Krótka informacja o filmie

Trzecia część przygód czwórki rodzeństwa znanej z popularnej serii powieści C.S. Lewisa zachwyci młodych widzów nie tylko ponadczasową mądrością zawartą w treści dzieła ale i porywającymi efektami 3D. Tym razem młodzi ludzie odbywają na pokładzie „Wędrowca do Świtu” rejs do krainy Lwa Aslana, gdzie wraz z dzielnym księciem Kaspianem stoczą walkę z mitycznymi potworami. Spoczywa na nich wielka odpowiedzialność, bowiem odnalezienie mądrego i potężnego Lwa Aslana może przesądzić o losach magicznej Narnii.

Związki z podstawą programową

Szkoła podstawowa (kl. IV – VI)

Język polski

Analiza i interpretacja tekstów kultury: Uczeń:

• dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
• odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
• odróżnia realizm od fantastyki;
• wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska);
• wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa);
• omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
• charakteryzuje i ocenia bohaterów.

Wartości i wartościowanie: Uczeń:

• odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń – wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).

Film może być omawiany jako kontekst do baśni, legend i mitów ujętych w podstawie programowej.

Wychowanie do życia w rodzinie

Osiąganie celów kształcenia z zakresu wychowania do życia w rodzinie i spełnianie odnoszących się do nich wymagań szczegółowych

• podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie;
• przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu;
• więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie; konflikty i ich rozwiązywanie.

Informatyka

Uczeń:

• tworzy rysunki i motywy przy użyciu edytora grafiki (posługuje się kształtami, barwami, przekształcaniem obrazu, fragmentami innych obrazów);
• przygotowuje proste animacje i prezentacje multimedialne.

Etyka

• Poznawanie siebie, dostrzeganie cech indywidualnych własnych i najbliższych osób;
• wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn i konsekwencji;
• człowiek jako osoba; godność człowieka;
• przyjmowanie odpowiedzialności za siebie;
• uczestnictwo w grupie, porozumiewanie się z innymi;
• wolność i jej różne rozumienie, autorytety i wzory osobowe.

Gimnazjum:

Język polski

Analiza tekstów kultury. Uczeń:

• opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło;
• rozpoznaje problematykę utworu;
• uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne.

Interpretacja. Uczeń:

• przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją;
• uwzględnia w interpretacji potrzebne konteksty, np. biograficzny, historyczny.

Wartości i wartościowanie. Uczeń:

• omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność, sprawiedliwość, dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne.

Wychowanie do życia w rodzinie

• Budowa prawidłowych relacji z rodzicami. Konflikt pokoleń; przyczyny i sposoby rozwiązywania konfliktów. Odpowiedzialność wszystkich za atmosferę panującą w rodzinie. Rodzina niepełna.
• Rola autorytetów w życiu człowieka.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Dyskusja, metody dramowe, wykorzystanie technik plastycznych, metoda punktów widzenia, mapy myślowe, metody rozwijające wyobraźnię, ćwiczenia stylistyczne.

Film ten jest ciekawą propozycją dla widowni dziecięcej i młodzieżowej. Warto go oglądać i omawiać.

Zagadnienia filmoznawcze:

• Kontrast wizualny pomiędzy siłami dobra i zła (ciepłe kolory: żółty, czerwony – dobro, zimne – zielony, stalowy, czarny, srebrny – zło).
• Połączenie wartości etycznych z estetycznymi: dobre jest ładne, zło jest brzydkie.
• Problemy adaptacji filmowej – czym jest adaptacja, a czym ekranizacja? Różnice w środkach wyrazu literatury i filmu.
• Plany filmowe i ich funkcje w ukazaniu świata (np. pierwsze ujęcia filmu).
• Film jako dzieło autorskie i produkt komercyjny (czy powstaną kolejne części? kwestie związane z oglądalnością).
• Wielkie cykle filmowe: „Opowieści z Narni”, „Władca Pierścieni”, „Harry Potter”, „Gwiezdne wojny”, cykl „Indiana Jones” itp. (powody powstawania, do jakiego Widza są kierowane, adaptacje literatury a scenariusze oryginalne, możliwości techniczne współczesnego kina, potrzeby i preferencje odbiorców).
• Kompozycja ramowa.
• „Obraz w obrazie”, uwidocznienie i przekraczanie ram fikcji, (wydarzenia w świecie alternatywnym rozpoczynają się po przekroczeniu ramy obrazu wiszącego na ścianie).
• Fabuła przebiega etapami – na każdym etapie, w każdym nowym miejscu, czeka niebezpieczeństwo i przygoda.
• Linearny, uproszczony, „od zadania do zadania”, ze zdobywaniem kolejnych „punktów – mieczy” przebieg wydarzeń, przypominający grę komputerową, a nie współczesną superprodukcję.
• Pierwsza z „Opowieści z Narnii”, która trafiła do kin w wersji 3D. Jednak film nakręcono standardowymi kamerami, a trzeci wymiar dodano w postprodukcji. Obraz zyskał głębię, ale w wielu scenach nie wykorzystano widowiskowych możliwości 3D.
• Rola efektów specjalnych w kreowaniu fantastycznego świata i zaludniających go postaci fantastycznych.
• Funkcja dubbingu w nadawaniu ostatecznego kształtu filmowi w poszczególnych wersjach językowych.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Uniwersalne wartości – ich rola w świecie i życiu człowieka (honor, zaufanie, lojalność, więź braterska, poświęcenie, odpowiedzialność itp. – wyraźny podział na dobro i zło).

Obecność idei „wiecznego dobra” (reprezentowana przez lwa Aslana), pojawiającego się w sytuacji zagrożenia świata wartości; kraina Aslana jest mityczną krainą wiecznego dobra.

Odwieczna walka dobra ze złem; pytania o pochodzenie i naturę zła, które może mieć źródło także w kompleksach i egoistycznych pragnieniach bohaterów (np. potrzeba władzy u Edmunda, chęć bycia piękną u Łucji), motyw kuszenia, walka z wewnętrznymi demonami: pragnieniami i pokusami, jako element samodoskonalenia bohaterów, niezbędny do osiągnięcia ostatecznego celu wyprawy – pokonania zła.

Rola więzów rodzinnych, które są fundamentalne dla młodych bohaterów (Edmund i Łucja, pozostawieni w Europie, bardzo tęsknią za rodzicami i starszym rodzeństwem; ich wzajemne relacje są pełne ciepła, zrozumienia, wzajemnej pomocy; Kaspian pragnie odnaleźć ojca, Eustachy nie potrafi nawiązać bliskich, przyjacielskich relacji z rówieśnikami).

Relacje pomiędzy starszym a młodszym rodzeństwem, chęć dorównania, upodobnienia się (Łucja chce być taka jak Zuzanna nie bacząc na utratę własnej indywidualności; uczucia wynikające z braku pewności siebie, kompleksów itd. właściwe młodym ludziom w okresie dojrzewania).

Elementy humorystyczne, wprowadzane głównie za sprawą Ryczypiska.

Wędrówka bohaterów poprzez oceany i tajemnicze wyspy ma podwójna funkcję – ich zadaniem jest pokonanie zła, ale także poznanie swojego przeznaczenia (podczas końcowego spotkania z Aslanem).

Konieczność podjęcia osobistego trudu i ryzyka w poszukiwaniu własnej tożsamości i dorosłości.

Przedmioty magiczne np. miecze, księga, lustro, obraz, statek.

Ucieczka bohaterów w świat wyobraźni.

Rola dzieciństwa (potrzeba przeżycia magicznego dzieciństwa).

Powołanie do życia spójnego, fantastycznego świata, będącego syntezą mitów i tradycji kultury.

Wyraziste przesłania filmu – np. przekonanie o możliwości przemiany człowieka, moralny obowiązek prowadzenia nieustannej walki ze złem, uświadomienie sobie tajemnicy istnienia, roli transcendencji w życiu człowieka.

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Motyw wody jako wieloznacznego symbolu: życia i oczyszczenie. Woda jest częstym elementem mitów kosmogonicznych. Uważana jest za medium ułatwiające przejście z jednego świata do drugiego (np. w mitologii greckiej).

W wielu religiach zanurzenie w wodzie symbolizuje oczyszczenie i odrodzenie (por. chrzest). A także: łączność między wymiarami, niebezpieczny żywioł, niezbadany teren (także własnej podświadomości) itd.

Motywy baśniowe – konstrukcja oparta na walce dobra ze złem, motyw wędrówki, cudowne przedmioty, morał, zwierzęta obdarzone mocą magiczną, przemiana bohatera, optymizm – dobro triumfuje.

Motywy z mitologii greckiej i rzymskiej: obecność istot fantastycznych np. centaury, fauny.

Motywy z mitologii perskiej.

Nawiązania do najstarszych baśni, mitów i legend, opowieści awanturniczej, korsarskiej, legend morskich (np. „Sindbad: Legenda siedmiu mórz” w reż. Patricka Gilmore’a, „Przygody Sindbada Żeglarza” Bolesława Leśmiana.

Motyw dojrzewania bohaterów, którzy poprzez próby, jakim zostali poddani, stają się lepszymi ludźmi, ale także dorastając, tracą możliwość kontaktu z baśniowym światem Narnii, żegnają się z nim (dorośli Piotr i Zuzanna nie mają już tam wstępu).

Motyw przemiany bohatera – Eustachy, samolubny i rozpieszczony jedynak, za chciwość zostaje ukarany przemianą w smoka, jednak pod tą postacią ulega przemianie wewnętrznej, za co w nagrodę zostaje odczarowany przez Aslana; (ważna funkcja relacji pomiędzy Eustachym a Ryczypiskiem – od niechęci do bezwarunkowej przyjaźni, która ma duży wpływ na przemianę Eustachego).