Cele lekcji

Podczas zajęć uczeń:

• doskonali umiejętność analizy i interpretacji dzieła filmowego
• prezentuje o ocenia postać filmową
• sporządza funkcjonalną notatkę z lekcji
• uczy się we współpracy
• rozwiązuje problemy w twórczy sposób
• komunikuje się w różnych sytuacjach
• przedstawia swoje stanowisko

Czas pracy 2 godziny lekcyjne Środki dydaktyczne materiały promujące film (np. plakaty, fotosy) arkusze papieru mazaki

Formy pracy praca w małych (pięcioosobowych, sześcioosobowych) grupach (zał. nr 1) praca z całą klasą Metody pracy metody aktywizujące

Przebieg lekcji

Uczniowie obejrzeli film wcześniej, najlepiej w dniu poprzedzającym zajęcia. Zanim młodzież przystąpi do pracy w grupach, gromadzimy z całą klasą podstawowe informacje, które zapisujemy na tablicy – określamy czas i miejsce akcji filmu, wymieniamy głównych bohaterów, wskazujemy postaci drugoplanowe, przypominamy nazwiska twórców: reżysera, autora zdjęć i muzyki (Dorota Kędzierzawska, Arthur Reinhart, Michael Nyman).

Rozpoczynamy pracę w grupach – podział klasy na 5 lub 6 zespołów, które wykonują to samo zadanie.

Polecenie do pracy grupowej:

„Poszukajcie odpowiedzi na pytania zapisane w tabeli. Zadbajcie o zwięzłą i spójną notatkę. Czas przeznaczony na wykonanie zadania – 25 minut”.

Np.:

• nie daje się zdeprawować – w tym zimnym i okrutnym świecie zachowuje wrażliwość, dobroć, czystość
• nie skarży się na swój los, nikogo nie obwinia
• z godnością przyjmuje to, co przynosi mu życie
• ma odwagę marzyć o lepszym świecie i realizować swoje marzenia
• heroicznie zmaga się z samotnością
• mimo chwil załamania nie zmienia się, pozostaje wierny swoim zasadom
• trudności życia hartują go, umacniają w przekonaniu, że ma prawo do istnienia

1. Co robi bohater filmu? Jakie skutki przynoszą jego działania?	Np.: działania bohatera ucieka z domu dziecka, powraca do rodzinnego miasteczka, próbuje nawiązać kontakt z matką, urządza się na starej barce, zaprzyjaźnia się z dziewczynką z sąsiedztwa, planuje wspólną podróż z Kuleczką… skutki działań żyjąc samotnie na barce, doświadcza wolności – sam decyduje o swoim życiu; matka go odtrąca, co staje się przyczyną samobójczych myśli; policja, zawiadomiona o pobycie chłopca na barce, niszczy jego marzenie o wspólnej ucieczce z Kuleczką…
2. Co mówi, myśli i czuje bohater filmu?	Np.: niewiele mówi (tylko to, co konieczne), jest skupiony, raczej zamknięty w sobie dużo myśli, dziwi się światu, marzy, planuje swoje życie obserwuje przyrodę czuje się samotny, inny, obcy, nikomu niepotrzebny, zbyteczny na tym świecie z pewnymi trudnymi myślami i uczuciami trudno mu się uporać, zmaga się z nimi
3. Co o bohaterze filmu myślą i mówią inni? Jak się do niego odnoszą?	Np.: ludzie dorośli są wobec niego zimni, szorstcy, często wrodzy (chcą go nawet zdeprawować), najczęściej obojętni – nazywają go Kundlem największego okrucieństwa doświadcza ze strony matki, która nie interesuje się nim, odrzuca go rówieśnicy wyśmiewają się z niego albo wręcz prześladują jedynie Kuleczka ma inny stosunek do bohatera – okazuje mu zainteresowanie, serdeczność i zrozumienie (ona również czuje się samotna i gorsza)
4. W jaki sposób bohater się zmienia? Jaką postawę zajmuje?	Np.: nie daje się zdeprawować – w tym zimnym i okrutnym świecie zachowuje wrażliwość, dobroć, czystość nie skarży się na swój los, nikogo nie obwinia, z godnością przyjmuje to, co przynosi mu życie ma odwagę marzyć o lepszym świecie i realizować swoje marzenia heroicznie zmaga się z samotnością mimo chwil załamania nie zmienia się, pozostaje wierny swoim zasadom trudności życia hartują go, umacniają w przekonaniu, że ma prawo do istnienia

Grupy prezentują wyniki swojej pracy. Można tę część lekcji zorganizować w ten sposób, że przedstawiciel wybranej przez nauczyciela grupy udziela odpowiedzi na pytania. Pozostałe zespoły uzupełniają wypowiedź kolegi.
Podsumowanie pracy to próba określenia konfliktów, które przeżywa bohater. Dookreślą się one podczas dyskusji z całą klasą. Wnioski zapisujemy na tablicy.

Konflikt wewnętrzny – bohater zmaga się sam ze sobą, próbuje urządzić sobie życie całkowicie po swojemu, udowodnić sobie, że jego istnienie ma sens.

Konflikt między bohaterem a innymi ludźmi – Kundel zmaga się z obojętnością i okrucieństwem ludzi, walczy o swój tożsamościowy i podmiotowy status, o swoje prawo do godnego życia.

Konflikt między bohaterem a światem zewnętrznym – bohater walczy o biologiczne przetrwanie, o środki do życia.

Ponownie praca w grupach. Każdy zespół formułuje przesłanie, jakie odnajduje w filmie „Jestem”. Przesłanie zostaje zapisane na dużej kartce drukowanymi literami. Grupy szukają dla niego odpowiedniego uzasadnienia, odwołując się do filmu.
Prezentacja pracy zespołów. Przedstawiciele grup kolejno zawieszają karty, a następnie krótko komentują zapisane na nich przesłania filmu.

Na przykład:

OBOJĘTNOŚĆ TO NAJGORSZA CHOROBA NASZYCH CZASÓW

W ŚWIECIE ZIMNYCH I OBOJĘTNYCH LUDZI JEDYNIE DZIECKO STAJE SIĘ OBROŃCĄ WAŻNYCH WARTOŚCI

ŻYCIE BEZ MARZEŃ NIE MA WARTOŚCI

NIE MOŻEMY ŻYĆ SAMOTNIE – DO SZCZĘŚCIA POTRZEBNA NAM PRZYJAŻŃ INNYCH LUDZI.

NIEZALEŻNIE OD SYTUACJI POWINNIŚMY BYĆ WIERNI SWOIM ZASADOM

Ostatnia część lekcji jest przygotowaniem do napisania pracy domowej. Nauczyciel zawiesza trzy duże czyste arkusze papieru. Każdy z tych arkuszy jest zatytułowany

Arkusz nr 1 – BOHATER FILMU WZRUSZA NAS, BO

---

Arkusz nr 2 – BOHATER FILMU INTRYGUJE NAS, BO

---

Arkusz nr 3 – BOHATER FILMU SKŁANIA NAS DO NASTĘPUJĄCYCH REFLEKSJI

---

Wskazani przez nauczyciela uczniowie otrzymują mazaki i zapisują propozycje, zgłaszane przez klasę.

Nauczyciel odczytuje zapisy. Nie komentuje ich i zadaje pracę domową.

Zajęcia zamyka refleksja nad lekcją (czego nauczyliśmy się? co nam się podobało?) i ocena pracy uczniów.

Uwaga.
Jeśli starczy czasu, koniecznie trzeba omówić z młodzieżą wybrane artystyczne aspekty filmu.

Akcja – niespieszna, powoli rozwijająca się, w filmie niewiele się dzieje, niewiele się mówi, ważniejsze jest to, co dzieje się w świecie wewnętrznym bohatera.

Kompozycja – spójna, wyrazista, rola klamry kompozycyjnej.

Zdjęcia filmowe – bardzo poetyckie, wysmakowane, kontrastujące z zimnem

i okrucieństwem ludzkich zachowań (rodzi się pytanie – czy tak widzi świat bohater?).

Muzyka – dopełnia obraz filmowy, buduje nastrój.

Praca domowa

1. Wzrusza, intryguje, skłania do refleksji… Zaprezentuj i oceń bohatera filmu Doroty Kędzierzawskiej „Jestem”.
2. Film Doroty Kędzierzawskiej „Jestem” otrzymał na XXX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni nagrodę publiczności. Napisz krótkie uzasadnienie tej nagrody.
3. Obcość i samotność człowieka w świecie. Rozwiń temat, odwołując się do filmu Doroty Kędzierzawskiej „Jestem”.

Załączniki

Załącznik nr 1

ZASADY PRACY W GRUPIE

NAJEFEKTYWNIEJ PRACUJE SIĘ W ZESPOLE 5 OSÓB

• Wybierzcie spośród siebie LIDERA, SEKRETARZA oraz SPRAWOZDAWCĘ.
• Pamiętajcie, że LIDER kieruje pracą grupy, organizuje ją, a nie przewodzi, zwłaszcza nie dominuje, nie narzuca swoich poglądów, dba, by wszyscy mogli się wypowiedzieć, ale nie na raz, więc ustala, kto w danej chwili mówi.LIDER dba też o to, by wszyscy pracowali, by każdy miał udział w rozwiązywaniu zadania, pilnuje, aby grupa pracowała nad zadaniem – tematem, a nie poświęcała uwagi kwestiom ubocznym, nieistotnym dla osiągnięcia celu.
• SEKRETARZ – pilnuje, by nie umknęły uwadze i pamięci ciekawe pomysły zgłaszane w czasie pracy nad rozwiązaniem problemu.
• SPRAWOZDAWCA – stara się wyławiać w trakcie pracy zespołu ważne ustalenia, uzgadnia z grupą stanowisko – rezultat pracy, przedstawia efekt pracy zespołu publicznie.
• KAŻDY CZŁONEK ZESPOŁU – stara się pracować intensywnie, na miarę swoich możliwości, ale z dbałością o wspólny udział w osiągnięciu celu; uważnie słucha, co mają inni do powiedzenia, nie przerywa wypowiedzi kolegów, czeka na swoją kolej w zgłaszaniu pomysłów i spostrzeżeń.

UWAGA !

Ważne, by na kolejnych lekcjach, podczas których młodzież pracuje w grupach, role odgrywane w zespole zmieniały się. Niech każdy uczeń ma szansę sprawdzenia swoich możliwości.

Bibliografia

1. Doug Bueh, „Strategie aktywnego nauczania, czyli jak efektywnie nauczać i skutecznie uczyć się”, Kraków 2004.