Opis filmu

W tym krótkometrażowym dokumencie Kieślowski zadaje różnym osobom pytania: „W którym roku się urodziłeś?”, „Kim jesteś?”, „Co jest dla Ciebie najważniejsze?”, „Czego byś chciał?”. Bohaterowie dokumentu są osobami w różnym wieku – począwszy od niemowlaka, przez przedszkolaków, uczniów, studentów, po ludzi dorosłych i w seniorów. Kieślowski prezentuje ich odpowiedzi w porządku chronologicznym – od najmłodszego do najstarszego. Obserwujemy, jak zmieniają się ludzkie pragnienia i oczekiwania oraz postawy w różnych okresach życia człowieka.

W jednym z wywiadów Kieślowski wspominał, że po produkcji tego filmu zadał sobie te same pytania: „…i prawdę mówiąc zrozumiałem, że nie potrafię na te pytania odpowiedzieć. Ani nie wiem, kim jestem, ani nie wiem, czego bym chciał. I jeżeli czegokolwiek bym chciał, to spokoju, a właśnie nigdy go nie uzyskałem i wiem, że nigdy go nie uzyskam. Czyli tego, czego najbardziej chcę, nigdy nie będę miał”.

Dokument Kieślowskiego stał się inspiracją dla wielu współczesnych wersji „Gadających głów”. Inni twórcy, nie koniecznie filmowi, naśladują i kontynuują jego styl publicznego sondażu, który ukazuje stan ludzkiej świadomości i zmian zachodzących w społeczeństwie. Przykładem jest film „Gadające głowy. 30 lat po Kieślowskim” autorstwa uczestników Zespołu Wiedzy o Filmie MDK „Pod Akacją” w Lublinie czy piosenka „Gadające głowy 80-06″ zespołu Myslovitz. Tekst utworu w dużym stopniu składa się z cytatów i parafraz wypowiedzi bohaterów dokumentu.

Informacje o autorze filmu

Krzysztof Kieślowski – reżyser, scenarzysta urodzony w 1941 roku w Warszawie, zmarł w 1996 roku również z Warszawie. Ukończył Liceum Technik Teatralnych, a następnie pracował krótko w teatrze jako garderobiany. W 1969 roku ukończył Wydział Reżyserii PWSFTviT w Łodzi. Debiutował w telewizji filmem dokumentalnym „Zdjęcie” (1968). Po studiach był związany z warszawską Wytwórnią Filmów Dokumentalnych, gdzie zrealizował większość swoich filmów dokumentalnych. W 1973 r. zrealizował pierwszy fabularny film telewizyjny „Przejście podziemne”. W 1985 r. nawiązał współpracę scenariuszową ze znanym warszawskim adwokatem Krzysztofem Piesiewiczem. Zrealizowali razem film „Bez końca” (1984), a potem także kolejne wyreżyserowane przez Kieślowskiego. Uznanie międzynarodowe przyniosły reżyserowi „Krótki film o zabijaniu” i „Krótki film o miłości” (1988), wchodzące w skład słynnego „Dekalogu”. Po nakręceniu cyklu „Trzy kolory” (1994) Kieślowski ogłosił, że wycofuje się z realizowania filmów. W ostatnich miesiącach życia pracował z Piesiewiczem nad scenariuszem filmowego tryptyku: „Raj”, „Czyściec”, „Piekło”.

Krzysztof Kieślowski zajmował się także pracą pedagogiczną, m.in. na uczelniach filmowych w Berlinie Zachodnim, Helsinkach, Łodzi, Katowicach.

Reżyser zdobył liczne nagrody na festiwalach międzynarodowych, np.: Grand Prix w Mannheim (1975), Złoty Medal w Moskwie (1979), Złotego Hugona w Chicago (1980), Europejską Nagrodę Filmową „Felix” (1988), Złotego Lwa w Wenecji (1993), Główną Nagrodę „Air Canada” w Vancouver. Dwukrotnie otrzymał Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Został też wielokrotnie uhonorowany nagrodą FIPRESCI (1979, 1988, 1989, 1991). Za swoje zasługi dla kinematografii został w 1993 roku odznaczony Orderem Sztuki i Literatury.

(na podstawie www.culture.pl, www.filmpolski.pl i www.filmotekaszkolna.pl)

Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć

Film „Gadające głowy” warto wykorzystać na godzinie wychowawczej w starszych klasach gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej.

Pytania

1. W jakim wieku są bohaterowie filmu? Według jakiego klucza wypowiadają się?

2. Czy wypowiedzi bohaterów zmieniają się w zależności od wieku? W jaki sposób?

3. Czy wykształcenie, wykonywany zawód, status społeczny wpływają na pragnienia bohaterów? W jaki sposób?

4. Czy wypowiedzi dotyczą spraw osobistych czy bardziej ogólnospołecznych lub międzyludzkich?

5. W jaki sposób świadomość sytuacji polityczno-społecznej (w roku 1980) odzwierciedla się w refleksjach bohaterów?

6. Z którymi postawami możecie się identyfikować? Które uznalibyście za odległe?

7. Waszym zdaniem Kieślowski pokazuje zbiór jednostek czy portretuje bohatera zbiorowego?

8. Znaczenie frazeologizmu gadające głowy (pozytywne czy negatywne); odniesienie tytułu filmu do jego treści.

9. Współczesne nawiązania do dokumentu Kieślowskiego i jego kontynuacje (np. „Gadające głowy. 30 lat po Kieślowskim”) – jak zmieniają się nasze pragnienia i potrzeby oraz nasza samoświadomość, umiejętność określenia kondycji egzystencjalnej człowieka?

Proponowane metody pracy

1. Dyskusja na zaproponowane wyżej tematy.

2. Próba zbiorowego portretu klasy – zebranie wypowiedzi na zadane przez twórcę filmu pytania (zredagowanie artykułu, gazetki szkolnej, realizacja krótkiego filmu).

3. Autorefleksja uczniów: Jak odpowiedziałbym na te pytania? Czy jestem świadomy tego, kim jestem i co jest dla mnie ważne? Czy łatwo jest wyrazić swoje pragnienia i swoją tożsamość w kilku zdaniach? Czy łatwo być szczerym i otwartym przed kamerą?

4. Klasowy projekt edukacyjny – praca nad własną wersją „Gadających głów”. Jakie pytania są ważne dla was i waszych bliskich?