Krótka informacja o filmie

Film o jedenastoletnim chłopcu i jego marzeniach, które się spełniają! Billy wbrew woli ojca oraz całej męskiej społeczności pewnej górniczej wioski w Wielkiej Brytanii porzuca bokserskie rękawice na rzecz nauki tańca pod okiem pani Wilkinson. Nauczycielka wprowadza młodego chłopca w tajniki tańca, a tym samym wpływa na jego najważniejsze życiowe decyzje.

Związki z podstawą programową

Język polski

Uczeń :

• odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte
• w dźwięku i obrazie;
• opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło;
• rozpoznaje problematykę utworu;
• znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych;
• uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne;
• omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność, sprawiedliwość, dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne;
• tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne;
• uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi.

Język angielski

Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:

• człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania);
• dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);
• szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);
• praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);
• życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
• kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, media);
• sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy);
• elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

Wiedza o społeczeństwie

Udział obywateli w życiu publicznym. Uczeń:

• uzasadnia potrzebę przestrzegania zasad etycznych w życiu publicznym
• i podaje przykłady skutków ich łamania;
• wyjaśnia, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym;
• opracowuje – indywidualnie lub w zespole – projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go realizuje (np. jako wolontariusz).

Wychowanie do życia w rodzinie:

• Budowa prawidłowych relacji z rodzicami. Konflikt pokoleń; przyczyny
• i sposoby rozwiązywania konfliktów. Odpowiedzialność wszystkich za atmosferę panującą w rodzinie. Rodzina niepełna.
• Rola autorytetów w życiu człowieka.
• Relacje międzyosobowe i ich znaczenie. Przyjaźń, zakochanie, miłość; pierwsze fascynacje, miłość platoniczna, miłość młodzieńcza, miłość dojrzała.
• Kształtowanie i akceptacja tożsamości płciowej. Możliwości pomocy w pokonywaniu trudności związanych z tożsamością płciową.

Film może być wykorzystany także podczas zajęć z edukacji artystycznej (III i IV etap nauczania) do osiągania następujących celów. Uczeń:

• uczestniczy w kulturze poprzez kontakt z zabytkami i dziełami sztuki współczesnej, mając poczucie związku z tradycją narodową i europejskim dziedzictwem kultury oraz doceniając dorobek innych kręgów kulturowych (zna zasoby wybranych placówek kultury);
• korzysta z przekazów medialnych dotyczących wiedzy o sztuce i zjawiskach artystycznych, stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (przestrzegając podstawowych zasad prawa autorskiego dotyczących ochrony własności  intelektualnej).

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Metody dyskusyjne, metoda projektów (np. na temat kina społecznego, pasja w literaturze i filmie, analiza i interpretacja, praca z fragmentem filmu, elementy dramy, ćwiczenia w mówieniu i pisaniu.

Społeczeństwo w dobie przemian gospodarczych, polityka

Margaret Thatcher w Wielkiej Brytanii, perspektywy i zagrożenia.

Zagadnienia filmoznawcze:

• Zasada kontrastów w budowie świata przedstawionego, jak i w kompozycji: wielki świat stolicy – małe górnicze miasteczko, świat sztuki – świat kopalni, świat postępowy – świat tradycji i ustabilizonego porządku, motyw jeziora łabedziego – surowość środowiska, przepych – bieda, meskość – kobiecość, norma – anomalia, ruch, taniec – stagnacja, droga, rozwój, zmiana – stabilny punkt. Taka zasada konstrukcji filmu pozwala dostrzec nonsens zbyt prostego wartościowania.
• Scenografia przezroczysta, uproszczona, duża rola detalu (rękawice bokserskie, baletki, pianini, fotografia matki, list).
• Sceny „batalistyczne” – walki z policja o wydźwięku satyrycznym, walka z wiatrakami.
• Poetyka brytyjskiej kina społecznego, zaangażowanego z genezą w latach 60. por. „młodzi gniewni”.
• Duża oszczędność środków wyrazu.
• Sceny symboliczne (np.: pierwszy wielki występ Billy’ego, zakończony lotem w powietrzu – Billy jako esencja życia pomiedzy ziemią a niebem, opowiedzenie przez Miss libretta „Jeziora Łabedziego”, swojej historii życia).
• Choreografia – taniec Billy’ego, jako metoda konstytuująca przestrzeń w filmie.
• Rola muzyki, która nie tylko ilustruje, ale także komentuje wydarzenia.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Siła charakteru, dążeniu do wytyczonego celu.

Złożone relacje rodzinne (opieka chłopca nad schorowana babcią, artystyczne korzenie rodzinne; postać matki jako „anioła”, dojmujący brak jej osoby, matka – patronka poczynań artystycznych i dobrych decyzji; dojrzewanie do roli ojca wobec obu synów, relacja pomiędzy braćmi).

O pierwszych relacjach intymnych między ludźmi, związki homo- i heteroseksualne.

Stereotypy wychowania: społeczne, środowiskowe (kult silnego mężczyzny: ciężko pracującego, kierującego życiem domowym, twardo walczącego o swoje, uprawiającego sporty siłowe).

Poszukiwanie własnej tożsamości, trud bycia sobą, cena wyborów życiowych (samotność, oddalenie od rodziny, brak dzieciństwa, ciężka praca).

Kontrasty społeczne, waruki życia w środowisku górniczym, filmy Kena Loacha i Mike’a Leigha (angielskie kino społeczne).

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Pasja, która zmienia życie (zob. też „Goło i wesoło” w reż. Petera Cattaneo, „Orkiestra” w reż. Marka Hermana, „Rytm to jest to”, w reż. Thomasa Grube.

Sztuka jako żródło wolności człowieka („Pianista” w reż. Romana Polańskiego, „Fortepian” w reż. Jane Campion, „Mój Nikifor” w reż. Krzysztofa Krauze, „Palec boży” w reż. Antoniego Krauze, „Frida” w reż. Julii Taymor, „Footloose” w reż. Herberta Rossa.

Sztuka jako szansa na lepsze życie, awans społeczny („Amadeusz” w reż.

Milosa Formana, „W rytmie serca” w reż. Jacquesa Audiarda, „Przeznaczone do burdelu” w reż. Zany Briski, Rossa Kauffmana, „Jak w niebie” w reż. Kay’a Pollaka).

Rola marzeń w życiu człowieka – „chcieć, to móc” („Cinema Paradiso” w reż. Giuseppe Tornatore, „Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, „Na biegunach życia, czyli o realizacji własnych marzeń” Marka Kamińskiego),

Rola solidarności społecznej (strajk i łamistrajki, zbiórka funduszy na wyjazd Biily’ego).

Etos robotnika ukazany na przykładzie postawy ojca i innych górników.

Godność ludzkia wbrew sytuacji społecznej (do zestawienia z „Matka Królów” w reż. Janusza Zaorskiego).

Mistrz i uczeń, mistrzowie na drodze ludzkiego życia („Rain man” w reż. Barry’ego Levinsona, „Forrest Gump” w reż. Roberta Zemeckisa, „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowowa, „Faust” Johanna Wolfganga von Goethego, „Legenda Zorro” Isabel Allende, „Władca Pierścieni” Johna Ronalda Reuela, „Imię Róży” w reż. Jeana-Jacquesa Annauda, „Pan od muzyki” w reż. Christophe’a Barratiera).

Rola przypadku w życiu człowieka („Przypadek” w reż. Krzysztofa Kieślowskiego, „Eroica” w reż. Andrzeja Munka, „Zezowate szczęście” w reż. Aandrzeja Munka).

Niepokoje związane z dorastaniem i dojrzewaniem („Buszujący w zbożu” Jerome David Salinger).

Obecnośc ponadczasowych egzystencjalnych zagadnień – przyjaźń, cierpienie, lęk, nadzieja, samotnośc, inność, poczucie wspólnoty, solidarność.

Wykorzystanie motywu muzycznego z „Jeziora łabędziego” Piotra Czajkowskiego jako swoistej metafory losów bohaterów.

Umowny realizm społeczny.