Cyrk Skalskiego (1986)
Reż. Jacek Bławut
Danuta Górecka
Opis filmu
W filmie o swoim udziale w bitwie o Anglię, a także o powrocie do Polski, aresztowaniu i zwolnieniu ze stalinowskiego więzienia opowiada Stanisław Skalski, słynny pilot myśliwski z okresu II wojny światowej.
Informacje o autorze filmu
Jacek Bławut – operator, reżyser i producent. Autor znanych filmów dokumentalnych m.in. Szczur w koronie, Born Dead, Nienormalni, Wojownik. Wykładowca w szkołach filmowych w Berlinie, Hanowerze, Toruniu (Camerimage Film School), Warszawie (Mistrzowska Szkoła Reżyserii Andrzeja Wajdy), w PWSFTviT w Łodzi. Jest laureatem wielu nagród za osiągnięcia w dziedzinie twórczości operatorskiej i reżyserię. Łukasz Maciejewski (dziennikarz i krytyk filmowy) zauważył, że Jacek Bławut „wierzy w dobro. Najczęściej – w dobro nieoczywiste”. Znajduje w swoich bohaterach pozytywne cechy. „Alkoholik staje się cudownym gawędziarzem, kryminalista spełnia się w pracy społecznej z dziećmi, a sławny, dzisiaj ciężko chory bokser po latach zapomnienia znowu odnosi triumf” („Tygodnik Powszechny”, 29/2007).
Propozycje wykorzystania filmu podczas zajęć
Uczniowie gimnazjów i klasy I szkoły ponadgimnazjalnej; godziny wychowawcze, język polski, historia, zajęcia pozalekcyjne.
· Stanisław Skalski – bohater XX wieku.
· Patriotyzm jest wyzwaniem.
· Warto słuchać świadków historii.
· Film dokumentalny jako ważne źródło wiedzy o człowieku i wydarzeniach historycznych.
Tematy do dyskusji
1. Czego o Stanisławie Skalskim dowiedzieliście się dzięki filmowi?
2. Jaki kształt artystyczny nadali filmowi jego realizatorzy? Kto jest narratorem w filmie? Dlaczego możemy mówić o wykorzystaniu w filmie konwencji „gadających głów”? Jaką rolę odgrywają materiały archiwalne? Jaką funkcję pełni muzyka?
3. Jaką rolę odegrali polscy lotnicy podczas bitwy o Anglię?
4. Jakie cechy charakteru Skalskiego budzą Wasze uznanie? Co zainteresowało Was w tej postaci?
5. Dlaczego Polski Zespół Myśliwski dowodzony przez Stanisława Skalskiego nazwano „Cyrkiem Skalskiego”? O czym świadczy ta nazwa?
6. Stanisław Skalski to heros wyrastający ponad innych czy zwykły człowiek?
7. Wiele osób znających osobiście Stanisława Skalskiego podkreślało, że ten wybitny as lotnictwa umiał świetnie opowiadać. Czy zgadzacie się z tą opinią po obejrzeniu filmu?
8. Który moment w filmie jest, Waszym zdaniem, punktem kulminacyjnym? Budzi najwięcej emocji? Dlaczego?
9. Czego o czasach powojennych dowiedzieliście się z opowieści Stanisława Skalskiego?
10. Jeden z dziennikarzy napisał: „Zanim zupa wystygła, asa skazano na śmierć”. Skomentujcie te słowa, odwołując się do filmu Jacka Bławuta.
11. W jaki sposób Skalski przedstawia swoje dokonania w Anglii, a jak aresztowanie i uwięzienie? Czy można dostrzec różnicę w sposobie opowiadania o tych dwóch różnych etapach jego życia.
12. O czym świadczą odznaczenia, które otrzymał bohater filmu?
13. Dlaczego ktoś taki jak Stanisław Skalski zasługuje na nasz szacunek i pamięć?(bohater filmu zmarł w 2004 r.)
Proponowane metody pracy
burza mózgów, elementy dyskusji, układanie pytań do wywiadu z bohaterem filmu, drzewko decyzyjne (analiza decyzji powrotu do Polski), projekcja i omówienie filmu mogą być częścią projektu poświęconego polskim bohaterom czy lotnikom biorącym udział w bitwie o Wielką Brytanię; podczas zajęć uczniowie mogą pracować w parach i grupach.