Krótka informacja o filmie

Bezpretensjonalne i ciepłe spojrzenie na problem młodocianej ciąży. Jason Reitman bez zbędnego moralizatorstwa i nadmiernej krytyki przedstawia historię Juno – młodej dziewczyny, która dowiaduje się, że wkrótce zostanie matką. Zaskoczona biegiem wydarzeń poszukuje rodziny zastępczej dla swojego dziecka. Jednak z czasem dojrzewa i odrywa w sobie niewyczerpane pokłady miłości, przywiązania i zdrowej bezkompromisowości. Film szczególnie polecany domówienia w toku zajęć wychowanie do życia w rodzinie.

Związki z podstawą programową

Język polski

Uczeń:

• odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie;
• opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło;
• rozpoznaje problematykę utworu;
• znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych;
• uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne;
• omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność, sprawiedliwość, dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne;
• tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne;
• uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi;
• analizuje film lub analizuje spektakl teatralny, posługując się podstawowymi pojęciami z zakresu właściwej dziedziny sztuki.

Język angielski

Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:

• człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania);
• dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);
• szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);
• praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);
• życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
• kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, media);
• sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy);
• elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

Wychowanie do życia w rodzinie

• Podstawowe informacje o rozwoju seksualnym człowieka: tożsamość płciowa: kobiecość i męskość.
• Dojrzewanie. Rozumienie i akceptacja kryteriów dojrzałości biologicznej, psychicznej i społecznej.
• Problemy i trudności okresu dojrzewania, sposoby radzenia sobie z nimi, pomoc w rozeznaniu sytuacji wymagających porady lekarza lub innych specjalistów.
• Różnice w rozwoju psychoseksualnym dziewcząt i chłopców; postawy
• i wzajemne oczekiwania.
• Zagrożenia okresu dojrzewania: presja seksualna, uzależnienia, pornografia, prostytucja nieletnich.
• Główne funkcje płciowości: wyrażanie miłości, budowanie więzi i rodzicielstwo.
• Inicjacja seksualna; związek pomiędzy aktywnością seksualną a miłością
• i odpowiedzialnością; dysfunkcje związane z przedmiotowym traktowaniem człowieka w dziedzinie seksualnej. Ryzyko związane z wczesną inicjacją.
• Kształtowanie i akceptacja tożsamości płciowej. Możliwości pomocy
• w pokonywaniu trudności związanych z tożsamością płciową.
• Płodność wspólną sprawą kobiety i mężczyzny.
• Planowanie rodziny. Metody rozpoznawania płodności. Antykoncepcja – aspekt zdrowotny, psychologiczny i etyczny.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Dyskusja, burza, mózgów, metoda projektów, praca z fragmentem filmu.

Film jest szczególnie polecany do wykorzystania w pracy z młodzieżą ze względu na problematykę (niechciana ciąża, pierwsza miłość, relacje rodzinne) i ciepłe, bezpretensjonalne potraktowanie głównego tematu.

Zagadnienia filmoznawcze:

Scenariusz Diablo Cody, autorki blogu internetowego – spojrzenie na świat: nowoczesne, spontaniczne, kobiece, z humorem, ale także nostalgiczne (mimo poruszanej tematyki, film utrzymany w klimacie „bajkowym”, magicznym np. ostatnia scena wspólnego śpiewania głównych bohaterów, zastosowana kolorystyka ciepłych, wyraźnych odcieni, wyczuwalne przeświadczenie o możliwości rozwiązania wszystkich problemów happy endem).

Nurt niezależnego kina amerykańskie, podejmujący tematy ważne społecznie: problemy rodzinne, brak dialogu międzypokoleniowego, gonitwa za nieistotnymi wartościami, poszukiwanie męskiej i żeńskiej tożsamości, brak sensu życia (np. kino Gusa Van Santa, Jima Jarmuscha, „American Beauty” w reż.

Sama Mendesa jako problem „w pigułce”).

Znakomita tytułowa rola Ellen Page, kreacja aktorska naturalna, pełna uroku, ciepła, niewymuszona; daje wrażenie ucieczki od klasycznej gry aktorskiej.

Kreowanie bohaterów z wielką dbałością o szczegóły, idące nawet w kierunku przerysowania (każda postać mówi innym językiem, inaczej się porusza i zachowuje, ma własny, oryginalny sposób ubierania, jest pokazywana w odmiennych elementach scenografii, z przypisanymi sobie rekwizytami).

Kino kobiece lub feministyczne (autorki, tematy).

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Film opowiada prostą, lecz niebanalną i daleką od stereotypów historię nastolatki, która przedwcześnie zachodzi w ciążę, musi zmierzyć się ze swoim problemem, ale także z opinią otoczenia.

Ukazuje młodych ludzi na progu dorosłości, funkcjonujących jeszcze w świecie dzieciństwa (zajęcia i problemy związane ze szkołą, zabawki wypełniające pokoje nastolatków), ale także już w świecie dorosłości (używki, inicjacja seksualna, ciąża).

Prosta historia o dojrzewaniu do miłości, skomplikowany obraz psychologiczny postaci.

Najważniejsze w życiu wybory moralne i decyzje (tu: kwestia urodzenia dziecka i oddania go do adopcji).

Pierwsza miłość – ukazana w odsłonie konwencjonalnej (pary ze szkolnego korytarza) oraz romantycznej (relacje Juno i Bleekera ewoluują od przyjaźni nastolatków do miłości), Marek Hłasko „Pierwszy krok w chmurach” – młodzieńcze uczucie zderzone z brutalnością świata.

Próba ocalenia przez bohaterkę (wbrew obserwowanym przykładom z życia) idealistycznego obrazu relacji kobiety i mężczyzny, wiara w możliwość stworzenia udanego i szczęśliwego związku.

Problem odpowiedzialności za drugiego człowieka (Juno szuka odpowiednich ludzi na rodziców adopcyjnych swojego dziecka).

Dojrzały związek a przypadkowe relacje międzyludzkie, powierzchowne i oparte na konwencji społecznej.

Dojrzewanie głównych bohaterów do bycia w związku i do bycia rodzicami.

Gwałtowne zakończenie dzieciństwa i beztroski, przyspieszone dojrzewanie i nauka odpowiedzialności.

Mała świadomość seksualna młodych ludzi, braki edukacji do życia w rodzinie w szkole, tabu społeczne.

Nowoczesne i tradycyjne, „oldskulowe” podejście do macierzyństwa.

Nonszalancja, humor, racjonalizacja, świadoma alienacja jako broń Juno przeciwko rozpaczy, smutkowi i brakowi nadziei.

Bycie „oryginałem”, jako kamuflaż skrywający delikatne i podatne na zranienia wnętrze młodego człowieka, ale także brak zgody na oparte na obłudzie i konformizmie relacje międzyludzkie.

Podążanie za własnym instynktem, rozumem, głosem serca, wbrew opiniom społecznym, presji i modom; dziewczyna świadomie podejmuje decyzje i konsekwentnie je realizuje.

Postawy rodziców w obliczu trudnej sytuacji, w jakiej znalazło się dziecko (rodzina Juno, która okazuje jej wszelką pomoc i zrozumienie; rodzina Bleekera – całkowicie odrzucająca istnienie problemu).

Rodzina Juno jest przykładem skomplikowanych relacji w tzw. rodzinach zrekonstruowanych – trudne budowanie więzi macocha – pasierbica, rola ojca spajającego rodzinę i dającego poczucie bezpieczeństwa; problem porzucenia przez matkę.

Rola przyjaźni w życiu młodego człowieka, poszukiwanie przyjaźni i zrozumienia, akceptacji, wspólnych pasji.

Ciekawe postacie drugoplanowe: ojciec – ciepły, dojrzały mężczyzna, przekazujący córce w sposób naturalny swoją wiedzę o życiu, Vanessa – dokładnie zaplanowała swoje życie i ten plan konsekwentnie realizuje, Mark – zaprzyjaźnia się z nastolatką, ale jest niedojrzały, ucieka przed odpowiedzialnością.

Syndrom Piotrusia Pana, postawa mężczyzny, charakteryzująca się ucieczką od dorosłości, brakiem dojrzałości, unikaniem zobowiązań i odpowiedzialności; nawiązuje do tytułowego bohatera książki Jamesa Matthew Barrie’ego „Peter Pan” (1904).

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Realistyczny obraz przedmieścia typowego, amerykańskiego miasteczka (por. „Co gryzie Gilberta Grapea” w reż. Lasse Hallströma, „Miasteczko Twin Peaks” w reż. Davida Lyncha, seriale: „Simsonowie”, „Cudowne lata”, „Sekretny dziennik Adriana Moole’a lat 13 i ¾”, „Zabić drozda” w reż. Roberta Mulligan i pierwowzór Harpera Lee, „Syreny” w reż. Richarda Benjamina).

Inne filmy o problemach współczesnych nastolatków: „Galerianki” w reż. Katarzyny Rosłaniac, „Trzynastka” w reż. Catheriny Hardwicke, „Paranoid Park” w reż. Gusa Van Santa, „Szesnastoletnia mama” w reż. Petera Wernera, „Zakochana złośnica” w reż. Gila Jungera.

Wątki feministyczne (indywidualna adopcja Vanessy Loring, samodzielność i samotność Juno, świat zasiedlony przez „wiecznych chłopców” – Bleeker i Mark Loring).

Problem aborcji (por. „Ono” w reż. Malgorzaty Szumowskiej i pierwowzór literacki Doroty Terakowskiej).

Problem adopcji i rodzicielstwa zastępczego („Mother and Child” w reż. Rodrigo Garcia, „Sekrety i kłamstwa” w reż. Mike’a Leigha, „Biały oleander” reż. Petera Kosminsky’ego.