Cele lekcji

Uczeń :

• Doskonali umiejętność analizy i interpretacji dzieła filmowego
• Ćwiczy umiejętność współpracy
• Prezentuje swoje stanowisko
• Doskonali umiejętność wnioskowania i uogólniania
• Doskonali umiejętność dyskusji
• Wykorzystuje znajomość filmowych środków wyrazu
• Odczytuje i interpretuje znaczenia metaforyczne

Czas pracy 2 godziny lekcyjne Środki dydaktyczne Film F. F. Coppoli „Czas Apokalipsy”

Formy pracy Praca w grupach Metody pracy Elementy dyskusji Metoda 6 kapeluszy de Bono

Przebieg lekcji

Słowa zacytowane w temacie wypowiada reporter, który zdecydował się pozostać przy Kurzu. Lekcję możemy rozpocząć od pytania dotyczącego znaczenia postaci Kurza w filmie – fizycznie niemal nieobecny na ekranie, jest pretekstem wyprawy Willarda, celem jego misji, obiektem fascynacji.

Następnie ustalamy, jakie są źródła wiedzy o bohaterze:

• rozmowa dowódców zlecających misję z Willardem
• akta Kurza czytane przez Willarda podczas podróży
• uwagi i spostrzeżenia samego Willarda
• wypowiedzi fotoreportera
• widoczne skutki działalności Kurza
• wreszcie obraz postaci kreowanej przez Marlona Brando

Praca w grupach: rozdajemy uczniom karty pracy (załącznik 1) i prosimy o ich wypełnienie.

Prezentacja wyników pracy i podsumowanie. (Podkreślamy niejednoznaczność postaci Kurza – człowiek wybitny, utalentowany, wrażliwy, ale odrzucający religię, moralność i wszelkie normy, przyznający sobie całkowitą wolność, warto przywołać nietzscheańskiego nadczłowieka, ewentualnie filozofię Maxa Stirnera; bezwzględny wódz przyznający sobie władzę nad życiem poddanych, a jednocześnie ojciec zabiegający o zrozumienie przez syna, z troską myślący o żonie. Podkreślamy tragizm postaci – człowieka w pełni świadomego siebie). Przywołujemy scenę spotkania Kurza z Willardem, wykorzystujemy wypowiedź reżysera:

„Postanowiliśmy, że pokażemy to w sposób symboliczny. Oto Willard słucha Kurza tak, jakby słuchał swojego alter ego, w końcu zabija to drugie wcielenie samego siebie.”

Jaką prawdę o naturze człowieka niesie film? Praca w grupach z wykorzystaniem metody sześciu kapeluszy de Bono. (załącznik 2).

Prezentacja wyników pracy grup, podsumowanie.

Praca domowa

Wejdź rolę kapelusza niebieskiego – sformułuj wnioski dotyczące ludzkiej natury wynikające z opowiedzianej w filmie historii.

Załączniki

Załącznik 1

GRUPA I, zadania:

Przypomnijcie i przeanalizujcie wypowiedzi dowódców zlecających Willardowi misję dotarcia do Kurza.

1. Jakich informacji o Kurzu dostarcza przywołana scena? Jak jest oceniany?
2. Co jest powodem zlecenia Willardowi zadania? W jaki sposób zostało przekazane? Jaki sens w tym kontekście mają słowa „zmienił się, wypaczyły się jego wartości i metody”.
3. Jakie emocje dowódców towarzyszą rozmowie?

GRUPA II, zadania:

Przypomnijcie i przeanalizujcie informacje zawarte w aktach Kurza czytanych przez Willarda.

1. Jaki obraz postaci wyłania się ze zdjęć?
2. Jakie znaczenie ma przywołany w aktach fakt konsekwentnych starań Kurza o przyjęcie na kurs dla komandosów, mimo że był dwukrotnie starszy od pozostałych uczestników szkolenia?
3. Jakiej wiedzy o pułkowniku dostarcza zamieszczony w aktach list do syna?

GRUPA III, zadania:

Przypomnijcie i przeanalizujcie wypowiedzi Willarda na temat Kurza.

1. Jaki jest stosunek Willarda do tego, co mówią generałowie?
2. Skomentujcie wskazane wypowiedzi Willarda:

• „Czego chcą od Kurza? Nie różni się od innych” (po spotkaniu z odziałem Kilgora)
• „Dowiedziałem się o Kurzu więcej niż było w aktach” (po egzekucji rannej Wietnamki na cywilnej dżonce)
• „Kurz wysiadł z łodzi (…) Mógł walczyć o awans, zawalczył o siebie” (po leturze wyjaśnień na temat oskarżeń o morderstwo)

3. Jaki jest stosunek Willarda do pułkownika?

GRUPA IV, zadania:

Przypomnijcie i przeanalizujcie wypowiedzi fotoreportera na temat Kurza.

1. „Z nim się nie rozmawia, jego się słucha; oświecił mnie; to poeta – wojownik; bywa okrutny, ale ma rację; pułkownika się nie osądza; geniusz; kocha swoich ludzi; on ma jasny umysł, ale obłąkaną duszę”.
2. Jaki obraz Kurza wyłania się z wypowiedzi reportera?
3. Jaki jest stosunek tej postaci do Kurza?

GRUPA V, zadania:

Przeanalizujcie pośredni sposób przedstawienia postaci Kurza.

1. Co mówią o bohaterze widoczne ślady jego działalności? (Willard po wyjściu łodzi z mgły, mówi „był blisko” – jakie obrazy rejestruje kamera?)
2. W pokoju Kurza na ścianie widoczne są zdjęcia żony i syna, na stole leżą min. „Biblia” i „Złota gałąź” Frazera – co mówią o bohaterze te rekwizyty? „Złota Gałąź” Frazera to książka, w której autor stara się wyjaśnić i określić, co łączy prawie wszystkie prymitywne religie ze sobą, a także ze współczesnymi religiami o globalnym zasięgu, takimi jak m.in. chrześcijaństwo.

Eliot Thomas Stearns „Wydrążeni ludzie”

I
„My, wydrążeni ludzie
My, chochołowi ludzie
Razem się kołyszemy
Głowy napełnia nam słoma
Nie znaczy nic nasza mowa
Kiedy do siebie szepczemy
Głos nasz jak suchej trawy
Przez którą wiatr dmie
Jak chrobot szczurzej łapy
Na rozbitym szkle
W suchej naszej piwnicy

Kształty bez formy, cienie bez barwy
Siła odjęta, gesty bez ruchu.

A którzy przekroczyli tamten próg
I oczy mając weszli w drugie królestwo śmierci
Nie wspomną naszych biednych i gwałtownych dusz
Wspomną, jeżeli wspomną,
Wydrążonych ludzi
Chochołowych ludzi.”

Kurz czyta fragment poematu Eliota, w jaki sposób ta scena uzupełnia charakterystykę postaci?

GRUPA VI, zadania:

Przeanalizujcie bezpośredni sposób przedstawienia postaci Kurza.

1. Opiszcie wygląd bohatera i sposób, w jaki jest obecny na ekranie
2. Przeanalizujcie wypowiedzi Kurza, skomentujcie je:

„Potem odzyskałem świadomość, tak jakbym został zraniony diamentem, jakby diamentowa kula ugodziła mnie w samo czoło. Mój Boże – myślałem – ile w tym wszystkim geniuszu. (…) Potem pomyślałem sobie, że ci ludzie byli od nas mocniejsi, ponieważ byli w stanie to znieść. To nie były potwory (…). Ci ludzie bili się sercem, mieli własne rodziny, własne dzieci, które czule kochali. To im dawało siłę, siłę, by to zrobić. (…) Trzeba mieć ludzi, którzy byliby normalni, a jednocześnie zdolni ulec swym instynktownym odruchom i zabić, bez emocji i bez namiętności, a przede wszystkim bez osądu. Ponieważ naszą słabością stał się osąd.” (komentarz do opowieści o żołnierzach wietnamskich, którzy odcięli dzieciom zaszczepionym przeciw polio ręce).

„Przez całe życie byłem żołnierzem, dumą mojego ojca. Boję się jednak, że mój syn mógłby nie zrozumieć tego, kim starałem się być.”

„Widziałem okropności, pan również je widział. Nie ma pan prawa uważać mnie za mordercę, chociaż ma pan prawo mnie zabić. Ma pan prawo to zrobić. Ale nie pan prawa mnie osądzać.”

Załącznik 2

Polecenia dla grup.