W nocy wszystkie koty są czarne. „Nocturna“ w reż. Victora Maldonado i Adrii Garciii

„Dzień – to panowanie rozsądku i rzeczywistości, noc – to władztwo tajemnych sił, dzikich namiętności, ekstazy, olśnienia i panicznego lęku”. Antoni Kępiński

Któż z nas, dzieci lub dorosłych, nie hoduje w swym umyśle potwora, którym jest coś (lub ktoś), czego się po prostu boimy. Prawdopodobnie nie ma na Ziemi człowieka, który nie czuje strachu przed niczym. Jedni boją się pająków, inni trzynastego nie wychodzą z domu. Jedni czują lęk przed realnie istniejącymi zagrożeniami, inni zaś sami stwarzają kłopoty we własnej wyobraźni. Te lęki często wymykają się spod kontroli. Bohaterem francusko-hiszpańskiej animacji „Nocturna” jest Tim, chłopiec bojący się ciemności. Trudno dziwić się jego strachowi. Nie ma rodziców, wychowuje się w staroświeckim sierocińcu. Brakuje mu tam wsparcia, czyli tego, bez czego człowiekowi trudno żyć. W jego życiu nie ma miłości ani przyjaźń, a więc tych najbardziej ludzkich relacji. Codziennie przed zaśnięciem Tim rozmawia ze swą gwiazdą, dla niego symbolem nadziei i źródłem wspomnień, dotyczących zmarłej matki. Nawet więźniowie, ci najbardziej zatwardziali recydywiści, na piersi lub przedramieniu tatuują sobie magiczne litery: PSM. Ten skrót, oddający wielką życiową mądrość – PAMIĘTAJ SŁOWA MATKI, pozwala im przetrwać najcięższe chwile odsiadki, a na wolności wskazuje drogę, którą – zgodnie z rozmaitymi kodeksami wewnętrznymi – powinien kierować się człowiek. Tim zaś, chłopiec o nieukształtowanej przecież jeszcze psychice, nieposiadający właściwie niczego prócz pamięci, słowa ukochanej rodzicielki pamięta nader dobrze. Dotyczą one gwiazdy, która za sprawą wyboru chłopca, świeci tylko dla niego: strzeże go, chroni przed niebezpieczeństwem, towarzyszy w trudnych chwilach, w pewnym sensie zastępuje mu mamę. Zrozumiałe jest zatem przerażenie malucha, gdy gwiazda gaśnie, a wraz z nią znikają najpiękniejsze marzenia, wspomnienia i odczucia małego dziecka.

Opowieść Tima jest oniryczną podróżą przez noc, by odnaleźć własną gwiazdę. Odnaleźć samego siebie. Nie ulega wątpliwości, iż aby mógł dotrzeć do celu będzie musiał stoczyć najcięższy bój w swym życiu: walkę z samym sobą. To bardzo dużo jak na takiego małego chłopca. Musi stawić czoło ciemności, swemu największemu wrogowi. Wkracza do świata nocy, w którym, wbrew pozorom, nic nie dzieje się samoistnie. Czy to za sprawą wyobraźni, czy za sprawą magii znajdzie się w królestwie Moki, króla nocy, cierpiącego na permanentną bezsenność, podtrzymywaną zresztą hektolitrami wypitej kawy. W swej podróży przez noc Tim nie jest jednak sam. Towarzyszy mu Pasterz Kotów oraz szereg postaci znanych z mniej lub bardziej popularnych legend, mitów czy przesądów, dotyczących nocnych stworów. A noc, przez którą podróżują, pełna jest niezliczonych tajemnic i niedopowiedzeń, narysowanych wprawną ręką hiszpańskich animatorów, których estetyczne inspiracje wywodzą się zapewne od samego mistrza oniryzmu i surrealizmu, ich rodaka Salvadora Dalego.

Sukces w przezwyciężeniu własnego strachu to ewidentnie praca, którą Tim będzie musiał wykonać sam. Jednak sukces ten to także praca zespołowa. Nigdy pewnie nie udałoby mu się przezwyciężyć lęku, gdyby nie przyjaźń z Pasterzem Kotów, swoistym terapeutą i przewodnikiem po świecie ciemności. Bez tego przyjaciela mógłby zagubić się w mroku. Trudno zatem o lepszy przykład zespołowego sukcesu. Można przedstawić ten film w klasie, tworzącej przecież swoistą „drużynę” grającą zespołowo do jednej bramki.

„Nocturna” to doskonała, ponadczasowa propozycja wspaniałej animacji, którą z powodzeniem podczas swych zajęć wykorzystać mogą nauczyciele przedszkolni oraz wczesnoszkolni. Sprawdzi się na lekcji dotyczącej przyjaźni, zaufania, pokonywania własnych słabości czy walki z osobistymi lękami. Dodatkowo, dzięki niezwykle dopracowanej estetyce obrazu oraz muzyce ilustracyjnej posłuży za materiał przydatny podczas zajęć artystycznych. W końcu zaś, dzięki dostosowanej do wieku odbiorców fabule, „Nocturna” po prostu uczy uważnego oglądania filmów. Pozwala na skonstruowanie wielu pytań, badających uwagę dziecka oraz na dyskusje, dotyczące trudnych tematów, charakterystycznych dla tej grupy wiekowej.

UWAGA: Ze względu na poruszoną w filmie problematykę lęku oraz przezwyciężania własnych słabości, film polecamy także pedagogom, psychologom i terapeutom prowadzącym indywidualną pracę z uczniem.