Adresat zajęć: uczniowie szkół podstawowych.

Rodzaj zajęć: lekcja języka polskiego.

Cel ogólny zajęć: Przygotowanie uczniów do refleksyjnego odbioru dzieła filmowego i plastycznego.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

• określa problematykę filmu;
• charakteryzuje postawy bohaterów filmu;
• opisuje dzieło plastyczne — obraz;
• wypowiada i uzasadnia swoje zdanie;
• interpretuje wybrane sceny filmowe;
• pracuje w grupie.

Metody pracy: dyskusja, elementy heurezy, kula śniegowa, rozmowa nauczająca.

Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach, praca z całą klasą.

Środki i materiały dydaktyczne: rzutnik multimedialny, laptop, płyta DVD z filmem Elfy z ogrodu czarów, prezentacja multimedialna, reprodukcje wybranych dzieł malarskich, kartki z pytaniami pomocniczymi, kartki z instrukcją, jak zrobić dioramę.

Bibliografia:

1. I. Wiśniewska, Elfia struktura [w:] „Polityka” 2017, nr 3093, ss.100–105
2. http://www.howarddavidjohnson.com/ELVES.htm

Słowa kluczowe: elfy, film, obraz, artysta, tajemnica.

Czas trwania: 2 godz. lekcyjne + projekcja filmu.

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie. Na początku lekcji nauczyciel wyświetla wybrany (ok. 5 min) fragment filmu Elfy z ogrodu czarów, który uczniowie w całości obejrzeli wcześniej.
Rozmowa z dziećmi na temat obejrzanego filmu. Uczniowie odpowiadają na pytania:

• Jakie emocje, refleksje wywołał w was film Charlesa Sturridge’a Elfy z ogrodu czarów?
• Jakie postacie, sceny wzbudziły wasze zainteresowanie?
• Jak twórcy filmu wyobrazili sobie, przedstawili elfy?
• Kim, według autorów obejrzanego przez was dzieła filmowego, są elfy?
• Jak się zachowują, co robią?
• Jaki jest ich stosunek do ludzi i relacje z nimi?
• Gdzie żyją elfy, jakie miejsca zamieszkują?
• Jak przedstawiony został ogród, w którym się pojawiły?
• Dlaczego to miejsce nazwano ogrodem czarów?
• Którzy bohaterowie filmu widzą elfy?
• Którzy bohaterowie wierzą w ich istnienie?
• Jak traktują tajemnicze stworzenia dzieci, a jak dorośli?

2. Rozwinięcie. Postacie elfów pobudzały wyobraźnię, inspirowały wielu twórców, artystów — filmowców, pisarzy, malarzy. Dzieci przyglądają się dwóm dziełom plastycznym, których bohaterami są elfy. Nauczyciel prezentuje uczniom reprodukcje obrazów dwojga malarzy: Margaret W. Tarrant (angielskiej malarki, autorki ilustracji książek dla dzieci, pocztówek i kalendarzy, żyjącej w latach 1888–1959) (ZAŁĄCZNIK NR 1) oraz Howarda Davida Johnsona (współczesnego, amerykańskiego ilustratora legend, mitów celtyckich i skandynawskich) (ZAŁĄCZNIK NR 2). Obie reprodukcje mogą być wywieszone w klasie w widocznym miejscu lub zaprezentowane w postaci slajdu na ekranie.

3. Uczniowie podzieleni są na dwie grupy, jedna część klasy przygotowuje się do opisu obrazu Margaret W. Tarrant, a druga Howarda Davida Johnsona. Dzieci otrzymują kartki z pytaniami pomocniczymi. Pracując w parach, a następnie w grupach czteroosobowych, rozmawiają o wskazanym obrazie, próbują odpowiedzieć na otrzymane pytania.

Pytania dla grup:

Grupa nr 1
Elfy — obraz Margaret W. Tarrant

• Co przedstawia obraz?
• Co widać na pierwszym planie?
• Jak wyglądają przedstawione przez malarza postacie?
• Jak się zachowują?
• Jakie emocje wyrażają?
• Co znajduje się na drugim planie?
• Co widać w tle obrazu?
• Jakimi kolorami posłużył się artysta i dlaczego takie kolory wybrał?
• Jaki nastrój wywołuje ten obraz?

Grupa nr 2
Elf — obraz Howarda Davida Johnsona

• Co przedstawia obraz?
• Kogo widzimy na pierwszym planie?
• Jak wygląda elf na tym obrazie (jak jest ubrany, jaki ma wyraz twarzy, co trzyma w dłoniach)?
• Co mówią o przedstawionej postaci: strój, przedmioty, które ma przy sobie?
• Co znajduje się na drugim planie?
• Co widać w tle obrazu?
• Jakimi kolorami posłużył się artysta?
• Jaki nastrój wywołuje ten obraz?

4. Po upływie przewidzianego na pracę w grupach czasu (ok.10 min) chętni uczniowie — przedstawiciele grup — referują wnioski. Pozostali uczestnicy zajęć, ewentualnie nauczyciel, mogą je uzupełniać. Podsumowując rozmowę z dziećmi, nauczyciel zadaje pytania:

• Czym różnią się elfy ukazane w dziełach dwóch artystów?
• Który z obrazów jest bliższy wizji elfów przedstawionej w filmie Elfy z ogrodu czarów?
• Który z nich bardziej wam się podoba?

Uczniowie odpowiadają, uzasadniają swój wybór.

5. Nauczyciel prosi dzieci, by kierując się pytaniami pomocniczymi, wykorzystując wnioski z dyskusji, samodzielnie, każde z nich w zeszycie, sporządziło opis tego obrazu, który bardziej się spodobał. Po upływie przewidzianego na tę pracę czasu (ok.10 min), dwóch chętnych uczniów odczytuje swoje opisy — jeden opis obrazu Margaret W. Tarrant, drugi — obrazu Howarda Davida Johnsona.

6. Podsumowanie. Uczniowie rozmawiali na lekcji o filmie Elfy z ogrodu czarów oraz o obrazach, których bohaterami były elfy. Na zakończenie zajęć prowadzący pyta:

• Jak sądzicie, dlaczego artyści — filmowcy, malarze, tak chętnie przedstawiali te stworzenia oraz ich siedliska?
• Jaka jest wasza opinia na temat istnienia elfów?
• Gdzie waszym zdaniem w Polsce znajdują się miejsca, w których mogłyby dzisiaj mieszkać elfy?

7. Po wypowiedziach dzieci nauczyciel odczytuje fragment artykułu Ilony Wiśniewskiej Elfia struktura z czasopisma „Polityka”, w którym mowa jest o tym, że w dzisiejszych czasach, w dobie internetu i wszechobecnej techniki informacyjnej, w jednym z europejskich krajów — Islandii — są ludzie, którzy nadal wierzą w to, że elfy i ich ogrody jeszcze na naszej planecie istnieją.

„(…) wiara w elfy ma na Islandii realny wpływ na funkcjonowanie państwa. 10 lat temu oficjalne dane mówiły o ponad 60 proc. Islandczyków wierzących w małych opiekunów, przy czym nie miał znaczenia wiek, płeć ani wykształcenie wierzących (…).

Nie tak dawno świat obiegła informacja, że islandzki sąd zakazał budowy drogi łączącej Reykjavik z półwyspem Alftanes, bo to wpłynęłoby negatywnie na kościół elfów znajdujący się w tej okolicy. (…) Nauczeni doświadczeniem projektanci i budowniczy wiedzą, że przy budowie nowej drogi rozsądniej zawczasu zapytać elfy o pozwolenie niż budować bez opamiętania. Jeśli bowiem droga rzeczywiście musi powstać, to one się przeniosą. Elfom wszak też zależy na rozwoju, ważne tylko, żeby planować rozsądnie i nie zakłócać naturalnego przepływu energii między kamieniami, (…)”[1].

8. Nauczyciel ocenia pracę dzieci na lekcji. Uczniowie oceniają także własną aktywność, przyklejając znaczek (np. cenkę sklepową) w wybranym miejscu przymocowanej do tablicy tarczy strzeleckiej (ZAŁĄCZNIK NR 3). Umieszczenie znaczka blisko środka tarczy oznacza duże zaangażowanie ucznia w prowadzone zajęcia, dalej — mniejsze. Nauczyciel prosi, aby każdy z uczniów zastanowił się, z czego wynikała taka a nie inna aktywność każdego z nich.

Praca domowa:

Praca dla wszystkich:
Wypisz po dwa przykłady dzieł literackich i filmowych, w których pojawiają się postacie elfów. Podaj tytuł dzieła i jego autora.

	Autor	Tytuł
Literatura
Film

Praca dla chętnych:
Stwórz (samodzielnie lub współpracując z inną osobą z klasy) dioramę, w której przedstawisz/przedstawicie ogród elfów. Do wykonania zadania wykorzystaj/wykorzystajcie pudełko po butach oraz różne (wybrane) techniki i materiały. Czas wykonania zadania — tydzień.

Nauczyciel wyjaśnia znaczenie słowa diorama, daje każdemu dziecku instrukcję, jak zrobić dioramę (ZAŁĄCZNIK NR 4). Prezentuje kilka slajdów — przykładów dziecięcych dioram (ZAŁĄCZNIK NR 5).

ZAŁĄCZNIK NR 1

Elfy, Margaret W. Tarrant

Źródło: https://www.pinterest.ru/pin/487022147176310766/

ZAŁĄCZNIK NR 2

Elf, Howard David Johnson

Źródło: http://www.howarddavidjohnson.com/ELVES.htm

ZAŁĄCZNIK NR 3

Tarcza strzelecka

ZAŁĄCZNIK NR 4[2]

„Diorama to mały model przedstawiający miniświat, cały krajobraz w jednym małym pudełku. Może to być, cokolwiek tylko zechcesz. Możesz zrobić dioramę okolicy, miasta, dioramę historyczną — jakąkolwiek. Zdecyduj się więc na coś konkretnego i zabieramy się do roboty!

Rzeczy, których potrzebujesz: pudełko kartonowe, miniaturki domów, zwierząt, ludzi, drzew itp., pędzelki, papier ozdobny, klej hobbistyczny, nożyczki, farby, kredki, markery.

Instrukcja wykonania dioramy:

• Zdecyduj się na model, który chcesz odtworzyć. Zrób szkice tego, jak byś chciał, aby Twoja diorama wyglądała. Zrób jej szkic z przodu, z tyłu oraz z góry.
• Pomyśl o skali dioramy, aby już od początku praca szła zgodnie z planem. Wszystko zależy też od tego, jakiej wielkości masz figurki.
• Zbierz materiały, figurki osób i rzeczy, które umieścisz w dioramie, drzewa, domy, zwierzęta, papier ozdobny itp. — wszystko, czego będziesz potrzebować. Te rzeczy będą w dużej mierze zależeć oczywiście od tego, co będzie przedstawiać Twoja diorama.
• Podstawę dioramy możesz zrobić z pudełka po butach lub jakiegokolwiek innego pudełka. Powinno ono być stabilne, aby diorama się w nim bez problemu trzymała.
• Zdecyduj się na tło/podłoże. Możesz je wykonać samodzielnie lub posłużyć się wybranym papierem ozdobnym.
• Buduj dioramę, zaczynając od jej tyłu. Najpierw stwórz horyzont i podłoże lub niebo. Następnie umieść większe przedmioty. Na samym końcu wstaw najmniejsze elementy. Powinny się one znajdować gdzieś na przodzie dioramy. Przytwierdź je za pomocą kleju.

ZAŁĄCZNIK NR 5

Przykłady dziecięcych dioram:

 

Źródło: https://pl.craftme.eu/desert-diorama-craft/

Źródło: https://pl.pinterest.com/lissethorozco/diorama/

 

Źródło: https://pl.pinterest.com/theartfulposy/diorama-project/

Źródło: https://pl.pinterest.com/boton4me/gold-rush-4th-grade-project/

[1] I. Wiśniewska, Elfia struktura [w:] „Polityka” 2017, nr 3093, ss.100–105.

[2] Instrukcja budowania dioramy za: https://tipy.interia.pl/artykul_4229,jak-zrobic-diorame.html