Cele lekcji

W trakcie zajęć uczeń:

• doskonali umiejętność krytycznej analizy i interpretacji tekstów kultury (film, tekst publicystyczny)
• analizuje i interpretuje motywy ludzkich działań
• nazywa stany emocjonalne i psychiczne postaci filmowych, interpretując ich przyczyny
• doskonali umiejętność formułowania i prezentowania własnych opinii i sądów
• wskazuje i interpretuje metaforyczne znaczenia zawarte w dziele filmowym
• dokonuje głębszych i złożonych refleksji egzystencjalno – filozoficznych dotyczących niechcianych i porzuconych dzieci, traumy ich dzieciństwa, patologii i dysfunkcyjności rodziny
• wskazuje na powtarzalność toposu dziecka w literaturze i filmie

Czas pracy 2 godziny lekcyjne Środki dydaktyczne film Doroty Kędzierzawskiej „Jutro będzie lepiej” fragment audycji Grażyny Torbickiej „Kocham kino” z dnia 6 maja 2011r. (od 2 do 9 minuty) karty pracy materiał pomocniczy

Formy pracy praca w grupach praca zespołowa Metody pracy burza mózgów” dyskusja kierowana praca z tekstem publicystycznym praca z dziełem filmowym

Przebieg lekcji

Lekcja I

Temat: Dzieci ulicy w poszukiwaniu domu. Opracowujemy GPS bohaterów filmu „Jutro będzie lepiej”.

Nauczyciel informuje uczniów, że najbliższe dwie lekcje języka polskiego będą poświęcone pracy nad filmem D. Kędzierzawskiej „Jutro będzie lepiej”.

Pyta młodzież o ogólne wrażenia, emocje i uczucia wywołane obrazem filmowym Kędzierzawskiej. Swobodne wypowiedzi uczniów, których nie komentuje i nie ocenia.

Prowadzący przedstawia uczniom cel główny pierwszej lekcji z filmem „Jutro będzie lepiej”, informując ich, że przedmiotem ich działań będzie poznanie świata przedstawionego filmu poprzez analizę jego składników.

Prezentacja fragmentu audycji Grażyny Torbickiej „Kocham kino”, w której gośćmi prowadzącej byli: Dorota Kędzierzawska – reżyserka filmu i Artur Reinhard – autor zdjęć do filmu. Nauczyciel prosi uczniów, aby oglądając program, zwrócili szczególnie uwagę na te fragmenty wypowiedzi gości, które odnoszą się w sposób bezpośredni do filmu „Jutro będzie lepiej”.

Następnie prosi uczniów (po obejrzeniu programu), aby przedstawili informacje o filmie, jakie pojawiły się w audycji G. Torbickiej.

Uzupełnia wiedzę uczniów na temat filmu, rozdając im recenzję filmu „Jutro będzie lepiej”, prosząc ich o jej przeczytanie i wskazanie nowych informacji o analizowanym filmie.

Przykładowa recenzja

Prowadzący nawiązuje do tematu lekcji, pytając uczniów, co to jest GPS i informuje ich, że będą opracowywali GPS bohaterów filmu.

Dzieli klasę na grupy czteroosobowe. Rozdaje im kartę pracy (karta pracy nr 1) i prosi o ukierunkowaną pracę w grupach.

Uczniowie przedstawiają wyniki swojej grupowej pracy. Nauczyciel podsumowuje ich pracę, dokonując krótkiej syntezy omawianego zagadnienia.

Nauczyciel zapisuje na tablicy temat: Dzieci ulicy w poszukiwaniu… i zadaje pytanie: W poszukiwaniu czego? (swobodne wypowiedzi uczniów na postawione pytanie, kończące temat lekcji).

Lekcja II

Temat: Zderzenie dziecięcych pragnień i marzeń z biurokratyczną rzeczywistością. „Jutro będzie lepiej. Albo nie będzie lepiej”…

Prowadzący informuje uczniów, że na tej lekcji będą kontynuowali pracę nad filmem „Jutro będzie lepiej”, lecz przedmiotem ich rozważań będzie poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Dlaczego „jutro” bohaterów filmu Kędzierzawskiej okazało się być takie, jak ich „dzisiaj”?

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie (które zapisuje na tablicy): Jaki był cel i jak była przyczyna ucieczki chłopców z… i ucieczki do…? Swobodne wypowiedzi uczniów (dyskusja ukierunkowana). Zapisanie wypowiedzi uczniów na tablicy, z podziałem na: cel i przyczynę.

Następnie pyta młodzież o kompozycję filmu. Rozdaje kartę pracy (karta pracy nr 2), prosząc uczniów o grupową pracę (te same grupy co na lekcji wcześniejszej).

Uczniowie przedstawiają wyniki swojej grupowej pracy. Nauczyciel podsumowuje ich wypowiedzi, dokonując krótkiej syntezy opracowywanego problemu.

Prowadzący pyta uczniów, dlaczego chłopców deportowano z Polski do ich rodzinnego kraju, Rosji? (burza mózgów). Notuje na tablicy odpowiedzi uczniów.

Następnie zapisuje pierwszą część tematu lekcji drugiej i czyta refleksje Doroty Kiedzierzawskiej o dzieciach, które są bohaterami jej filmów (załącznik nr 1), objaśniając, że bohater dziecięcy często pojawia się w filmach reżyserki.

Nauczyciel zapisuje teraz drugą część tematu lekcji i pyta uczniów o tytuł filmu: dlaczego jest taki i jak się on ma do zakończenia filmu. Swobodne wypowiedzi uczniów (dyskusja kierowana).

Rozdaje następnie kartę pracy (karta pracy nr 3), prosząc uczniów, aby odnieśli się do refleksji zapisanych na tej karcie i odpowiedzieli na postawione tam pytanie. Uczniowie pracują w parach.

Następnie uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy przedstawiając swoją wizję przyszłości bohaterów filmu oraz własnej. Można też zapytać uczniów, jak oni zatytułowaliby film Kędzierzawskiej.

Praca domowa: Jesteś scenarzystą/scenarzystką filmu „Jutro będzie lepiej”. Napisz jego zakończenie, w którym przedstawisz dalsze losy bohaterów filmu, dla których „Jutro będzie lepiej” (opowiadanie twórcze).

KARTA PRACY NR 1

Przedstaw świat filmu Jutro będzie lepiej, uzupełniając poszczególne kolumny tabeli i odpowiadając na pytania w nich zawarte.

BOHATEROWIE Co wiemy o chłopcach?	CZASOPRZESTRZEŃ Jak długo i gdzie rozgrywa się akcja filmu?	ZDARZENIA Jakie są etapy wędrówki chłopców?	SPOTYKANI LUDZIE Jakich ludzi spotykają chłopcy na swej drodze?

KARTA PRACY NR 2

Oceń filmowy świat, z którego chłopcy uciekają i filmowy świat, do którego chłopcy uciekają.

OBRAZY	ROSJA	POLSKA
POZYTYWNE
NEGATYWNE
OCENA

KARTA PRACY NR 3

Jakie będzie jutro: Pietii, Wasi i Liapy, a jakie Twoje?

„Dlaczego mamy zadręczać się myślą o utracie czegoś, co posiadamy w tej chwili, co daje nam tyle szczęścia? Czy nie lepiej rozpłynąć się w tym uczuciu? Nie warto niszczyć chwil szczęścia lękiem o to, co będzie jutro”.
~kiko ©

„Jutro będzie lepiej. No bo w końcu po co jest to Jutro”.
~ossoria ©

„Bo gdy Ci źle, musisz wierzyć, że jutro będzie lepiej”.
~AnDree ©

Źródło [dostęp 25 sierpnia 2011]

„Bo ja codziennie wierzę, że jutro będzie lepiej. Na pewno. Bo jutro na pewno stanie się coś dobrego. Trzeba tylko przetrzymać dziś. I to nic, że najczęściej jutro nie było lepiej i jutro zamieniało się w kolejne jutro. Ale ja wiem, że kiedyś na pewno nastąpi to lepsze jutro. Trzeba tylko poczekać”.

Źródło: ”Jutro będzie lepiej-myśli” [dostęp 25 sierpnia 2011]

„Uśmiechnij się, jutro będzie lepiej!
Już od pierwszych godzin dnia,
Gdy noc pójdzie spać!
Uśmiechnij się, jutro będzie lepiej!
Tak, jak ja do ciebie,
Jutro twój szczęśliwy los o sobie da ci znać.
Już dzisiaj pożegnaj twe smutki,
Niech dyskretnie ulotnią się gdzieś,
Bo żywot twych smutków jest krótki,
Jeśli ty sam tego chcesz
Uśmiechnij się, jutro będzie lepiej!
Już od pierwszych godzin dnia,
Na słowo uwierz mi!”

Stanisława Celińska, „Uśmiechnij się, jutro będzie lepiej – myśli” [dostęp 25 sierpnia 2011].

Załączniki

Załącznik nr 1

„Jest takie piękne zdanie Hofmannsthala: „Gdy słońce stoi nisko, żyjemy bardziej w naszym cieniu niż w nas samych”. „Pani dziecięce filmy są intrygującą, osobistą próbą zrozumienia tego cienia”.

„Dziecko jest szczere: jeśli jest złe, to krzyczy, płacze i tupie nogami, jeśli jest głodne – mówi, że chce mu się jeść. Film dotykający dzieciństwa uruchamia tęsknotę za czasem, kiedy wystarczyło chłonąć życie takim, jakie jest, przyszłość nie była ciekawa”.

„Dzieci grające w polskich filmach są z reguły sztuczne i nienaturalne.

Z wyjątkiem obrazów Doroty Kędzierawskiej. Jak pani to robi?”

„Może po prostu ja nie muszę, ale lubię pracować z dziećmi? Nigdy nie szukam łatwych, gładkich wykonawców, nigdy nie wybieram dziecka pewnego siebie, otwartego. Matki przeprowadzają na castingi dzieci-małpki, które niczego się nie wstydzą, zrobią wszystko, czego się od nich oczekuje, za to często są zmanierowane. Kiedy słyszę, że dziecko ma doświadczenie w amatorskich teatrzykach i reklamach, śpiewa, tańczy, recytuje, uciekam w popłochu. Staram się odkrywać w dziecku osobowość, przełamywać jego opory, doszukiwać się jego wrażliwości, często głęboko ukrytej. Nienawidzę tych wszystkich filmów i programów telewizyjnych traktujących dziecko jak istotę upośledzoną, do której trzeba się mizdrzyć”.

Źródło: Dorota Kędzierzawska, „O tragedii dzieciństwa” [w:] Łukasz Maciejewski, „Przygoda myśli. Rozmowy obok filmu”, Warszawa 2009, s. 66.