Cele lekcji

Cel ogólny:

• kształcenie umiejętności odbioru dzieła filmowego

Cele szczegółowe
Uczeń:

• rozumie znaczenie terminów: adaptacja filmowa, tworzywo filmu
• wymienia twórców dzieła filmowego
• wypowiada swoje zdanie i je uzasadnia
• nazywa swoje wrażenia, uczucia
• tworzy plastyczny wizerunek bohatera – plakat
• pracuje w grupie
• ocenia swoje zaangażowanie w zajęcia

Czas pracy 2 godziny lekcyjne Środki dydaktyczne film Agnieszki Holland „Tajemniczy ogród” kartony ze schematycznie narysowanymi postaciami głównych bohaterów plansze ewaluacyjne farby kredki mazaki klej wycinki z gazet, czasopism kolorowy papier kartki samoprzylepne kartki z krzyżówką.

Formy pracy praca zbiorowa praca w grupach indywidualna Metody pracy rozmowa kierowana pogadanka elementy dyskusji plakat

Przebieg lekcji

Lekcję poprzedziła projekcja filmu „Tajemniczy ogród”.

Wprowadzenie

Nauczyciel przypomina, że film, który uczniowie obejrzeli przed zajęciami, powstał na podstawie książki Frances Hodgson Burnett.

Takie przeniesienie tekstu literackiego na ekran, dostosowanie go do potrzeb filmu nazywamy adaptacja filmową, uczniowie zapisują znaczenie pojęcia w zeszytach).

Tekst i film to dwa rożne teksty kultury. Prowadzący zajęcia zwraca uwagę na różnice między nimi, zadaje pytania:

• Z czego stworzony jest tekst literacki?
• Kto jest jego twórcą?
• Co natomiast jest tworzywem filmu?
• Kogo uznajemy za twórcę dzieła filmowego?
• Kto kieruje pracą zespołu tworzącego film, jest odpowiedzialny za jej ostateczny efekt?

Wnioski wynikające z wypowiedzi na powyższe pytania nauczyciel zapisuje na tablicy, a uczniowie w zeszytach, np.:

.	Tekst literacki	Film
tworzywo	słowo	obraz, dźwięk
twórca	pisarz, poeta	zespół ludzi w skład którego wchodzą: aktorzy – odtwórcy ról, operatorzy kamer– osoby odpowiedzialne za realizację zdjęć do filmu, pracę kamer, operatorzy dźwięku – osoby odpowiedzialne za nagrywanie dźwięku i ścieżkę dźwiękową filmu, scenografowie – osoby zajmujące się oprawą plastyczną dzieła (dekoracje, kostiumy), scenarzysta – autor scenariusza, czyli literackiego projektu utworu filmowego, montażyści – osoby dokonujące montażu, łączenia zdjęć, obrazów, reżyser – główny autor dzieła filmowego, koordynator pracy wieloosobowej ekipy realizacyjnej.

Nauczyciel przypomina, że reżyserem „Tajemniczego ogrodu” jest Polka, autorka wielu znanych dzieł filmowych, Agnieszka Holland.

Rozwinięcie

Prowadzący inicjuje rozmowę na temat obrazu, zadając pytania:

• O czym mówi ten film?
• Jakie wrażenia, uczucia w was wywołał?
• Co wam się w nim szczególnie podobało, co zainteresowało?
• Czyimi oczyma oglądamy świat przedstawiony w filmie?
• Wymieńcie wszystkich jego dziecięcych bohaterów.
• Kto reprezentuje w filmie świat dorosłych?

Nauczyciel prosi uczniów, by zaprezentowali głównych bohaterów filmu w formie plakatu. Prowadzący dzieli klasę na 6 grup. Przedstawiciele grup losują kartki z imieniem postaci, którą zaprezentują: Mary, Dick, Colin. Grupy otrzymują plansze ze schematycznie narysowaną postacią jednego z bohaterów (Załącznik nr 1).

Dwie grypy mogą przedstawiać tę sama postać.

Wykorzystując kredki, farby, wycinki z gazet, hasła, dopisując słowa, cytaty, symbole, uczniowie uzupełniają plakat tak, by uwzględnić następujące informacje dotyczące bohatera:

• pochodzenie, rodzina,
• wygląd,
• usposobienie,
• miejsce, które kojarzy się z tą postacią i jego wpływ na bohatera,
• sposób odnoszenia się do innych ludzi,
• stosunek do przyrody,
• zmiany w zachowaniu bohatera i ich przyczyny

Po upływie przeznaczonego na pracę w grupach czasu uczniowie, przedstawiciele grup, prezentują bohatera filmu, objaśniają rysunki, symbole słowa itp., które pojawiły się na ich plakacie. Nauczyciel, pozostali uczniowie mogą zadawać pytania dotyczące prac dzieci.

Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat postaw bohaterów filmu, zachęca do dyskusji, zdając pytania:

• Czego dzieci nauczyły się od siebie?
• Dzięki komu Mary i Colin stali się lepsi?
• Co jeszcze sprawiło, że zaszły w nich pozytywne zmiany?
• Kto, oprócz dzieci, zmienił się w filmie?
• Dzięki czemu dokonała się ta zmiana?

Podsumowanie

Prowadzący kieruje uwagę uczniów na temat lekcji, zadaje pytania:

• Dlaczego możemy powiedzieć, że oddziaływanie przyjaźni i natury miało magiczną moc?
• W jaki sposób twórcy „Tajemniczego ogrodu” uwydatnili niezwykłą siłę przyrody?
• Które obrazy, zdjęcia tworzą szczególny, tajemniczy, niezwykły nastrój filmu?
• Co jeszcze służy wywołaniu tego nastroju?

Nauczyciel, potwierdzając wnioski uczniów, wyświetla krótkie fragmenty obrazu A. Holland przedstawiające wrzosowiska, łąki wokół zamku, ogród pełen kwiatów, zbliżenia rozkwitających, zapuszczających korzenie w głąb ziemi kwiatów. Prowadzący zwraca też uwagę na piękną muzyką. Autorem zdjęć jest Jerzy Zieliński, zaś twórcą muzyki do filmu również Polak, kompozytor – Zbigniew Preisner.

Nauczyciel przypomina, że książka i film, który jest jej adaptacją noszą tytuł „Tajemniczy ogród”.

• Na czym polegała tajemnica ogrodu?
• Jak rozumiecie słowa Mary wypowiedziane w ostatniej scenie filmu: „Jeśli umiecie patrzeć, zobaczycie, że cały świat jest ogrodem.”

Podsumowując zajęcia, nauczyciel ocenia pracę klasy, poszczególnych uczniów (ustnie lub w postaci stopnia) i zadaje pracę domową.

Na zakończenie lekcji prowadzący wiesza na tablicy dwie plansze (Załącznik nr 2): na jednej widnieje napis „Tajemniczy ogród”, a pod spodem wyraz Wchodzę. Na drugim kartonie pod napisem „Tajemniczy ogród” jest wyraz Zostaję.

Nauczyciel rozdaje uczniom po dwie kartki samoprzylepne w dwóch kolorach (np. zielonym i niebieskim) i prosi uczniów, by Ci, którym lekcja o filmie się podobała, przykleili kartkę zieloną na planszy z napisem Wchodzę, a ci, którzy nie byli nią zainteresowani, przykleili kartkę żółtą na planszy z napisem Zostaję.

Praca domowa

Napisz list do przyjaciela/przyjaciółki, w którym zachęcisz go/ją do obejrzenia filmu Agnieszki Holland „Tajemniczy ogród”.
Rozwiąż krzyżówkę (Załącznik nr 3) i wklej do zeszytu.
Jak wyglądałby Twój „tajemniczy ogród”. Przedstaw go, używając dowolnej techniki plastycznej (zadanie dla chętnych).

Załączniki

Załącznik 1

Załącznik 1

Załącznik 1

Załącznik 2

Załącznik 3

Wpisz poziomo, literami pisanymi, podane niżej hasła.

Zacienione pola odczytane pionowo utworzą rozwiązanie krzyżówki.

1. Martha była nią dla Dicka.
2. Kraj, w którym przebywała Mary przed przyjazdem do Anglii.
3. Kwitły w tajemniczym ogrodzie.
4. Połączyła bohaterów filmu.
5. Porastały łąki wokół zamku.
6. Inaczej tajemnica.
7. Pomagał dzieciom w pielęgnacji roślin.

Bibliografia

1. Filmoteka Szkolna. Materiały pomocnicze pod redakcją Marianny Hajdukiewicz i Sylwii Żmijewskiej – Kwiręg, Warszawa, 2010