
   Podejmij polemikę z takim sposobem widzenia społeczeństwa.
4. W filmie wykorzystane zostały różne teksty kultury – Pieśń internowanych, socrealistyczne rzeźby, nawiązania do pieśni patriotycznych (Roty, Mazurka Dąbrowskiego), napisy na murach i inne. Wybierz jeden (lub kilka) z nich i opisz jego funkcję,