Krótka informacja o filmie

„Atramentowe serce” pozwala uwierzyć w magię słowa. Postaci z książek dzięki czarowi pięknego czytania ożywają w wyobraźni i na ekranie. Film przypomina starszym uczniom jak wielką moc ma miłość do książek, młodszym zaś uświadamia, że nic nie rozwija fantazji bardziej niż czytanie lektur.

Związki z podstawą programową

Język polski

Uczeń:

• dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
• odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
• odróżnia realizm od fantastyki;
• wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, gra aktorska);
• wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (filmu, programu informacyjnego, programu rozrywkowego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa);
• omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
• charakteryzuje i ocenia bohaterów;
• identyfikuje: opowiadanie, powieść, baśń.

Wartości i wartościowanie.

Uczeń odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń – wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).

Film może stanowić kontekst do cyklu zajęć poświęconych baśniom, legendom i mitom.

Wychowanie do życia w rodzinie

(do zrealizowania także na godzinie wychowawczej) i spełnianie odnoszących się do nich wymagań szczegółowych

• podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie;
• przekaz wartości i tradycji w rodzinie;
• więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie.

Rozwój zainteresowań i pożądanych umiejętności uczniów

Pomysły na zajęcia filmowe, proponowane metody pracy z filmem

Dyskusja, metody dramowe, analiza i interpretacja dzieła filmowego, pogadanka heurystyczna, mapa mentalna, analizy porównawcze, ćwiczenia plastyczne, ćwiczenia stylistyczno-kompozycyjne.

Motyw literacki i filmowy: cząstka kompozycyjna utworu, obiegowy schemat tematyczny żyjący w tradycji kulturalnej (np. podróż służąca rozwiązaniu zagadki, utrata bliskiej osoby, jako motor akcji, tajemnicza książka pożądana przez wielu, magiczne właściwości postaci – „srebrne języki”, ekscentryczna ciotka, posiadaczka wielkiej fortuny i pasjonatka książek, dziecko, dzięki swojej intuicji

i niewinności doprowadzające do szczęśliwego zakończenia, „zwyczajny człowiek” – introligator, okazuje się obdarzony wyjątkowymi zdolnościami i zostaje zmuszony do walki w obronie swoich najbliższych).

Zagadnienia filmoznawcze:

Kino familijne (film przeznaczony dla szerokiej widowni. Nie tylko dzieci, ale także młodzież i dorośli znajdą treści odpowiednie dla siebie i zdekodują tyle znaczeń, na ile pozwoli im kompetencja odbiorcza);

Elementy fantasy (np. tajemnicza księga, wędrówka pomiędzy wymiarami rzeczywistości, fantastyczne: postacie, atrybuty i umiejętności, współistnienie postaci z różnych światów: baśni, książek, filmów);

Elementy kina grozy (np. galeria zagadkowych, budzących strach postaci, czarny charakter Koziorożec o cechach demonicznych, tajemnicza księga, twierdza Koziorożca, archaiczne więzienie, podest „ofiarny” w finałowej scenie);

Elementy kina przygodowego (np. szybka akcja, nieustanne przygody, sceny walki, konstrukcja głównego bohatera i obsadzenie w tej roli Brendana Frasera („Mumia”, „Sindbad”, „Podróż do wnętrza ziemi”);

Granice wyobraźni twórców i widzów, rola efektów specjalnych;

Rola kostiumu i charakteryzacji.

Współczesna baśń filmowa (tu w połączeniu z elementami kina grozy

i fantasy): dominują w niej elementy fantastyki; opowiada o siłach nadprzyrodzonych, cudownych zdarzeniach, nadnaturalnych postaciach i zjawiskach. Jedną z ważniejszych cech baśni jest nieokreślony czas i miejsce akcji. Zawiera prostą mądrość; baśń może być osnuta na podaniach, legendach.

Stałe motywy w baśniowe: motyw walki dobra ze złem, motyw misji, którą ma spełnić bohater, motyw wędrówki, antropomorfizacja świata zwierząt. Zło w baśniach jest zawsze potężniejsze od dobra, ale zwykle z nim przegrywa. Zwycięstwo stojących po stronie dobra jednak zawsze jest okupione stratą, przenikanie się świata nadprzyrodzonego z realnym, motyw zwycięstwa miłości, sprawiedliwości i dobra, motyw wędrówki, motyw mędrca. W baśniach często występuje postać, której wiedza jest ogromna, niedostępna dla większości śmiertelników. Mędrzec posiada także niesamowite moce służące wpływaniu na świat i inne osoby. Ta osoba jest swoistym wykładnikiem moralnym, drogowskazem dla innych bohaterów.

Tropy interpretacyjne, w tym zagadnienia filmoznawcze

Film pomaga zrozumieć „metafizykę” obcowania z literaturą.

Film oparty na motywach książki Cornelii Funke. „Atramentowe serce” jest pierwszą częścią trylogii fantastycznej, kolejne części to „Atramentowa krew” i „Atramentowa śmierć”.

Świat przedstawiony jest mieszanką wątków: literackich (w szczególności „Czarnoksiężnik z krainy Oz” Lymana Franka Bauma i „Alicja w Krainie Czarów” C. S. Lewisa), baśniowych, ikonografii kina fantasy i grozy.

Inne motywy do omówienia: przyjaźń, bohaterstwo, wspólna walka ze złem, rola związków międzyludzkich, jako fundamentu życia człowieka.

Rola literatury i książek w życiu człowieka.

Miłość i szacunek do książek, którym całe swoje życie poświęciła ekscentryczna ciotka Elinor, pasja bibliofilska.

Państwo totalitarne – jego charakterystyka, władze i schyłek.

Wirtualny świat zbiorowej wyobraźni zasiedlany przez postacie literackie i filmowe.

Czytanie, stan na granicy wymiarów – jawy, snu, fantazji, działanie wywołujące magiczne efekty, pobudzanie wyobraźni, dawanie możliwości wielorakich przeżyć, doznań, podróży itd.

Obecne w filmie motywy funkcjonujące w kulturze

Motyw wędrówki (podróż prowadząca do rozwikłania zagadki przeszłości i połączenia światów: realnego i fikcji literackiej).

Motyw miłości, więzi rodzinnej, która pomaga przezwyciężyć największe trudności dla uratowania bliskiej osoby; rola rodziny.

Magia książek i sekrety zawodów z nimi związanych: introligator, bibliotekarz, pisarz, antykwariusz, naukowiec (por. serie „Bibliotekarz”, „Indiana Jones”).