Znacie Olivera Twista? Pamiętacie Jamala i Salima z filmu Slumdog. Milioner z ulicy? Teraz poznajcie Blankę – dwunastoletnią rezolutną dziewczynkę przemierzającą ulice Manili. Jej odwagę, determinację i zaradność ukształtowały okoliczności, w jakich się znajduje. Dziecko nie zna swego ojca, zostało opuszczone przez matkę i musi samo walczyć o byt, żebrząc, a czasem też kradnąc lub oszukując. Owa (raczej pozorna i wyuczona niż faktyczna) twardość oraz umiejętność przetrwania nie oznacza, że Blanka przestała być dzieckiem i wyzbyła się pragnień właściwych wszystkim małym ludziom. Także ona chciałaby być kochana i przytulana. Chciałaby – jak inne dzieci, które obserwuje – mieć mamę. W jej głowie rodzi się plan. Skoro, jak sama zaobserwowała, żyjąc w slumsach wielkiego miasta, wszystko można kupić; skoro dzieci takie jak ona są kupowane i sprzedawane każdego dnia, to i ona może kupić sobie mamę, która będzie ją kochać! Wystarczy tylko zgromadzić odpowiednią sumę pieniędzy i dać stosowne ogłoszenie. Zdeterminowana dziewczynka zaczyna wcielać w życie swój plan. Wtedy na jej drodze pojawia się Peter, niewidomy uliczny grajek. To spotkanie wiele dla Blanki zmienia. Zyskuje towarzysza, a także nową szansę na zdobycie pieniędzy – już nie poprzez kradzieże, ale dzięki śpiewowi i muzyce. Jednak do happy endu droga wciąż daleka. Przebywając ją, Blanka dowie się, co to przyjaźń i lojalność, nawiąże więzi z ludźmi, którzy staną się jej uliczną, przybraną rodziną.

Reżyser Blanki – Japończyk Hasei Kohki – miał już na swoim koncie rozmaite przedsięwzięcia artystyczne oraz filmy dokumentalne (w tym zatytułowany Godog, dziejący się właśnie w slumsach Manili). Blanka była jego fabularnym debiutem (owocem Biennale College – Cinema 2014/2015 – prestiżowych warsztatów poświęconych rozwojowi i produkcji niskobudżetowych projektów filmowych), wyrosłym z osobistych obserwacji Hasei poczynionych podczas podróży do miejsc dotkniętych ubóstwem.[1] Takich obszarów wciąż nie brakuje, zaś Blanka to filmowe wcielenie dziecka ulicy. Wedle danych UN, jest ich na świecie nawet 150 milionów![2] Na ulice wypędza je przemoc, śmierć rodzica albo rozpad rodziny, alkohol i narkotyki, wojny, klęski żywiołowe lub też sytuacja ekonomiczna. Często to splot wielu okoliczności zmusza małoletnich do życia w slumsach współczesnych miast w wielu zakątkach świata. Nie wszyscy mają tyle szczęścia co filmowa Blanka, której udaje się spotkać także życzliwych ludzi.

Blanka jest filmem optymistycznym i ciepłym, jakby wbrew tematowi, który porusza. Czasem nieco naiwnie, ale bez sentymentalizmu uciekając od epatowania biedą w stylu poverty porn, opowiada z perspektywy dziecka historię uniwersalną – o potrzebie przyjaźni, miłości, zaufania i szczęścia, zarazem stawiając przed widzem pytania o wartość ludzkiego życia, o nierówności społeczne, o istnienie społecznego oraz kulturowego determinizmu. Mówi też o dzieciństwie i dzieciach, które bez względu na okoliczności noszą w sobie te same pragnienia oraz umiejętność znajdowania małych radości w beztroskiej zabawie (jak Blanka i jej kolega Sebastian) nawet wtedy, gdy świat wokół jest im nieprzychylny. W wykreowaniu tego filmowego świata z pewnością dopomogły zdjęcia autorstwa Takeyuki Onishiego, których ciepła tonacja nadaje opowiadanej historii optymistyczny wymiar, a także sympatyczni, wiarygodni bohaterowie, jakich wykreowali odtwórcy głównych ról (na czele z Cydel Gabutero, która zagrała tytułową Blankę).

Optymistyczna wymowa i klasyczna konstrukcja filmu, w którym nie brakuje zwrotów akcji (niekiedy ocierających się o granice prawdopodobieństwa), z pewnością czynią tę japońsko-włosko-filipińską koprodukcję obrazem, który może przypaść do gustu młodej widowni. Starsze dzieci, mniej więcej w wieku filmowej Blanki, zapewne z łatwością utożsamią się z zadziorną bohaterką. Warto to wykorzystać i uczynić film Hasei Kohki punktem wyjścia do rozmów z nimi o tym, czym jest rodzina, czym są i na czym opierają się więzi rodzinne (oraz międzyludzkie), jakie wartości możemy uznać za uniwersalne, bliskie ludziom z różnych zakątków świata. Blanka będzie również wdzięcznym punktem wyjścia do pierwszych lekcji ekonomii, wyjaśnienia dzieciom, skąd się bierze pieniądz, czym jest praca, co to jest cena (co można wycenić i kupić), a także do dyskusji o tym, dlaczego jedni są bogaci, a inni biedni (wszak to pytanie pada także z ust małych bohaterów filmu). Z młodzieżą warto nieco głębiej wejść w zagadnienia moralne i etyczne, jak również zastanowić się nad problemami biedy oraz ubóstwa we współczesnym świecie oraz sposobami, w jakie próbuje się je rozwiązać.

[1] https://www.nowehoryzonty.pl/opis.do?id=9232 (dostęp: 04.07.2018)

[2] http://www.unesco.org/new/en/social-and-human-sciences/themes/fight-against-discrimination/education-of-children-in-need/street-children/ (dostęp 04.07.2018)