Adresat zajęć: uczniowie szkoły ponadgimnazjalnej.

Rodzaj zajęć: język polski, koło filmowe, wiedza o społeczeństwie, etyka.

Cel ogólny zajęć: Zapoznanie uczniów z socjotechnikami stosowanymi przez polityków. Zachęcenie młodych ludzi do świadomej i krytycznej obserwacji sceny politycznej.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

• doskonali umiejętność świadomej obserwacji życia politycznego;
• rozumie pojęcia: marketing polityczny, manipulacja, demagogia, populizm;
• doskonali umiejętność analizy dzieła filmowego;
• analizuje tekst kultury (plakat, tekst przemówienia);
• potrafi właściwie odczytać intencje ukryte w komunikatach werbalnych;
• rozwija umiejętność etycznej oceny postaw ludzkich;
• doskonali umiejętność pracy w zespole.

Metody pracy: dyskusja, metoda problemowa, mapa mentalna, praca z tekstem kultury (teksty przemówień, plakat), debata oksfordzka.

Formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach.

Środki i materiały dydaktyczne: film Marcela Łozińskiego Jak to się robi (2006), Słownik języka polskiego PWN, karty pracy, plakat do filmu.

Słowa kluczowe: socjotechnika, populizm, demagogia, polityka, marketing polityczny.

Czas trwania: projekcja filmu + 2 godziny lekcyjne + debata (do 60 minut).

Przebieg zajęć:

Lekcja 1: Analiza filmu

1. Przed zajęciami. Przed lekcją nauczyciel poprosi chętnych uczniów o przygotowanie krótkich informacji w formie ustnej prezentacji (po 2–3 minuty każda) na temat twórców i bohaterów filmu.

Polecenie dla wybranych uczniów (do pracy przed zajęciami): Przygotuj krótkie wystąpienie ustne (2–3 minuty) przedstawiające jednego ze wskazanych bohaterów filmu. Możesz przygotować krótką prezentację multimedialną (kilka slajdów, niewiele tekstu). Nie podawaj suchego biogramu, wybierz najważniejsze fakty z życia, przedstaw wydarzenia i anegdoty, które odsłonią charakter prezentowanej postaci i zainteresują twoich słuchaczy. Podczas wystąpienia nie czytaj, możesz za to wspierać się własnymi notatkami.

Postacie do przedstawienia:

• Marcel Łoziński,
• Piotr Tymochowicz,
• Jacek Hugo-Bader,
• Andrzej Lepper.

2. Projekcja. Ponieważ film i lekcja poruszają tematy polityczne, a niektórzy uczniowie mogą mieć wyraziste przekonania w tej kwestii, na początku zajęć prowadzący powinien uprzedzić uczniów, żeby w czasie lekcji nie dyskutowali o bieżącej polityce, a skupili się na mechanizmach ukazanych w filmie.

Nauczyciel może polecić uczniom obejrzenie filmu przed zajęciami. Jeśli jednak dysponuje wystarczającym czasem, aby obejrzeć go w klasie, warto co jakiś czas wstrzymać projekcję i zadać uczniom kilka pytań. Po scenie pokazującej wstępną prezentację uczestników zakwalifikowanych do szkolenia (11 minuta filmu): nauczyciel pyta uczniów, czy udało im się rozpoznać klucz, według którego Piotr Tymochowicz dobiera uczestników szkolenia. Jakie cele (jawne lub ukryte) stawia sobie Piotr Tymochowicz? Który z uczestników ma szansę odnieść sukces w polityce i dlaczego? Poproś uczniów, aby w kolejnych scenach zwrócili szczególną uwagę na Dariusza Konopkę.

Po scenie starcia pomiędzy Jackiem Hugo-Baderem a Piotrem Tymochowiczem (22 minuta): Jaką rolę w filmie odgrywa dziennikarz? Jak mogła brzmieć umowa między nim a Tymochowiczem, określająca funkcjonowanie dziennikarza w projekcie? Dotychczas widzieliśmy Piotra Tymochowicza spokojnego, teraz wyraźnie wyszedł ze swojej roli, co go zirytowało w słowach Jacka Hugo-Badera?

Gdy kolejny uczestnik opuszczający projekt rozmawia z Jackiem Hugo-Baderem (56 minuta): od tej chwili film będzie się skupiał na karierze jednego bohatera — Dariusza Konopki. Co dla pozostałych osób było katalizatorem decyzji o odejściu? Jakie granice etyczne w kolejnych częściach szkolenia przekraczał Piotr Tymochowicz?

Po spotkaniu Samoobrony z seniorami (77 minuta): Czy Tymochowicz manipuluje swoim uczniem? Jeśli tak, to w jaki sposób? Czy Dariusz Konopka zmienił się na przestrzeni trwania filmu? Co chce osiągnąć ten bohater? Czy cele jego i Piotra Tymochowicza są zbieżne?

Po projekcji filmu: Czy Dariusz Konopka po udziale w projekcie i filmie ma szanse na karierę w polityce? Dlaczego tak/nie? Jakie emocje i jakie refleksje wzbudza w widzu ten film?

3. Dyskusja wstępna. Jeśli uczniowie oglądali film samodzielnie lub bez przerw w projekcji, niektórych z powyższych pytań można użyć w dyskusji wprowadzającej do lekcji.

4. Socjotechniki i marketing polityczny. Socjotechnika[1] to ogół metod i działań zmierzających do uzyskania pożądanego zachowania jednostek i grup ludzkich. Prowadzący zajęcia pyta uczniów o przykłady i zastosowania technik, jakie wykorzystuje Piotr Tymochowicz, aby wywrzeć wpływ na ludzi. Po zebraniu przykładów uczniowie wspólnie (na tablicy) konstruują mapę mentalną, grupując wyliczone przez siebie przykłady na odpowiednich gałęziach. Dla ułatwienia nauczyciel może zaproponować jako punkt wyjścia poniższy schemat mapy.

Przykładowe odpowiedzi:

• świadome wykorzystanie mowy ciała: właściwa gestykulacja podczas przemawiania do dużej grupy ludzi;
• sposoby sterowania tłumem: zarażanie entuzjazmem i pewność siebie pobudzają tłum, sterowniki tłumu;
• kreowanie faktów: tworzenie kontrolowanego konfliktu, prowokowanie rozłamu w SDPl;
• mówienie tego, co ludzie chcą usłyszeć: manifestacja antywojenna, kreatywna rewolucja;
• przedstawianie historii nieprawdziwych lub naciąganych: opowieści z życia pacjenta, ubarwianie swojej biografii;
• stosowanie symboli i rekwizytów: taczki, znicze;
• dbanie o nagłośnienie swoich działań: budowanie kontaktów z mediami, w tym z brukowcami.

Uczniowie w dyskusji oceniają moralny aspekt stosowania poszczególnych praktyk.

5. Język polityki. Film Marcela Łozińskiego dostarcza do analizy typowe przykłady języka polityki. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy w wersji A i B (ZAŁĄCZNIK NR 1), prosi, aby w parach przyjrzeli się wybranym fragmentom politycznych wystąpień i zanalizowali ich treść oraz język.

Propozycja odpowiedzi do karty pracy: wersja A

głoszone wartości	wzbudzane emocje	fakty, konkretne plany, zobowiązania	wizja świata ujawniona w wystąpieniach
młodość, aktywność, kreatywność, zmiana, wspólnota	ekscytacja, chęć zmian, złość na tych, którzy przeszkadzają, lęk przed osamotnieniem	obietnica zmiany, ustalenie 15 stycznia jako dnia przełomowego	kontrast między młodą generacją a obecną władzą, która broni zadawnionych układów; młodzi reprezentują siłę, innowacyjność, są w stanie na przekór przeszkodom zmienić świat

Wnioski: Polaryzacja świata na dwa stronnictwa, emocje pozytywne związane z młodą generacją, negatywne z establishmentem. Poza deklaracją rewolucji i przełomu (deklaracje niezgodne z rzeczywistością), wypowiedzi całkowicie pozbawione są faktów. Nie wiadomo na czym miałaby polegać zmiana. Pseudonaukowe wyjaśnienia Piotra Tymochowicza próbują nadać znaczenie marginalnemu wydarzeniu.

Propozycja odpowiedzi do karty pracy: wersja B

głoszone wartości	wzbudzane emocje	fakty, konkretne plany, zobowiązania	wizja świata ujawniona w wystąpieniach
patriotyzm, szacunek dla autorytetów, religijność, godność, solidarność pokoleniowa	duma ze spuścizny narodu polskiego, poczucie jedności Polaków, poczucie niesprawiedliwości, złość na „cwaniaków”	Andrzej Lepper osobą, która buduje platformę komunikacji międzypokoleniowej, deklaracja daleko idących zmian	ludzie zasłużeni, seniorzy, prawdziwi patrioci, którzy przez całe życie budowali ojczyznę nie mają szans na godną starość, wszystkiemu winni są cwaniacy, ludzie nieszanujący dziedzictwa narodowego i służalczy wobec innych krajów

Wnioski: Polaryzacja świata na dobrych Polaków-patriotów i złych ludzi pozbawionych wartości. Pozytywne emocje skojarzone z tym, co polskie, negatywne — z obcym lub kosmopolitycznym zagrożeniem. Przekaz, dostosowany do wrażliwości ludzi starszych, kładzie nacisk na patriotyzm i religijność. Deklaracja, że Samoobrona jest platformą porozumienia międzypokoleniowego, nie ma poparcia w faktach. Poza zapowiedzią zmian brak konkretów, na czym ta zmiana miałaby polegać.

Funkcje językowe (wersja A i B): w obu tekstach można łatwo wskazać funkcję ekspresywną, choć po przyjrzeniu się intencjom mówców widać, że emocje są odegrane w politycznym spektaklu. W rzeczywistości dominującą funkcją jest impresywna, jej celem jest skłonienie odbiorców do poparcia danej inicjatywy/partii. Można też mówić o funkcji magicznej: mówcy chcieliby, aby przez ich słowa powstał określony ład społeczny (zaklinają czy też może kreują rzeczywistość). Elementy informacyjne są w obu tekstach pozorne i całkowicie podporządkowane funkcji impresywnej/magicznej.

Po zaprezentowaniu wyników pracy uczniowie powinni zauważyć, że choć materiał w obu wersjach nakierowany był na innego odbiorcę (ludzie młodzi i seniorzy), to poza deklarowanymi wartościami, które służyły jedynie zdobyciu aprobaty publiczności, mechanizmy ujawnione w obu tekstach są identyczne:

• polaryzująca wizja świata (my — dobrzy, oni — źli);
• instrumentalne wykorzystanie wartości i emocji, ukryta impresywna intencja wystąpień — manipulacja;
• brak faktów i konkretów, za to deklarowanie wyobrażeń i opinii jako faktów.

Zapewne w trakcie pracy z tekstami pojawią się słowa takie, jak demagogia czy populizm. Nauczyciel prosi uczniów, aby stworzyli własne definicje obu tych pojęć (można to zrobić wspólnie na tablicy). Następnie uczniowie porównują tak powstałe definicje z definicjami ze Słownika języka polskiego PWN.

Demagogia — sposób pozyskiwania zwolenników polegający na odwoływaniu się do ich emocji, oczekiwań i na składaniu nierealnych obietnic.[2]

Populizm — popieranie lub lansowanie idei, zamierzeń, głównie politycznych i ekonomicznych, zgodnych z oczekiwaniami większości społeczeństwa w celu uzyskania jego poparcia i zdobycia wpływów lub władzy.[3]

Czy można powiedzieć, że analizowane wystąpienia są demagogiczne i populistyczne?

6. Nauczyciel odwołuje się do tematu lekcji. „Człowiek człowiekowi produktem” — to słowa, które padają na początku filmu w rozmowie Piotra Tymochowicza i Jacka Hugo-Badera. Podobnie twierdzi profesor Bruce Newman, naukowiec i specjalista od marketingu politycznego, mówiąc, że „polityka wkracza w wiek fabrykowanych wizerunków”. Czy po przyjrzeniu się strategiom omawianym na lekcji można zgodzić się tymi twierdzeniami? Jeśli tak, czy to dobrze (profesjonalizacja polityki), czy źle (manipulacja obywatelem)?

Prowadzący prosi uczniów o zanalizowanie plakatu filmowego[4] w kontekście przywołanych stwierdzeń.

7. Dariusz Konopka. Przed tym ćwiczeniem nauczyciel prosi uczniów, aby wyjaśnili w skrócie, na czym polega podział sceny politycznej na prawicę, lewicę i centrum. Ułatwi to zrozumienie wyborów podejmowanych przez bohatera. Następnie rozdaje uczniom karty z cytatami (ZAŁĄCZNIK NR 2). Wybrani uczniowie odczytują na głos kolejne fragmenty wypowiedzi bohatera. Po każdym z nich prowadzący zajęcia prosi o komentarz do postawy Dariusza Konopki: Co go cechuje w pierwszej fazie trwania projektu? Jakie widać zmiany wraz z postępem szkolenia? Które cechy się uwydatniają? Które rady Piotra Tymochowicza stosuje w praktyce? Do czego to prowadzi? Kto jest odpowiedzialny za ewolucję bohatera: on sam czy jego szkoleniowiec?

8. Podsumowanie. Jakie korzyści i jakie ryzyko dla społeczeństwa niesie ze sobą polityczny marketing? Nauczyciel prosi uczniów, aby wyrazili swoje zdanie, odwołując się do filmu oraz wykorzystując swoją wiedzę o scenie politycznej.

*9. Przygotowanie do debaty oksfordzkiej. Jeśli nauczyciel planuje poświęcić kolejną lekcję na debatę oksfordzką, powinien zapoznać uczniów z zasadami dyskusji, wyznaczyć temat i przydzielić role uczestnikom. Do pracy domowej należy dodać punkt związany z przygotowaniem się do dyskusji (patrz niżej: lekcja 2).

Praca domowa:

Jakie korzyści i ryzyko społeczne niesie ze sobą polityczny marketing? Wypowiedz się pisemnie w formie rozprawki na minimum 250 słów. Osoby zainteresowane tematyką mogą przy tym sięgnąć do filmu Władcy marionetek Tomasza Sekielskiego i Grzegorza Madeja, znajdą w nim przykłady zastosowania technik marketingu w polskim życiu politycznym. Autorzy filmu stawiają sobie (i politykom) pytanie, czy polityk może być uczciwy. Na ekranie pojawia się również Piotr Tymochowicz.

Lekcja 2: Debata

Film Marcela Łozińskiego prowokuje do dyskusji. Poniższe zadanie opiera się na schemacie debaty oksfordzkiej. Do dyskusji należy przygotować uczniów na lekcji poprzedzającej ćwiczenie. Materiały pomocnicze do przeprowadzenia debaty znajdują się w ZAŁĄCZNIKU NR 3. Jeśli w klasie odbywały się wcześniej debaty oksfordzkie, zadanie będzie o wiele łatwiejsze, jeśli nie, warto na wyjaśnienie jej reguł poświęcić więcej czasu. Wspólnie z uczniami nauczyciel wybiera temat dyskusji i przydziela role. Określa jasno zasady przebiegu debaty, ustala z uczniami zadania każdego uczestnika i kryteria oceny.

Proponowane tematy dyskusji:

• Marketing polityczny: niezbędny do sprawnego uprawiania polityki czy przekleństwo współczesnego świata (dyskusja z odwołaniem się do przykładów z filmu Marcela Łozińskiego).
• Moralność reportażysty — czy można narażać bohaterów reportaży na to, że w przyszłości nie uwolnią się od wizerunku zaprezentowanego w filmie (na przykładzie Dariusza Konopki)?
• Czy przebieg szkolenia pokazanego w filmie jest waszym zdaniem sukcesem, czy porażką Piotra Tymochowicza?

Strony dyskusji — dwie drużyny po cztery lub pięć osób każda (z kapitanem). Uczniowie przygotowują listę argumentów w oparciu o omawiany tekst kultury. Kapitanowie zespołów przygotowują kilkuminutowe mowy wstępne.

Przewodniczący i skład sędziowski — trzy osoby, które wypełniają karty oceny debaty w skali punktowej oraz wskazują wraz z uzasadnieniem najlepszych dyskutantów. Kryteria oceny są znane wszystkim uczestnikom debaty. Przewodniczący moderuje debatę, udziela głosu poszczególnym uczestnikom, dba o prawidłowy przebieg debaty, pilnuje wyznaczonego harmonogramu. Na koniec wybrany sędzia ogłasza werdykt.

Publiczność — pozostali uczniowie wcielają się w rolę publiczności. Zadaniem każdego z nich jest przygotować przed lekcją cztery pytania do uczestników debaty. Nie wszystkie pytania muszą paść w dyskusji, uczniowie mogą też tworzyć lub modyfikować pytania na bieżąco w toku dyskusji. Publiczność także może ocenić uczestników, korzystając z identycznego formularza jak sędziowie — wtedy należy wyznaczyć osobę zliczającą głosy publiczności, ocenę publiczności podaje się zaraz po oficjalnym werdykcie.

Przebieg debaty: na debatę należy wyznaczyć osobną jednostkę lekcyjną (optymalny czas trwania to 60–70 min), wcześniej odpowiednio ustawić ławki w sali. Nauczyciel podczas tej lekcji nie ingeruje w przebieg dyskusji, tę kompetencję przekazuje przewodniczącemu sędziów. Sędziowie ustalają czas trwania każdej części debaty i informują o przygotowanym harmonogramie uczestników.

W części pierwszej przewodniczący prezentuje temat debaty, uczestników, plan jej przebiegu oraz przypomina kryteria oceny.

Kapitanowie obu zespołów rozpoczynają debatę krótkimi wystąpieniami (ich czas można wcześniej ustalić) referującymi stanowiska zespołów. Następuje wymiana zdań pomiędzy stronami, jedyną osobą mogącą udzielić lub odebrać głos jest prowadzący debatę. Powinien on być bezstronny oraz szybko i skutecznie reagować na zakłócenia porządku dyskusji. W wyznaczonym czasie prowadzący oddaje głos publiczności, która zadaje pytania obu dyskutującym drużynom.

Dyskusję kończą krótkie mowy kapitanów podsumowujące stanowiska obu zespołów — powinny one nawiązywać do przebiegu dyskusji, a nie powtarzać tezy z początku debaty. Następuje przerwa, podczas której sędziowie naradzają się i podliczają punkty. Jeden z sędziów prezentuje werdykt, podając nie tylko wynik punktowy, ale także zwraca uwagę na słabe i mocne strony obu zespołów. Nauczyciel nagradza uczestników debaty ocenami, dotyczy to także najaktywniejszych uczniów z widowni oraz prowadzącego debatę i innych osób zaangażowanych w przebieg lekcji.

ZAŁĄCZNIK NR 1

Język polityki, karta pracy, wersja A

1.Przeczytajcie poniższe fragmenty wystąpień publicznych i wykonajcie polecania zapisane pod nimi.

Ogłoszenie „Rewolucji Kreatywnej”[5]

Piotr Tymochowicz: „Odbyły się różne rewolucje techniczne, przemysłowe, nie było nigdy w historii dziejów rewolucji w sferze komunikowania się. Taką wprowadzamy. Zapamiętajcie tę datę 15 stycznia 2004. To data naprawdę rewolucji w komunikacji”.

Uczestnik: „Wiesz, jestem młodym człowiekiem, takim jak każdy z nas, chce czegoś dokonać w życiu. Co powiem, co najważniejsze, chcę pokazać, na co mnie stać. I co się okazuje? Mogę podać mnóstwo przykładów na to, że wszędzie podkładają nam kłody pod nogi, że wygrywają układy. Tak naprawdę jesteśmy zdani tylko na siebie, ale wiem, że może być inaczej, dlatego postuluję prostą rzecz, wprowadźmy zmiany, nie bądźmy tchórzami i niewolnikami. Powiem ci to wprost, otwarcie, twój los jest tylko w twoich rękach, dlatego przyłącz się do naszej grupy. Pamiętaj, skontaktuj się z nami i bądź jednym z nas”.

Edyta: „Kurczę, właśnie o tym ciągle myślałam. Żeby coś wspólnie zrobić. Żeby pokazać ludziom, że tak naprawdę młodzi ludzie mają wiele do powiedzenia. Mają wiele w sobie siły, emocji, jakiegoś talentu. Żeby coś wspólnie zrobić”.

Happening z okazji ogłoszenia „Rewolucji Kreatywnej”

„— My zmieniamy cały świat; TAK kreacji, NIE stagnacji; Rewolucja musi być; Nie będziemy w domu gnić; Kreatywność to nasz brat, my będziemy zmieniać świat”.

2. Uzupełnijcie tabelę, wpisując wasze spostrzeżenia dotyczące treści i przesłania fragmentów przemówień.

głoszone wartości	wzbudzane emocje	fakty, konkretne plany, zobowiązania	wizja świata ujawniona w wystąpieniach
…	…	…	…

Wnioski:

……………………………………………………………………………………………………………………………….……

……………………………………………………………………………………………………………………………….……

3. Jaka funkcja językowa dominuje w analizowanych fragmentach? Uzasadnijcie swoją odpowiedź.

          Wskazówka — podział funkcji językowych:

• funkcja informatywna — nadawca koncentruje się na przekazywaniu odbiorcy informacji;
• funkcja impresywna — nadawca stara się wywrzeć wpływ na odbiorcę;
• funkcja ekspresywna — nadawca wyraża swoje emocje;
• funkcja metajęzykowa — nadawca analizuje język komunikatu, uzgadnia znaczenie pojęć i zwrotów;
• funkcja magiczna — nadawca przypisuje słowom moc zmieniania świata, swoimi wypowiedziami kształtuje rzeczywistość;
• funkcja fatyczna — nawiązanie kontaktu, podtrzymanie komunikacji.

…………………………………………………………………………………………………………………………….……………

………………………………………………………………………………………………………………………….………………

Język polityki, karta pracy, wersja B

1.Przeczytajcie poniższe fragmenty wystąpień publicznych i wykonajcie polecania zapisane pod nimi.

Spotkanie z seniorami

Dariusz Konopka: „Świętej pamięci Ojciec Święty nie raz wspominał o solidarności pokoleniowej, za co jesteśmy mu wdzięczni, i w tej jakże doniosłej chwili jako młodzi ludzie chcemy podziękować wam wszystkim za wasz patriotyzm i oddanie. Chciałbym również podziękować osobie, która, jak się wydaje, stanowi klucz do porozumienia, porozumienia pokoleniowego, i podziękować za stworzenie takiej możliwości, pan Andrzej Lepper”.

Andrzej Lepper: „Polska jest jedna, to jest nasza matka, nasza ojczyzna. Mówi się, że Polska wreszcie jest wolna, niepodległa, sprawiedliwa. Dla kogo wolna, dla kogo niepodległa, dla kogo sprawiedliwa? Dla grupy cwaniaków. Nie po to pracowaliście, żeby dzisiaj nie mieć na chleb, na leki, na to, aby przynajmniej raz w roku być w sanatorium, co wam się należy, dlatego my, Samoobrona, powstaliśmy”.

Wypowiedzi podczas konwencji Samoobrony

Andrzej Lepper: „Naród polski czeka zmian, te zmiany muszą nastąpić w tempie bardzo szybkim, nie można dłużej odwlekać postawienia na gospodarkę, (…) nie można też dłużej być służalczym w stosunku do innych państw, trzeba godnie reprezentować Polskę na zewnątrz”.

2. Uzupełnijcie tabelę, wpisując w nią wasze spostrzeżenia dotyczące treści i przesłania fragmentów przemówień.

głoszone wartości	wzbudzane emocje	fakty, konkretne plany, zobowiązania	wizja świata ujawniona w wystąpieniach
…	…	…	…

Wnioski:

…………………………………………………………………………………………………………………………….……

………………………………………………………………………………………………………………………….………

3. Jaka funkcja językowa dominuje w analizowanych fragmentach? Uzasadnijcie swoją odpowiedź.

Wskazówka — podział funkcji językowych:

• funkcja informatywna — nadawca koncentruje się na przekazywaniu odbiorcy informacji;
• funkcja impresywna — nadawca stara się wywrzeć wpływ na odbiorcę;
• funkcja ekspresywna — nadawca wyraża swoje emocje;
• funkcja metajęzykowa — nadawca analizuje język komunikatu, uzgadnia znaczenie pojęć i zwrotów;
• funkcja magiczna — nadawca przypisuje słowom moc zmieniania świata, swoimi wypowiedziami kształtuje rzeczywistość;
• funkcja fatyczna — nawiązanie kontaktu, podtrzymanie komunikacji.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZAŁĄCZNIK NR 2

Wypowiedzi Dariusza Konopki — ewolucja bohatera.

I. Podczas castingu

Piotr Tymochowicz: Gdyby pan miał władzę w tym kraju, co by pan zmienił?

Dariusz Konopka: Uprościłbym system podatkowy w Polsce.

PT: Mniejsze czy większe byśmy płacili?

DK: Oczywiście, że mniejsze.

PT: Polityka. Z czym kojarzy się panu? Trzy pierwsze skojarzenia, najbliższe?

DK: Władza, pieniądze, popularność.

PT: I na tym panu właśnie zależy?

DK: Dokładnie.

Po zakwalifikowaniu uczestnika do szkolenia

PT: Co cię głównie zmotywowało, żeby tutaj z nami siedzieć?

DK: Co mnie motywuje? Nie wiem, ja jestem człowiekiem, nie wiem, ja nie przywiązuję do tego wagi, ale jestem zodiakalnym skorpionem i po prostu… Żądza władzy jest dla mnie czymś…

PT: Masz żądzę władzy?

DK: Tak, tak, dokładanie… pociągnięcia ludzi, nie wiem, wielu rzeczy, które chciałbym po prostu zrobić. Nie jestem obojętny również na jakieś tam ubóstwo, na biedę ludzi.

PT: Czy będziesz dążyć po trupach do celu, żeby tę władzę zdobyć kiedyś w przyszłości?

DK: To znaczy tak, wydaje mi się, że tak.

II. Postanowiłem na tę chwilę zrobić jedną rzecz. Związać się z ugrupowaniem, które jest mi najbliższe w tym momencie ideowo, tak naprawdę… I powiem tu i teraz, jest to Prawo i Sprawiedliwość. Postrzegam tą partię jako, nie wiem, nieliczną, właściwie jedyną, która w jakimś sensie ma czyste ręce. (…) Powiem tak. No, trzeba mieć pewne idee po prostu. Stwierdziłem, że, tak naprawdę, moje miejsce w tym momencie jest gdzieś (…) w okolicach poglądów, no powiem prosto, centroprawicowych tak naprawdę. Ja nie wyobrażam sobie tego, żeby, no nie wiem, przejść do partii, z którą się nie… To znaczy, no… (…) Ja takie miałem wrażenie, ja po prostu szczerze powiem, że tak jak tu siedzę, nigdy w życiu nie chciałem mieć wspólnego nic z panem Lepperem i całym tym otoczeniem, które tam ma. Nie potrafiłbym się zniżyć już do tego poziomu.

III. Już jestem [w Samoobronie]. Identyfikuję się w pełni, także wybór jest dla mnie jakby oczywisty, który zresztą widać, jestem z tego powodu bardzo zadowolony. (…) Postanowiłem zrobić jedną najważniejszą rzecz, podjąć najważniejszy krok, to znaczy, no, dostać się, mówiąc kolokwialnie, spróbować wejść w struktury Samoobrony, dlatego że stwierdziłem po licznych obserwacjach, że jest to jedyna partia, która tak naprawdę daje szanse młodym ludziom. (…) Samoobrona jest partią przyszłości i ja mam, po prostu, poglądy lewicowe. (…) Nie mogło to być Prawo i Sprawiedliwość, nie mogła to być na pewno Platforma Obywatelska, na lewo tak naprawdę oprócz SLD jest tylko Samoobrona, która potraktowała mnie bardzo życzliwie. Pan marszałek przekonał się, że jestem osobą, która jest mu w jakiś sposób potrzebna.

IV. Jestem człowiekiem, który bardzo twardo stąpa po ziemi. I myślę sobie, że będę kiedyś szefem, mówiąc kolokwialnie, największego ugrupowania politycznego w Polsce. (…) Jestem człowiekiem, który wyznaje… No, znaczy jestem centrystą, jednym słowem. Człowiekiem, który uważa… znaczy… jest jednak pewne rozgraniczenie. Wyznaję poglądy jakby centrowe. Mówiąc wprost, chodzi o to… o najzwyczajniej… kurwa… no, nie mogę. Przecież wiesz. Wiesz dlaczego nie chcę o tym mówić? Z jednego powodu. Z takiego, że jeszcze nie zadeklarowałem, wiesz, profilu, czy to będzie formacja centro… wiesz, w którą to stronę pójdzie, wiesz, w tej chwili koloryzuję.

ZAŁĄCZNIK NR 3

Materiały do przeprowadzenia debaty.

Plan debaty

	Czas
1. Przywitanie zebranych — kwestie organizacyjne, określenie problemu debaty.
2. Mowy wstępne — udzielenie głosu kapitanom obu zespołów.
3. Wymiana poglądów, argumentacja i wzajemne pytania.
4. Pytania publiczności.
5. Mowy podsumowujące kapitanów obu zespołów.
6. Obrady sędziów.
7. Werdykt sędziów i ocena/komentarz nauczyciela.

Karta oceny debaty

Grupa I: …………………………………………

mowa wstępna i podsumowująca	0	1	2	3
siła argumentów	0	1	2	3	4
kultura dyskusji	0	1	2	3	4
poprawność językowa	0	1	2
SUMA:

Grupa II: …………………………………………

mowa wstępna i podsumowująca	0	1	2	3
siła argumentów	0	1	2	3	4
kultura dyskusji	0	1	2	3	4
poprawność językowa	0	1	2
SUMA:

Najlepsi dyskutanci (wraz z uzasadnieniem):

1) ………………………………………………………………………………………………………………………………

2) ………………………………………………………………………………………………………………………………

[1] Za internetowym słownikiem PWN.

[2] Za Słownikiem języka polskiego PWN.

[3] Za Słownikiem języka polskiego PWN.

[4] Źródło plakatu: filmweb.pl

[5] Przytoczone w załącznikach teksty wypowiedzi bohaterów filmu zostały spisane przez autora scenariusza (TM).