Zapowiedzi Krainy wielkiego nieba mogą być zniechęcające dla wielbicieli dobrego kina. Polski tytuł kojarzy się z Harlequinem, film jest klasyfikowany na portalach internetowych jako romans, a za kamerą stanął znany amerykański aktor. Widzowie sceptyczni wobec debiutu reżyserskiego Paula Dano zostaną jednak mile zaskoczeni. Artysta poszedł bowiem w ślady takich twórców jak Clint Eastwood czy Robert Redford i nakręcił poważny dramat, który spotkał się ze świetnym przyjęciem na Sundance Film Festival. Wbrew informacjom prasowym, adaptacja powieści Richarda Forda nie jest romansem, choć wątek zdrady rzeczywiście odgrywa w niej istotną rolę – Kraina wielkiego nieba to jednak solidne kino obyczajowe, a nie czułostkowa historia o miłości.

Pierwsze ujęcie Krainy wielkiego nieba, pokazujące domek jednorodzinny stojący w cieniu drzewa, przepełnione jest poczuciem harmonii i spokojem. Ten sielankowy obraz Ameryki z początku lat 60. może rodzić przypuszczenia, że reżyser albo pokaże przeszłość kraju z nostalgią, albo odwrotnie, bezlitośnie zdekonstruuje American dream. Jak się okaże, Dano ani jednak nie mitologizuje, ani nie demitologizuje Ameryki, lecz ogranicza się do przedstawienia zwyczajnego, normalnego życia. Kraina wielkiego nieba opowiada o rozpadzie rodziny, jednak twórca nie miota oskarżeń wobec postaci, a system krytykuje w sposób wyważony i nienachalny.

Główni bohaterowie filmu, Brinsonowie, przeprowadzają się do malowniczej miejscowości Great Falls w północnym stanie Montana, ponieważ Jerry (Jake Gyllenhaal) po raz kolejny stracił pracę. Mężczyzna znajduje zatrudnienie w mieście jako pracownik obsługi na polu golfowym, ale szybko traci także i tę posadę, bo szef oskarża go o zbytnie spoufalanie się z klientami. Kiedy urażony Jerry przeżywa kryzys, jego żona Jeanette (Carey Mulligan) bierze sprawy w swoje ręce i sama zaczyna pracować jako instruktorka pływania. Swoją pomoc oferuje też nastoletni syn Joe (Ed Oxenbould), który po lekcjach zarabia w salonie fotograficznym. Pozorna idylla bardzo szybko jednak się kończy – kiedy Jerry wbrew woli żony postanawia podjąć niebezpieczną i źle płatną pracę przy gaszeniu leśnych pożarów, rodzina zaczyna się rozpadać. Mając dosyć nieodpowiedzialnego zachowania męża, Jeanette nawiązuje kontakt z dużo starszym, dobrze sytuowanym właścicielem salonu samochodowego (Bill Camp).

Historia przedstawiona w Krainie wielkiego nieba nie należy do zbyt skomplikowanych, ale o wartości filmu nie decyduje fabuła, lecz postaci. Świetnie zagrani bohaterowie Krainy… są pełni sprzeczności i nie dają się łatwo zaklasyfikować. Początkowo wydaje się, że Jerry jest wręcz karykaturalnym przykładem stereotypowego Amerykanina – to człowiek otwarty na ludzi, gadatliwy i pełen entuzjazmu. Dopiero po pewnym czasie widzimy, że pod promiennym uśmiechem kryje się rozczarowanie, smutek i strach przed poniżeniem. Jerry cierpi z powodu urażonej dumy, ponieważ nie może zdobyć dobrej, cieszącej się szacunkiem pracy. Jest to tym bardziej dotkliwe, że bohater żyje w społeczeństwie, w którym to przede wszystkim na mężczyźnie spoczywa obowiązek utrzymania rodziny.

Jeanette to postać jeszcze bardziej złożona. Na początku kobieta wygląda na typową amerykańską housewife: jest ciepła, uśmiechnięta i troskliwa zarówno w stosunku do syna, jak i męża. Choć bohaterka nosi na co dzień maskę wzorowej pani domu, to jednak, jak się okaże, zupełnie nie spełnia się u boku sfrustrowanego męża. Przyczyną zdrady nie jest prawdopodobnie wyłącznie chęć poprawy sytuacji materialnej, a już na pewno nie namiętność – kobieta wdaje się w romans, ponieważ chce w jakiś sposób odmienić swoje życie. Postacią nie mniej ważną w Krainie wielkiego nieba jest Joe, który pełni funkcję narratora i stanowi medium poprzez które poznajemy wydarzenia. Rozdarty pomiędzy miłością do matki a lojalnością wobec ojca nastolatek przechodzi inicjację i poznaje gorzką prawdę o ulotności szczęścia w ludzkim życiu.

Kraina wielkiego nieba ma także czwartego bohatera – to piękny północnoamerykański pejzaż. Bohaterowie są często pokazywani w planach ogólnych na tle gór i rozległego horyzontu. Polski dystrybutor zmienił tytuł, by zaakcentować motyw malowniczego krajobrazu, ale w oryginale (Wildlife) też odsyła on do dzikiej natury. Paul Dano tworzy paralelę pomiędzy przyrodą a życiem rodzinnym. Natura w Great Falls wygląda na piękną i harmonijną, ale przepełniona jest groźnymi żywiołami, które regularnie ujawniają się w postaci pożarów. Ten przyrodniczy wątek staje się w Krainie wielkiego nieba metaforą rozpadającego się świata Brinsonów. Trzeba jednak zaznaczyć, że Dano jest bardzo łagodny w opisie postaci i rezygnuje z drastycznych efektów. Reżyser w subtelny sposób pokazuje podskórne napięcia w rodzinie i ujawnia niespełnienie bohaterów w narzuconych im – genderowych czy społecznych – rolach. Gesty aktorów, kompozycja kadrów oraz długie chwile ciszy, zastępujące muzykę niediegetyczną, są dobrym środkiem przedstawienia emocji postaci.

Zajęcia poświęcone filmowi Dano mogą koncentrować się przede wszystkim na analizie psychologicznej bohaterów. Warto zwrócić uwagę na gesty, zachowania, znaki, które charakteryzują postaci i rzucają pewne światło na ich motywacje. Jak oceniać wybory Jerry’ego i Jeanette? Czy można potępiać któregokolwiek z bohaterów? Jak duże znaczenie ma w historii Brinsonów czas i miejsce akcji, typ społeczeństwa, w którym żyją? Warto zastanowić się też nad funkcją przyrody i szerzej omówić analogię między dziką naturą i życiem rodzinnym. Kraina wielkiego nieba nie jest wielkim, ani szczególnie odkrywczym dziełem, ale zawiera wiele interesujących wątków, które warto wydobyć podczas zajęć.