Cele lekcji

Cel ogólny zajęć:

• Zapoznanie uczniów z cechami scenariusza filmowego, a także doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji filmu (animowanego) oraz utworu literackiego.

Cele szczegółowe: Uczeń:

• doskonali umiejętność wyszukiwania w filmie, tekście literackim i publicystycznym potrzebnych informacji oraz wykorzystywania ich w sposób celowy;

• poznaje cechy scenariusza filmowego, jego strukturę oraz zasady tworzenia;

• doskonali umiejętność analizy tekstu literackiego oraz filmu;

• rozwija swoją wiedzę na temat tworzywa filmu i literatury;

• poznaje „Opowiadanie o zabawkach” dla dzieci Leszka Kołakowskiego oraz film animowany,będący adaptacją tego utworu;

• doskonali umiejętności redakcyjne, przekształcając fragment tekstu literackiego w scenariusz;

• doskonali umiejętność tworzenia spójnej wypowiedzi ustnej oraz pisemnej;

• doskonali umiejętność pracy w zespole oraz uczenia się we współpracy z innymi.

Środki dydaktyczne film animowany „O zabawkach dla dzieci” w reż. H. Neumanna, utwór literacki „Opowiadanie o zabawkach dla dzieci” L. Kołakowskiego, instrukcje dla grup, ankieta ewaluacyjna, duży arkusz papieru, kartki samoprzylepne, arkusz papieru pocięty w paski, mazaki.

Formy pracy indywidualna, w grupach i z całym zespołem klasowym. Metody pracy burza mózgów, elementy metody WebQuest, elementy lekcji odwróconej, analiza tekstu literackiego i filmu.

Przebieg lekcji

Proponowane zajęcia mogą być potraktowane jako wstęp do realizacji projektu edukacyjnego, którego celem będzie nakęcenie przez uczniów własnego filmu. Wiedza na temat poszczególnych elementów struktury scenariusza filmowego oraz etapów pracy nad nim przygotuje uczniów do pogłębionego, bardziej wnikliwego podejścia do tego trudnego i dość żmudnego etapu pracy nad własną produkcją, jakim jest opracowanie scenariusza. Animację „O zabawkach dla dzieci” (oraz jej pierwowzór literacki autorstwa Leszka Kołakowskiego) można także wykorzystać jako punkt wyjścia do rozmowy z młodzieżą na zajęciach wychowawczych (lub wychowania do życia w rodzinie) na temat relacji rodziców i dzieci, wpajanego młodym ludziom systemu wartości oraz sposobów wychowania dzieci przez część współczesnych rodziców .

Przed zajęciami:

Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że kolejne zajęcia będą poświęcone scenariuszowi filmowemu i że to oni będą ekspertami, dzielącymi się swoją wiedzą na omawiany temat z koleżankami i kolegami, dlatego powinni bardzo starannie przygotować się do zajęć. Klasa zostaje podzielona na cztery grupy, z których dwie będą grupami „teoretyków”, dwie zaś grupami „praktyków”. Nauczyciel rozdaje instrukcje pracy grup (załącznik nr 1). Na przygotowanie do zajęć uczniowie powinni mieć około dwóch tygodni.

Przed zajęciami nauczyciel prosi młodzież także o przeczytanie „Opowiadania o zabawkach dla dzieci” oraz przynajmniej jednego innego utworu z cyklu „13 bajek z królestwa Lailonii” dla dużych i małych Leszka Kołakowskiego. Zadaje pytania do ukierunkowanej lektury tekstu „Opowiadanie o zabawkach dla dzieci”:

— Gdzie rozgrywa się akcja utworu (jak opisana jest przestrzeń, jakie elementy odgrywają szczególną rolę i pomagają w zbudowaniu obrazu Lailonii w wyobraźni czytelnika)?

— Kim są bohaterowie (w jaki sposób są opisani i scharakteryzowani)?

— Jakie są motywacje działań kupca Pigu i jego córki Memi?

Przebieg zajęć

1. Zanim nauczyciel przedstawi cele i temat zajęć, prosi uczniów, aby przez chwilę zastanowili się, jakie cechy powinien mieć dobry film (niezależnie od rodzaju i gatunku). Następnie rozdaje kartki samoprzylepne i prosi o zapisanie tych cech. Uczniowie przyklejają karteczki do dużego kartonu, następnie jeden z nich odczytuje wskazane przez koleżanki i kolegów cechy dobrego filmu i przy pomocy nauczyciela oraz całego zespołu klasowego stara się pogrupować kartki tak, aby wyłonić aspekty filmu, na które uczniowie zwrócili uwagę. Prawdopodobnie będą to: bohater, akcja, środki wyrazu czy przesłanie. Nauczyciel „tytułuje” każdą z grup cech, a następnie wiesza powstały plakat w widocznym miejscu.

2. Prowadzący przypomina, że celem zajęć będzie bliższe przyjrzenie się scenariuszowi filmowemu jako tekstowi literackiemu i jako projektowi filmu, a także zasadom jego tworzenia. Uczniowie zapisują pierwszą część tematu.

3. Następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie usiedli w grupach, w jakich pracowali w domu i skonsultowali oraz uporządkowali wiadomości zaczerpnięte z różnych źródeł. Nauczyciel inicjuje dyskusję o dostępnych źródłach wiedzy na temat scenariusza i sztuki scenariopisarskiej. Pyta, które z zasugerowanych źródeł okazały się najbardziej przydatne i co o tym zadecydowało. Uczniowie wypowiadają swoje opinie, nauczyciel zwraca uwagę, aby wypowiedzi były poprawne pod względem językowym, zawierały konkretne argumenty i opinie oraz wnosiły nowe aspekty do dyskusji. Ta część lekcji powinna uświadomić młodym ludziom, jak ważna jest obecnie umiejętność właściwego wyboru źródeł informacji i ich selekcjonowania, a także oceniania pod względem wiarygodności.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby podzielili się na grupy czteroosobowe tak, by w każdej z nich było dwóch przedstawicieli „teoretyków” i dwóch „praktyków”. Następnie w tych grupach uczniowie omawiają zagadnienia, które przygotowali w domu. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem pracy.

5. Po upływie wyznaczonego czasu prowadzący sprawdza, na ile efektywna była wymiana zdobytej przez uczniów wiedzy. Chętni lub wybrani uczniowie relacjonują efekty wspólnej pracy. Zagadnienia zawarte w instrukcji dla grupy „teoretyków”, relacjonują „praktycy” i na odwrót. Uczniowie sporządzają notatki. Pierwsza z nich zawiera wyjaśnienie pojęć: Scenariusz — literacki projekt struktury dzieła filmowego, tekst będący podstawą pracy nad przyszłym filmem, prezentujący: fabułę, charakterystykę postaci, przebieg akcji wraz z opisem czasu i miejsca wydarzeń oraz dialogi. Scenariusz filmowy może mieć charakter oryginalny (oparty na oryginalnym pomyśle) albo adaptowany (bazujący na odpowiednio przetworzonym materiale artystycznym lub faktograficznym cudzego autorstwa). [1]

L o g l i n e [2]— krótkie, jedno lub maksymalnie dwuzdaniowe hasło, w którym zawiera się cała idea scenariusza. Logline musi być więc chwytliwy, intrygujący i musi zachęcić potencjalnego odbiorcę, do zapoznania się ze scenariuszem (przysłowiowe zdanie za milion dolarów).

Synopsis — streszczenie scenariusza na jednej stronie arkusza A4. Posiada on prostą, lakoniczną formę zapisu. Krótkie zdania i równoważniki zdań, ograniczanie do minimum przymiotników, usunięcie wszystkich interpretacji i skoncentrowanie się wyłącznie na akcji (tzw. story) zapewni czytelność tekstu.

Treatment — jest to tekst prozatorski, pisany zazwyczaj w czasie teraźniejszym i pozbawiony dialogów, będący rozbudowanym opisem fabuły. Stanowi pierwszy szkic scenariusza i jest swoistym pomysłem na film, zamkniętym w pigułce liczącej zwykle około 10 stron maszynopisu.

Drabinka scen — przebieg fabuły filmu, spisany w punktach, w dokładnie takiej samej kolejności, jak w scenariuszu. Pokazuje ona szkielet scenariusza filmu, dzięki temu łatwiej dostrzec, które jego elementy należy jeszcze poprawić.

Scenopis — ostatnia, robocza wersja scenariusza, sporządzana przez reżysera. Zawiera techniczny opis realizacji poszczególnych scen z podziałem na ujęcia. Zawiera szczegóły dotyczące punktu widzenia kamery, jej ruchu, przemieszczania się postaci w kadrze itd. [3] Jedną z form scenopisu może być storyboard, czyli graficzne przedstawienie scenariusza, zawierające szkice ujęć.

6. Następnie uczniowie przedstawiają zdobyte informacje na temat struktury scenariusza filmowego i jego elementów składowych. Dla lepszego zobrazowania budowy scenariusza, można zaproponować uczniom sporządzenie swoistej mapy scenariusza. Omawiając jego trzyaktową strukturę, warto odwołać się do wiedzy uczniów na temat budowy dramatu antycznego i „Poetyki Arystotelesa”. Należy także zwrócić szczególną uwagę na funkcję dialogu (indywidualizacja mowy bohaterów, minimalizacja funkcji informacyjnej) oraz specyfikę języka scenariusza (pozbawiony metaforyki, obrazowy, skoncentrowany na przekazaniu tego, co widzimy (akcję, bohaterów, miejsca itp.). Nauczyciel uzupełnia i prosi uczniów o podsumowanie dotychczas zdobytej wiedzy na temat struktury scenariusza.

„Mapa” scenariusza filmowego [4]

7. Nauczyciel prosi o przedstawienie zasad formatowania scenariusza. Rozdaje przykładową stronę scenariusza (załącznik nr 2) i prosi o nazwanie poszczególnych elementów, włącznie z zastosowaną czcionką i jej wielkością (informuje przy okazji, że taki format obowiązuje w kinematografii amerykańskiej, w polskim przemyśle filmowym zdarzają się odstępstwa od tych zasad formatowania). Uczniowie zaznaczają na otrzymanej kopii poszczególne elementy (nagłówki scen, wskazówki sceniczne, informacje o postaciach, wskazówki aktorskie). Zwracają uwagę na użycie czasu teraźniejszego oraz uproszczony język didascaliów.

8. Prowadzący uzupełnia i komentuje wypowiedzi uczniów, następnie nagradza uczniów z grup, w których efektywność wzajemnego przekazywania wiedzy okazała się najwyższa.

9. Jako podsumowanie tej części zajęć, uczniowie, wyposażeni już w wiedzę na temat budowy i procesu tworzenia scenariusza, zapisują najważniejsze rady i sugestie dla początkującego scenarzysty. Każda z grup stara się zapisać 2–3 wskazówki, uwzględniając także sformułowane na początku zajęć swoje uwagi o tym, jaki powinien być dobry film (zapisują wskazówki mazakami na paskach papieru). Następnie poszczególne grupy prezentują zredagowane przez siebie wskazówki i przymocowują do tablicy (np. za pomocą masy mocującej). Chętny uczeń czyta po kolei zebrane zasady, konsultując się z pozostałymi, usuwa te, które się powtarzają i szereguje je we wspólnie ustalonej kolejności. Przykładowy efekt pracy uczniów:

Wskazówki dla początkującego scenarzysty

a) Bądź uważny i otwarty — pomysł może nadejść w każdej chwili.

b) Myśl obrazami i zapisuj obrazy.

c) Nie nudź, unikaj schematów i „wytartych” pomysłów.

d) Posługuj się prostym, precyzyjnym językiem, który można będzie „przetłumaczyć” na język filmu .

e) Pamiętaj, że w scenariuszu/filmie ważny jest bohater, jego historia, a także uniwersalne (na ile to możliwe) przesłanie.

f) Czytaj scenariusze uznanych autorów — warto uczyć się od najlepszych.

g) Pamiętaj, że każdy mówi trochę inaczej. Po napisaniu dialogu, zawsze przeczytaj go kilkakrotnie głośno — usłyszysz wówczas wszystko to, co brzmi nienaturalnie.

h) Pamiętaj, że film musi mieć intrygujący początek i rozwinięcie, które obejmuje wszystkie wątki. Pisz tak, aby kolejne sceny logicznie po sobie następowały.

i) Zapoznaj się z zasadami konstruowania i formatowania scenariusza — to podstawowa wiedza dla scenarzysty.

j) Nie przywiązuj się zanadto do swojego tekstu. Wykreślaj bez litości, aż w scenariuszu pozostaną tylko elementy absolutnie niezbędne.

k) Proś innych o opinie, nie obawiaj się krytyki — może dopiero któraś z kolei wersja scenariusza okaże się tą idealną.

l) Inne zasugerowane przez uczniów.

10. Nauczyciel nawiązuje do przeczytanego przez uczniów utworu Leszka Kołakowskiego „Opowiadanie o zabawkach dla dzieci”. Prosi o komentarze, wrażenia dotyczące utworu, jego treści i przesłania. Jeśli uczniowie nie mieli wcześniej kontaktu z twórczością L. Kołakowskiego, nauczyciel zapoznaje ich z podstawowymi informacjami na temat twórczości filozofa. Przybliża także cykl „13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych”, które są komentarzami filozofa do różnych zjawisk w świecie współczesnym. W tym miejscu nauczyciel prosi o dopisanie pozostałej części tematu.

11. Następnie przypomina pytania postawione przed zajęciami i prosi o odpowiedź na nie: a) Gdzie rozgrywa się akcja utworu (jak opisana jest przestrzeń, jakie elementy odgrywają szczególną rolę i pomagają w zbudowaniu obrazu Lailonii w wyobraźni czytelnika)? Przykładowe odpowiedzi: Akcja rozgrywa się w krainie zwanej Lailonią, która przypomina krainy baśniowe: rumianki są ogromnymi drzewami do sześciu poninów wysokości (jest to miara długości stosowana w Lailonii), strumienie mirżowe płynące wiosną i żłobiące koryta przez wszystko, co napotkają, ale latem zniszczone domy i ulice szybko odrastają. W kraju rozwinięty jest przemysł i handel, a ulubioną rozrywką mieszkańców jest dziurawienie globusów. (Można zapytać uczniów, jak rozumieją tę zabawę, co ona symbolizuje).

b) Kim są bohaterowie (w jaki sposób są opisani i scharakteryzowani)?

Przykładowe odpowiedzi: Bohaterami utworu są kupiec Pigu i jego córka Memi. Pigu (z charakterystycznymi kropkami na nosie, od których pochodzi jego imię) to zaradny kupiec, który dorobił się majątku na sprzedaży Babilończykom ochraniaczy na widelce do jedzenia mięsa bażantów; bardzo kochał i rozpieszczał swoją córkę, nie był w stanie odmówić żadnej jej prośbie. Memi to bardzo kapryśna i stanowcza dziewczynka, która potrafiła wymusić na swoim ojcu wszystko, czego chciała. Dookreślana jest poprzez imię, które zostało w utworze objaśnione jako czasownik oznaczający „jeździć brawurowo na małym różowym słoniu bez ucha, potrząsając zarazem chorągiewką bladoniebieską z jedwabnej wstążki i kręcąc młynka palcami krwiście polakierowanymi” [5].

Warto tu zwrócić uwagę na kwestie semantyczne — w świecie Lailonii funkcjonują nazwy, które są sumą szczegółów nazywanego przedmiotu lub człowieka. Zastanawiająca jest kwestia wykorzystania wieloznaczności określenia „globus”, które wprowadza kłopoty komunikacyjne.

c) Jakie są motywacje działań kupca Pigu i jego córki Memi?

Przykładowe odpowiedzi: Pigu bardzo kocha swoją córkę, ale, z powodu licznych podróży zawodowych, poświęca jej za mało czasu, próbuje więc zrekompensować to Memi piękną willą i drogimi zabawkami. Memi za wszelką cenę dąży do swoich celów, nie liczy się z niczym ani nikim, zależy jej przede wszystkim na dobrej zabawie .

d) Jakie przesłanie wynika z tej historii?

Przykładowe odpowiedzi: Najbardziej oczywiste przesłanie to pokazanie skutków braku czasu, porozumienia, szacunku, akceptacji w relacji rodzic – dziecko. Warto też zapytać uczniów, jak rozumieją wnioski, do jakich doszedł Pigu, siedząc w więzieniu za długi.

12. Prowadzący prosi, aby uczniowie zastanowili się nad przeniesieniem tego utworu na ekran; prosi o przypomnienie pojęcia adaptacja filmowa i wyjaśnienie, na czym polega główna trudność adaptatorska. Pyta uczniów, jakie walory dramaturgiczne „Opowiadania o zabawkach dla dzieci” są atutami przy przenoszeniu na ekran (konstrukcja opowieści, akcja z zaskakującymi zwrotami, barwność postaci, połączenie tragizmu z humorem). Nauczyciel prosi także o przypomnienie, jakie jest tworzywo literatury, a jakie filmu.

13. Odwołując się do zdobytej podczas zajęć wiedzy, nauczyciel prosi uczniów, aby sformułowali longline do filmu według omawianego utworu Kołakowskiego. Dla ułatwienia (jeśli zajdzie taka potrzeba) uczniowie mogą rozpocząć od słów: Jest to historia o… . Można też odwołać się do anegdoty o przypadkowym spotkaniu sławnego producenta w windzie, gdzie scenarzysta ma szansę przedstawić swój pomysł na film za pomocą tylko jednego zdania — wartego przysłowiowy milion.

Następnie chętni uczniowie czytają swoje prace. Nauczyciel nagradza autorów najciekawszych pomysłów i najlepiej sformułowanych.

14. Prowadzący zajęcia prosi uczestników, aby się zastanowili, jaki rodzaj/gatunek filmowy będzie reprezentować adaptacja opowiadania Kołakowskiego (np. film fabularny, animowany; krótkometrażowy film obyczajowy, psychologiczny, komedia itd.). Nauczyciel kieruje uwagę uczniów na film animowany i pyta o specyfikę tego rodzaju filmowego. Jeśli zajdzie taka potrzeba, warto skorzystać z ciekawych i bogatych materiałów przybliżających tajniki animacji. [6]

15. Kolejną, podsumowującą zajęcia, częścią będzie samodzielna praca redakcyjna uczniów, których zadaniem będzie zapisanie w formie scenariusza fragmentu opowiadania. Uczniowie pracują w grupach dwuosobowych, korzystając z załącznika nr 3.

16. Na zakończenie nauczyciel informuje, że według bajek L. Kołakowskiego powstał cykl filmów animowanych „14 bajek z Królestwa Lailonii”, zrealizowany w latach 1997–2011 w Telewizyjnym Studiu Filmów Animowanych w Poznaniu. Prosi o uważne obejrzenie filmu „O zabawkach dla dzieci” w reż. H. Neumanna, do którego scenariusz napisał Jan Zamoyski (historyk filozofii, scenarzysta). Po projekcji nauczyciel pyta uczniów o ich wrażenia, spostrzeżenia oraz konfrontacje wyobrażeń realizatorów o adaptowanym tekście z ich własnymi wyobrażeniami. Uczniowie, uwzględniając poznane wcześniej kategorie ważne z punktu widzenia scenariusza (struktura akcji, bohaterowie, dialogi itd.), dokonują oceny adaptacji omawianego utworu — dyskusja moderowana przez nauczyciela, który czuwa, aby wypowiedzi uczniów były poprawne, zawierały konkretne, merytoryczne argumenty.

17. Na zakończenie nauczyciel przedstawia i objaśnia pracę domową oraz rozdaje uczniom krótkie ankiety — załącznik nr 4 (posłużą one nauczycielowi do ewaluacji zajęć pod kątem stopnia osiągnięcia zamierzonych celów).

Praca domowa

1. Temat dla wszystkich: Przytocz tytuły i autorów innych tekstów kultury, w których pojawia się motyw zabawki i zabawy.

2. Temat do wyboru:

a) Napisz scenariusz filmowy do wybranej bajki L. Kołakowskiego (z wyłączeniem omawianej na lekcji);

b) Napisz recenzję filmu animowanego „O zabawkach dla dzieci” (lub innego wybranego filmu), koncentrując się przede wszystkim na walorach i mankamentach jego scenariusza.

3. Dla chętnych: Wejdź na stronę www.scenariuszfilmowy.pl, gdzie w zakładce „Scenariusze”, a w niej — „Wasze”, znajdują się prace scenarzystów – amatorów. Przeczytaj wybrany scenariusz i napisz pod nim krótką opinię.

Załączniki

Załącznik nr 1

Karta pracy grupy nr 1 i nr 3

Jesteście grupą naukowców – teoretyków, których zadaniem jest zbadanie, czym jest scenariusz filmowy. Zbierzcie informacje:

1. Jak definiowany jest „scenariusz filmowy” (przez słowniki i samych scenarzystów)?

2. Jaką ma strukturę wewnętrzną?

3. Czym są: logline, synopsis, treatment, drabinka scen, scenopis?

4. Jaki jest powszechnie stosowany format scenariusza filmowego? Szukając informacji, skorzystajcie z dostępnych źródeł [7].

Karta pracy dla grup nr 2 i nr 4

Jesteście grupą początkujących scenarzystów filmowych. Nie posiadacie jeszcze doświadczeń ani umiejętności scenariopisarskich, ale macie ciekawe i nowatorskie pomysły, które mogłyby odmienić oblicze polskiego kina. Zanim zabierzecie się do pisania przełomowego dla polskiej kinematografii scenariusza, dowiedzcie się, jak to zrobić.

1. Z jakich etapów składa się praca nad scenariuszem?

2. Jaką kompozycję powinien mieć scenariusz?

3. Na co zwrócić uwagę, konstruując akcję, postacie głównych i drugoplanowych bohaterów oraz ich dialogi?

4. Czym powinien charakteryzować się język scenariusza?

5. Jakie cechy i umiejętności powinien mieć dobry scenarzysta?

Pomocą posłużą wam opracowania teoretycznofilmowe, wypowiedzi doświadczonych scenarzystów, a także same teksty scenariuszy znanych i cenionych filmów — zapoznajcie się z tymi tekstami, bo przecież dobrze uczyć się od najlepszych. Skorzystajcie z dostępnych źródeł [8].

Załącznik nr 2

Fragment scenariusza Piotra Wereśniaka „Stacja” [9]

(formatowanie oryginalne)

Załącznik nr 3

Fragment „Opowiadania o zabawkach dla dzieci” L. Kołakowskiego

Scenariusz

„Pewnej wiosny, kiedy kwitły właśnie obficie sady rumiankowe (w Lailonii rumianek jest ogromnym drzewem dochodzącym do sześciu poninów wysokości; ponin to miara długości, która wynosi mniej więcej tyle, co wielkość rogów czteroletniego daniela), a strumienie mirżowe płynęły na wszystkie strony (strumienie mirżowe w Lailonii płyną tylko na wiosnę, żłobiąc sobie koryta poprzez miasta, burząc ulice i domy; ludzie nie przejmują się tym zbytnio, bo wiosną można mieszkać byle gdzie, latem zaś strumienie mirżowe znikają, a domy i ulice odrastają szybko z powrotem), kupiec Pigu wracał właśnie z podróży po korzystnych transakcjach handlowych, bardzo zadowolony. Zanim wrócił do własnego mieszkania, chciał zajrzeć do willi swojej Memi. Nie zastał jej jednak w domu, więc usiadł w salonie i wyjął swój przyrząd do dziurawienia globusów. (Kupiec Pigu bardzo lubił to zajęcie; lailońska fabryka przyrządów do dziurawienia globusów sprzedawała mu swoje wyroby po zniżonej cenie, ponieważ Pigu robił jej reklamę w Babilonie dziurawiąc tamtejsze globusy.) Bawił się chwilę, czekając na córkę, która podjechała po chwili na małym różowym słoniu bez ucha i już z daleka witała go machając rękami. Przywitała się i od razu zaczęła prosić: »Ach, papo, nie gniewaj się na mnie!« — Za cóż miałbym się gniewać na ciebie, córeczko? — spytał Pigu. — Papo kochany, zrobiłam sobie pewną przyjemność, ale ty będziesz musiał za nią zapłacić. Kupiec Pigu zatroskał się nieco, ponieważ wiedział, że śliczna Memi bywa bardzo rozrzutna. Jednak spytał spokojnie: »A cóż to takiego?« — Kazałam sobie zrobić globus naturalnej wielkości, powiedziała Memi. (Trzeba tu zaznaczyć, że dziurawienie globusów było ulubioną rozrywką w rodzinie kupca Pigu, jak zresztą w całej Lailonii. Starzy i młodzi oddawali się całymi dniami temu pasjonującemu zajęciu, dlatego między innymi w Lailonii dziury w globusach były bardzo tanie.) Kupiec Pigu zamyślił się. Nie wiedział dokładnie, co to jest naturalna wielkość, i pomyślał, że chyba wszystkie rzeczy na świecie są naturalnej wielkości, to znaczy mają taką wielkość, jaką im natura dała. Na wszelki wypadek poprosił Memi o bliższe wyjaśnienia. — To znaczy, globus takiej wielkości, jak cała Ziemia. Rachunek kazałam odesłać ci do zapłacenia. O, już niosą gotowy globus — zawołała wyglądając przez okno” [10].

Załącznik nr 4

Ankieta ewaluacyjna dla ucznia

Zastanów się przez chwilę, na ile owocny był dla Ciebie udział w zajęciach i wpisz znak X we właściwej kratce.

Dzięki tym zajęciom:	Tak	Nie
Lepiej radzę sobie z wyszukiwaniem i selekcjonowaniem potrzebnych informacji.
Wiem, jak skonstruowany jest scenariusz filmowy.
Wiem, jak się zabrać do napisania scenariusza własnej etiudy filmowej.
Umiem ocenić oglądany film pod kątem walorów jego scenariusza.
Lepiej potrafię formułować i przedstawiać własne zdanie.

Bibliografia

* W nawiązaniu do powiedzenia, że film rodzi się trzy razy: pierwsze narodziny to scenariusz, drugie realizacja, a trzecie montaż.

[1] za: Marek Hendrykowski, „Słownik terminów filmowych” [w:] Maciej Karpiński, „Scenariusz: niedoskonałe odbicie filmu”, Kraków 2004, s. 45.

[2] Wyjaśnienia pojęć: logline, synopsis, treatment, drabinka scen za: www.scenariuszfilmowy.pl, opracował Przemysław Pinczak .

[3] za: Andrzej Werner, „To jest kino”, Warszawa 1999, s. 59.

[4] na podstawie źródeł: Piotr Wereśniak, „Alchemia scenariusza filmowego”, dostęp na blogu: http://piotrweresniak.com); Maciej Karpiński, „Scenariusz: niedoskonałe odbicie filmu”, Kraków 2004; Robun U. Russin, William Missouri Downs, „Jak napisać scenariusz filmowy”, Warszawa 2012 .

[5] „Opowiadanie o zabawkach dla dzieci” [w:] L. Kołakowski, „Bajki różne. Opowieści biblijne. Rozmowy z diabłem”, Warszawa 1990, s. 10.

[6] Dostępnych na stronie Muzeum Animacji Se-ma-for:

http://muzeum.se-ma-for.com/samouczek/animacja-i-jej-rodzaje-pl

[7] np.: http://www.akademiaorange.pl/files/framework/documents_uploadFile/d0c92436c627b6e2ccc5b9eeb171eb5f.pdf

http://www.scenariuszfilmowy.pl/kacik-scenarzysty/porady/1000-dookola-scenariusza

http://www.polskieradio.pl/7/178/Artykul/213158,Czym-jest-scenariusz-filmowy

www.pisf.pl/files/dokumenty/po_2013/produkcja_filmowa/format_scenariusza/format_scenariusza_filmowego_opis.pdf

Maciej Karpiński, „Scenariusz: niedoskonałe odbicie filmu”, Kraków 2004.

Martin Schabenbeck, „Format scenariusza filmowego”, Warszawa 2008.

[8] np.: http://piotrweresniak.com/2009/04/11/alchemia-scenariusza-filmowego/

http://www.scenariuszfilmowy.pl/

http://www.polskieradio.pl/7/178/Artykul/213158,Czym-jest-scenariusz-filmowy

www.youtube.com/watch?v=K_7MAqmsC8s

http://www.ceo.org .pl/sites/default/files/news-files/scenariusz_filmowy_jak_zaczac_i_skonczyc.pdf

www.nhef.pl/edukacja/pliki/eduwgrane2010/file/film_na_horyzoncie/fnh_jak_napisac_scenariusz.pdf

Robun U. Russin, William Missouri Downs, „Jak napisać scenariusz filmowy”, Warszawa 2012 .

[9] http://piotrweresniak.com/2009/04/11/alchemia-scenariusza-filmowego/

[10] „Opowiadanie o zabawkach dla dzieci” [w:] L. Kołakowski, „Bajki różne. Opowieści biblijne. Rozmowy z diabłem”, Warszawa 1990, ss. 10–11.