Krótka informacja o filmie

Mistrz kina Roman Polański opowiada historię mistrza muzyki – Władysława Szpilmana – pianisty i kompozytora. Na wojenne losy polskiego Żyda artysty składa się pasmo upokorzeń, ucieczek, zmagań z okupacyjnymi realiami. Jak wielka potrafi być wola przeżycia wojennego piekła przekonacie się obserwując losy „Robinsona Warszawskiego”.

Związki z podstawą programową

Język polski

Uczeń:

• odczytuje sens całego tekstu oraz wydzielonych przez siebie fragmentów;
• potrafi objaśnić ich sens oraz funkcję na tle całości (zakres podstawowy)
• czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole(poziom rozszerzony)
• szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów/w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym internetu (zakres podstawowy).
• dostrzega związek języka z obrazem świata (zakres rozszerzony)
• prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki (zakres podstawowy)
• określa problematykę utworu (zakres podstawowy)
• wskazuje w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje (zakres podstawowy)
• wskazuje związki między rożnymi aspektami utworu – estetycznym, etycznym, poznawczym (zakres rozszerzony)
• rozpoznaje aluzje literackie i symbole kulturowe oraz ich funkcję ideową i kompozycyjną, a także znaki tradycji, np. antycznej, judaistycznej, chrześcijańskiej (zakres rozszerzony)
• rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera – narracja, fabuła, akcja (zakres podstawowy)
• wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa – klucze, wyznaczniki kompozycji) – zakres podstawowy
• wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty, np. literackie, historyczne, kulturowe, filozoficzne, religijne (zakres podstawowy)
• odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu (zakres podstawowy)
• konfrontuje dzieło z innymi tekstami kultury np. plastycznymi, literackimi, teatralnymi, filmowymi (zakres rozszerzony)
• dostrzega związek języka z wartościami (zakres podstawowy)
• wskazuje różne sposoby wyrażania wartościowań w tekstach (zakres rozszerzony)
• dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne (zakres podstawowy)
• dostrzega w świecie konflikty wartości (np. równości i wolności, sprawiedliwości i miłosierdzia) oraz rozumie źródła tych konfliktów (zakres podstawowy).

Wiedza o kulturze

Uczeń:

• zna dwudziestowieczne dzieła reprezentujące różne dziedziny sztuki (literaturę, architekturę, plastykę, muzykę, teatr, fotografię, film, sztukę nowych mediów) i dostrzega związki pomiędzy nimi
• wskazuje różne funkcje dzieła sztuki (np. estetyczną, komunikacyjną, społeczną, użytkową, kultową, poznawczą, ludyczną)
• analizuje film lub analizuje spektakl teatralny, posługując się podstawowymi pojęciami z zakresu właściwej dziedziny sztuki;
• wypowiada się na temat dzieła sztuki,używając pojęć zarówno swoistych dla poszczególnych sztuk, jak i wspólnych (forma, kompozycja, funkcja, nadawca, odbiorca, użytkownik, znaczenie, kontekst, medium).

Historia

• II wojna światowa. Uczeń:
• przedstawia przyczyny i skutki Holokaustu oraz opisuje przykłady oporu ludności żydowskiej.

Zakres Rozszerzony

Europa pod okupacją niemiecką i Holokaust. Uczeń:

• charakteryzuje politykę III Rzeszy wobec społeczeństw okupowanej Europy, w tym nazistowski plan eksterminacji Żydów oraz innych narodowości i grup społecznych;
• opisuje postawy Żydów wobec polityki eksterminacji, w tym powstanie w getcie warszawskim, a także opisuje postawy społeczeństwa polskiego wobec Holokaustu;
• ocenia stosunek społeczeństw i rządów świata zachodniego oraz Kościoła katolickiego do Holokaustu.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Praca z tekstem kultury (film, tekst literacki, teksty źródłowe) lub ich fragmentami, dyskusja, prezentacja multimedialna, projekt.

Getto warszawskie a getto łódzkie, Adam Czerniaków a Chaim Rumkowski – różne postawy wobec Zagłady, w zestawieniu z filmem „Fotoamator” w reż. Dariusza Jabłońskiego.

Obraz Holocaustu w literaturze i w filmie w kontekście lektur obowiązkowych – „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall, opowiadań Irit Amiel z tomu „Osmaleni”, opowiadań Tadeusza Borowskiego.

Obraz warszawskiego getta, w zestawieniu z filmami dokumentalnymi.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Warszawa i artysta jako bohaterowie filmu.

Biografia artysty jako materiał scenariusza dzieła filmowego.

Samotność człowieka wobec cierpienia i śmierci.

Postawy społeczeństwa polskiego wobec Holocaustu.

Realistyczne i symboliczne obrazowanie zagłady miasta w dziele R. Polańskiego.

Biografia Romana Polańskiego – doświadczenia twórcy i ich wpływ na dzieło.

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Związki sceny „tańca” przy bramie getta („Pianista”) z fragmentami utworu Hanny Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem” (stary Żyd wepchnięty na beczkę), wierszem „Campo di Fiori” Czesława Miłosza.

Artysta i sztuka w czasie apokalipsy spełnionej, w zestawieniu z filmem dokumentalnym „Portrecista” w reż. Ireneusza Dobrowolskiego.

Zagłada oczami artysty, artysta w czasach pogardy, w zestawieniu z filmem „Kornblumenblau” w reż. Leszka Wosiewicza i „Getto” w reż. Audriusa Juzenasa.

Relacja kat – ofiara, w zestawieniu z filmem „Lektor” w rez. Stephena Daldry’ego.

Dziecko w czasach „Zagłady” – opowiadania Idy Fink lub Irit Amiel, w zestawieniu z filmem „Joanna” w reż. Feliksa Falka.