Kino Gdynia, kino z historią

Nazwa kina: Gdynia (wcześniej: Turm, Metro, Odeon)

Data założenia: kino rozpoczęło działalność w 1908 roku

Data zamknięcia: początek lat 90. XX w.

Adres: ul. Tuwima 2

Kino Gdynia, kino z historią

Budowę kina Gdynia rozpoczęto już w 1907 r. Było ono nowatorskim przykładem projektowania budynku spełniającego funkcję kinoteatru. Swoją działalność rozpoczęło w 1908 r. pod nazwą Odeon. Kino było odpowiedzią na luksusowe potrzeby mieszkańców. O jego ekskluzywnym charakterze świadczył nie tylko starannie dobierany repertuar i sprowadzane z najlepszych wypożyczalni Berlina filmy, ale już samo wejście, znajdujące się przy ulicy Przejazd, które nawiązywało do eleganckich ogrodów zimowych.

Fasada Kina Gdynia w latach 80.

Źródło: http://baedekerlodz.blogspot.com/2013/12/kino-gdynia-w-odzi.html

Sala posiadała około 350 miejsc i wyznaczoną przestrzeń dla orkiestry (podkładającej muzykę do filmów niemych). Obecni w niej byli bileterzy w ciemnozielonych frakach, odpowiedzialni za rozdanie repertuarów oraz zapowiedzi najnowszych produkcji. Dużym powodzeniem cieszyły się duńskie melodramaty, włoskie monumentalne filmy historyczne, mroczne rosyjskie dramaty i niemieckie filmy z Henny Porten. Równie często wyświetlano filmy francuskie, austriackie i amerykańskie. Polskie filmy także stanowiły ogromną atrakcję. Repertuary łódzkich kin zawierały światowe produkcje — wszystkie najlepsze filmy tamtych lat trafiały również do Łodzi, czasami jednak z lekkim opóźnieniem. W porównaniu do mniej prestiżowych kin, ceny biletów były wyższe. Najdroższe miejsca kosztowały nawet 1 rubla. Odeon było również jednym z pierwszych kin, które zajęło się tworzeniem własnych produkcji oraz wyświetlaniem popularnych ówcześnie kronik filmowych, prezentujących głównie obrazy Łodzi.

Początkowo kino należało do Towarzystwa Odeon, jednak po pewnym czasie właściciele zaczęli się zmieniać. Pomimo tego, miejsce zachowało wysoki poziom projekcji oraz uzyskało opinię jednej z bardziej luksusowych sal filmowych w mieście. W czasach I wojny światowej, Odeon, będąc jednym z największych kin w Łodzi, musiało podporządkować się wojennej dyscyplinie oraz wyznaczonym przez władze godzinom otwarcia i zamykania kinematografu. Dodatkowo organizowano seanse dla wojska, pojawił się również pomysł, aby kino Odeon przekształcić w kino całkowicie wojskowe, ostatecznie jednak wycofano się z tego pomysłu. Trudna sytuacja finansowa kina po wojnie zmusiła właścicieli do sprzedaży budynku. Dopiero w latach 30. XX w. pod kierownictwem Karola Szylke w kinie nastąpiło wiele zmian. Oprócz wprowadzenia nowej techniki wyświetlania filmów,  przeszło ono gruntowny remont. W 1932 r., pod zmienioną nazwą Metro, mogło pochwalić się 360 fotelami oraz 75 krzesłami obitymi wiedeńskim pluszem. Pojawiły się również kryształowe lustra, bordowe portiery, a także nowoczesny sprzęt projekcyjny. Dobra sytuacja finansowa pozwalała na coroczny remont. Po 1939 r. kino zmieniło nazwę na Turm i pod taką nazwą funkcjonowało podczas całej okupacji. Po zakończeniu II wojny, kino zaczęło figurować pod nazwą Gdynia Rozmaitości.

W latach 60. XX w., ku uciesze widzów, w budynku zaczęło działać kino studyjne pod kierownictwem Janusza Bujacza. Organizowano tu spotkania dyskusyjno-filmowe (najbardziej słynnym spotkaniem było to z młodym Andrzejem Wajdą na temat filmu Hiroszima moja miłość). W Gdyni odbył się na początku lat 60. przegląd polskich filmów przedwojennych. Jak podają źródła, wydarzenie cieszyło się ogromną popularnością wśród publiczności. W latach 80. jeszcze większą popularność Gdynia zawdzięczała kinu non stop. Kupując jeden bilet, można było obejrzeć jednego dnia kilka filmów. Repertuar był bardzo różnorodny, wyświetlano produkcje chińskie, jugosłowiańskie, amerykańskie czy francuskie.

Na początku lat 90., czyli po transformacji ustrojowej, kino zostało wydzierżawione i otwarto w nim sklep z tapetami. Przez kilka następnych lat budynek zmieniał zastosowanie oraz właścicieli. W 1994 r. przejęła go spółka Rexpol i w wyniku przebudowy zlikwidowano przeciwpożarowe wyście z kina oraz wejście do kabiny projekcyjnej. W 2008 r. pod przewodnictwem Stowarzyszenia Łódź filmowa oraz Komitetu na Rzecz Ratowania Kina Gdynia, pojawiła się akcja „Ratujemy Kino Gdynia”. Akcja miała na celu nagłośnienie złego stanu technicznego budynku oraz znikomego zainteresowania właściciela. W 2010 r. wyremontowano front budynku. Włoski inwestor odnowił elewację zabytkowego kina, jednakże konserwatorzy wydali jedynie zgodę na zabezpieczenie przed zniszczeniem. Na budynku wciąż znajduje się rzeźba sowy, która w latach świetności była znakiem rozpoznawczym kina.

Fasada Kina Gdynia obecnie

Źródło: http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/2400,lodz-kino-gdynia.html

Bibliografia:

  1. H. Krajewska, Życie filmowe Łodzi w latach 1896-1939, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa-Łódź 1992.
  2. P. Kulesza, A. Michalska, M. Koliński, Łódzkie kina. Od Bałtyku do Tatr, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź 2015
  3. http://tujestkino.lodzkie.pl/ (dostęp w dniu 13 lipca 2017)

Opracowała: Paulina Januszewska