Cele lekcji

Uczeń:

• charakteryzuje przedstawicieli współczesnych subkultur młodzieżowych
• wie, na czym polegają ideologie poszczególnych subkultur
• zna i definiuje pojęcie SUBKULTURA; tworzy własną definicję subkultury
• potrafi dostrzec korzyści i zagrożenia wynikające z przynależności do subkultury młodzieżowej
• poznaje pozytywne i negatywne strony subkultury hippisów
• zna i definiuje pojęcie KONTRKULTURA
• poznaje najważniejszych przedstawicieli subkultury hippisowskiej
• podejmuje rozważania dotyczące szkodliwości przyjmowania środków odurzających
• interpretuje teksty kultury (w tym teledyski i dzieła filmowe)
• przedstawia własne opinie na temat subkultur, w tym w szczególności na temat subkultury hippisowskiej

Czas pracy 2 godziny lekcyjne + projekcja filmu Środki dydaktyczne Załącznik nr 1 – „Karty pracy uczniów”– karty pracy grupowej (charakterystyka osób należących do konkretnych subkultur) Załącznik nr 2 – tekst piosenki „Niewinni i ja” grupy Dżem film „Hair” w reżyserii Milosa Formana (USA, RFN 1979) na nośniku DVD laptop z dostępem do Internetu, rzutnik multimedialny polecana literatura: Bogdan Prejs, „Subkultury młodzieżowe”, Katowice 2005.

Formy pracy praca indywidualna praca w grupach Metody pracy heureza praca z tekstem audiowizualnym (teledyski i film)

Przebieg lekcji

Lekcja 1:

Nauczyciel dzieli klasę na 7 grup (3 lub 4 osoby w grupie), a następnie wręcza każdej grupie „Kartę pracy ucznia”. Uczniowie mają za zadnie scharakteryzować współczesnego przedstawiciela wylosowanej subkultury młodzieżowej.

UWAGA! Należy podkreślić, że uczniowie nie powinni pokazywać innym grupom wybranego przez siebie typu subkultury.

Charakterystyka przebiegać będzie według tropów wyznaczonych przez Bogdana Prejsa w książce „Subkultury młodzieżowe”. Uczniowie mają zwrócić uwagę na charakterystyczne: strój, włosy, akcesoria, slogany, symbole i gesty danego przedstawiciela.

Każda z grup wybiera swojego „lidera”, który będzie prezentował wyniki pracy. Uczniowie odczytują opisy, ale nie wypowiadają nazwy subkultury. Reszta klasy, po wysłuchaniu opisu, ma za zadanie nazwać dany typ subkultury (nazwę przedstawiciela). Po wystąpieniu każdego liderów, nauczyciel pyta uczniów, czy mają coś do dodania na temat opisywanej subkultury. Jeśli nie – nauczyciel poszerza informacje zgromadzone przez uczniów o ideologie charakterystyczne dla danych subkultur.

Nauczyciel zadaje uczniom pytania:

• dlaczego muzyka ma tak duże znaczenie dla przedstawicieli każdej z omawianych subkultur?
• gdzie najczęściej można spotkać przedstawicieli danych subkultur?
• dlaczego to młodzi ludzie, a nie osoby dorosłe, łączą się w subkultury?
• jakie korzyści wynikają z przynależności do danej subkultury?
• jakie zagrożenia mogą wynikać z przynależności do określonej subkultury?
• czy łatwo odejść z jakiejś subkultury? W jakich przypadkach jest łatwo, a w jakich jest trudno to uczynić?
• jakie mogą być konsekwencje odejścia od subkultury opartej na agresji (np. dresiarskiej, skinowskiej)?
• gdzie młodzi ludzie mogą szukać pomocy w przypadku problemów związanych z przynależnością do subkultury młodzieżowej?

Nauczyciel prosi uczniów o próbę sformułowania definicji SUBKULTURA MŁODZIEŻOWA na podstawie informacji, które pojawiły się podczas rozważań nad odpowiedziami na powyższe pytania.

Wybrani uczniowie odczytują swoje definicje.

Nauczyciel kompiluje definicje uczniów, tworząc zbiorczą definicję subkultury młodzieżowej. Uczniowie zapisują definicję w zeszytach (w przypadku zajęć „wiedzy o kulturze”).

Po lekcji 1 następuje projekcja filmu „Hair” Milosa Formana.

Przed projekcją nauczyciel prezentuje sylwetkę reżysera.

Lekcja 2:

Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie treści z poprzednich zajęć (utrwalenie pojęcia subkultura młodzieżowa).

Nauczyciel przypomina uczniom pierwszą scenę filmu „Hair” – piosenkę „Age of Aquarius” (może skorzystać z filmu nagranego na nośnik DVD lub wykorzystać link do youtube: [1]

http://www.youtube.com/watch?v=Dl5NewGK1O8&feature=fvsr.

Po obejrzeniu fragmentu filmu zadaje uczniom pytania:

• jakie wizualne cechy charakteryzują hippisów?
• co wiecie o tej subkulturze?
• czy wiecie, co oznacza tłumaczenie tytułu tej piosenki („Age of Aquarius” – „Era Wodnika”)?

Nauczyciel uzupełnia wiedzę uczniów:

Tematy do omówienia przez nauczyciela:

• subkultura hippisów wykształciła się w połowie lat 60. w Stanach Zjednoczonych
• głównym powodem ukonstytuowania się ruchu hippisów był BUNT PRZECIW WOJNIE W WIETNAMIE (trwającej od 1965 do 1973 roku)
• hippisi byli PACYFISTAMI (wyjaśnić pojęcie)
• głównym sloganem hippisów było hasło FLOWER-POWER (wyjaśnić)
• nie uznawali rodziny jako podstawy w społeczeństwie (stąd kult „wolnej miłości” i życia w komunach)
• do dzisiaj istnieje w Kopenhadze ostatnia działająca komuna hippisowska pod nazwą „Christiana”
• powszechnie zażywali narkotyki, głównie halucynogenne
• najważniejszymi gatunkami muzycznymi dla hippisów był protest song (tu: Bob Dylan, Leonard Cohen) oraz psychodeliczny rock (tu głównie zespół The Doors)[2]
• era wodnika, link: http://pl.wikipedia.org/wiki/Era_Wodnika

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Co może oznaczać termin KONTRKULTURA? Spróbujcie go zdefiniować.

Uczniowie mogą mieć trudność ze zdefiniowaniem tego pojęcia. Nauczyciel objaśnia ten termin na przykładzie subkultury hippisów, przywołując i utrwalając wiedzę podaną wcześniej.

Definicję „kontrkultury” uczniowie zapisują w zeszytach (w przypadku zajęć „wiedzy o kulturze”).

Nauczyciel prezentuje uczniom występ Joe Cockera na kultowym festiwalu hippisów Woodstock (1969), na którym wystąpiły największe gwiazdy muzyki rockowej: Jimi Hendrix, Janis Joplin, Joe Cocker, The Who i inni.

Link to: http://www.youtube.com/watch?v=ZBR0T3f7tUw&feature=fvst

Nauczyciel rozpoczyna dyskusję:

• co możecie powiedzieć o tym występie? Jak oceniacie jego wartość artystyczną?
• dlaczego Joe Cocker posługuje się taką ekspresją ciała? Jak myślicie, czy był podczas występu pod wpływem jakichś środków odurzających?

Nauczyciel przypomina uczniom fragment filmu „Hair”: 0:46:55 – 0:48:00

• czego dotyczy ta scena filmu? na co jest stylizowana? (przyjmowanie hostii w postaci narkotyku)
• dlaczego hippisi sięgali po narkotyki? Co chcieli przez to osiągnąć? (absolutną wolność względem siebie samego i społeczeństwa, pozbycie się problemów)
• czy wiecie ilu artystów „Ery Wodnika” zginęło z przedawkowania narkotyków? (tu: krótkie biografie Janis Joplin, Jimiego Hendrixa i Jima Morrisona), link do występu Janis Joplin:
  http://www.youtube.com/watch?v=h24fNDET-Io&feature=related
• czy wiecie który z polskich artystów, żyjący kultem hippisów, umarł z przedawkowania narkotyków?

Link do fragmentu wywiadu z Ryśkiem Riedlem (zespół Dżem) na temat narkotyków:

http://www.youtube.com/watch?v=I9TXa4lOg-U&feature=related

Fragment teledysku zespołu Dżem do piosenki „Niewinni i ja”:

http://www.youtube.com/watch?v=ReKNdKBRgU4

Tekst piosenki stanowi zał. nr 2 niniejszego scenariusza.

Nauczyciel rozpoczyna dyskusję: Dlaczego artyści sięgają po środki odurzające? Czy znacie casus Witkacego? Jak zakończyły się historie znanych Wam artystów uzależnionych od narkotyków?

Przypisy:

1. Nauczyciel może również pokazać ten utwór w wykonaniu znanej uczniom wokalistki Eweliny Flinty i rozpocząć dyskusję na temat obecności ideologii hipisowskiej wśród współczesnych artystów.
   Link do występu Eweliny Flinty podczas programu rozrywkowego „Idol”: http://www.youtube.com/watch?v=3Haf_Huqx-A&feature=related
2. Za Bogdan Prejs, „Subkultury młodzieżowe”, Katowice 2005, str. 46-50.

Praca domowa

Jak rozumiesz słowa piosenki napisanej przez Ryśka Riedla, byłego wokalisty grupy Dżem: „Jeśli go nie znałeś, to nie żałuj”, pochodzący z utworu „Skazany na bluesa”.

Nauczyciel podaje link do utworu:

http://www.youtube.com/watch?v=U4z7YhwyYX0 prosząc jednocześnie uczniów o przeczytanie komentarzy, które znajdują się pod tym utworem na forum youtube.

Dla zainteresowanych:

lektura filmu „Skazany na bluesa”, reż. Jan Kidawa Błoński, Polska 2005, 97 min. W roli głównej: Tomasz Kot.

Załączniki

Załącznik nr 1

GRUPA 1.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury DRESIARZY

DRESIARZE:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 2.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury GOTÓW
GOCI:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 3.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury PUNKÓW
PUNK:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 4.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury SKINÓW
SKIN:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 5.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury METALOWCÓW
METAL / METALOWIEC:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 6.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury RASTAMANÓW
RASTAMAN:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 7.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury HIP-HOPOWCÓW
HIP-HOPOWIEC:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

GRUPA 8.
Spróbujcie scharakteryzować osobę należącą do subkultury EMO
EMO:

Ubiór:

Włosy:

Akcesoria:

Slogany:

Symbole:

Gesty:

Załącznik nr 2

Niewinni i ja

Muz: Adam Otręba, Ryszard Riedel
Słowa: Ryszard Riedel

W deszczowy dzień ulicą szedł
Spotkałem go, cholerny pech
To był niewinny i taką minę miał
Teraz już wiem, że los tak chciał

Rozmowa krótka, jeden gest
Wiedziałem już, że towar pewny jest
Ogarnął mnie szaleństwa duch
I już niewinnych, niewinnych było dwóch jee…

Do bramy, bo pada deszcz
Gdy zaćpiesz przejdzie dreszcz
I wróci, wróci tęcza barw
I pęknie twój wrogi świat
I znów przed życiem, przed życiem pęknie strach
Twój strach, twój strach, twój strach
Który cię zmusza, aby ćpać

Mama powiedziała mi, że
Każdy ma swojego anioła
Każdy ma i będzie go miał
I będzie go miał, swojego anioła
Tak, mama mówiła mi
A potem odeszła
Gdzie, gdzie byłeś gdy płakał Bóg
Gdzie byłeś gdy płakał Bóg
Przyszedłeś w słońcu
Kiedy przestało padać
A po niewinnym zostało tylko
Zostało tylko, zostało tylko wspomnienie
Wspomnienie… wspomnienie…
A po niewinnym zostało tylko…