Cele lekcji

Uczeń:

• bogaci swoje kompetencje w zakresie świadomego odbioru dzieła filmowego
• dostrzega środki wyrazu służące do charakteryzowania bohatera filmowego
• dostrzega w filmie konteksty kulturowe
• ocenia postawy bohaterów filmu
• doskonali umiejętność tworzenia własnego tekstu
• doskonali umiejętność pracy w zespole

Czas pracy 2 godziny lekcyjne + projekcja filmu Środki dydaktyczne film „Magiczne drzewo” w reż. A. Maleszki instrukcja do pracy w grupach karta pracy ucznia zestaw fotosów z filmu duży arkusz papieru do uzupełnienia mapy myśli

Formy pracy praca w grupach Metody pracy dyskusja i metody oparte na dyskusji: „partner do rozmowy” oraz „śnieżna kula” burza mózgów

Przebieg lekcji

Przygotowanie do projekcji filmu

Nauczyciel prosi uczniów, aby podczas oglądania filmu zwrócili uwagę na następujące zagadnienia:

1. Sposób wprowadzenia do filmu informacji o magicznych przedmiotach.
2. Wydarzenie rozpoczynające akcję filmu (zawiązanie akcji).
3. Etapy podróży bohaterów.
4. Wydarzenia magiczne w filmie.

Nauczyciel rozdaje uczniom kolorowe kartki i prosi, aby tuż po projekcji dzieci zapisały na nich słowa (słowa-klucze) lub wyrażenia, które najlepiej określają temat filmu lub główną jego myśl.

Przebieg zajęć

Zajęcia warto rozpocząć od spontanicznych rozmów uczniów na temat wrażeń po obejrzeniu filmu. Aby zachęcić młodzież do udziału w zajęciach i pobudzić ich aktywność, rozpoczynamy metodą „partner do rozmowy” – uczniowie w parach rozmawiają na temat filmu, dzieląc się wzajemnie spostrzeżeniami i wrażeniami. Następnie chętni wypowiadają się już na forum klasy. Nauczyciel nie komentuje ani nie ocenia wypowiedzi, lecz zachęca uczniów do wypowiedzi.

Następnie nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie kartek, które uzupełnili po projekcji filmu, będą one przydatne przy kolejnym ćwiczeniu.

Nauczyciel prosi uczniów o uzupełnienie zdania:

„Magiczne drzewo” to film o…”

Metodą „burzy mózgów” uczniowie proponują uzupełnienia zdania, mogą uwzględnić słowa i wyrażenia napisane na kartkach tuż po projekcji.

Na wcześniej przygotowanym kartonie (schemat w załączniku 1) uczniowie przyklejają kartki z wyrazami i wyrażeniami. Po przeczytaniu wszystkich odpowiedzi wyciągają wnioski.

Nawiązując do tematu lekcji, nauczyciel wyjaśnia, że rozważania podczas lekcji będą osnute wokół magii obecnej w filmie „Magiczne drzewo”.

Nauczyciel dzieli klasę na dwie części i prosi uczniów, aby w obrębie tych części połączyli się w dwuosobowe zespoły. Wyjaśnia, że jedna część klasy, to „tropiciele magii”, druga zaś, to „kronikarze rzeczywistości”. Każdy zespół otrzymuje instrukcję z pytaniami pomocniczymi (załącznik nr 2) oraz tabelę (załącznik nt 3), w której wypełnią tylko „swoją” część. Przed przystąpieniem do pracy, dla przypomnienia klimatu filmu, nauczyciel prezentuje zwiastun (dostępny na oficjalnej stronie filmu: http://www.forumfilm.pl/magiczne_drzewo/index.htm).

Uczniowie pracują ok. 10 minut, następnie, na zasadzie „kuli śnieżnej”, w ramach tej samej grupy (np. „tropicieli magii”) łączą się w zespoły czteroosobowe, aby uzgodnić efekty swojej pracy, po czym „czwórki” łączą się w „ósemki”, aż cała grupa uzgodni ostateczną wersję wyników pracy.

Na zakończenie tej części zajęć przedstawiciele grup prezentują wnioski ze swojej pracy, pozostali uczniowie uzupełniają brakujące informacje w tabeli.

Na podstawie wyników pracy uczniowie dochodzą do wniosku, że akcja filmu rozgrywa się w realnym, znanym nam świecie, a bohaterowie przeżywają swoje przygody z magią, nigdzie się z tego świata nie przenosząc. Widzowie bardzo łatwo identyfikują się z postaciami filmowymi, gdyż spełnia się im marzenie prawie każdego dziecka – mogą czarować i spełniać swoje życzenia.

Nawiązując do poprzedniego zadania, nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli znane z dzieciństwa, ale także poznane na lekcjach języka polskiego w klasie czwartej utwory, w których występują magiczne przedmioty, postacie o magicznych zdolnościach, a dobro zawsze wygrywa w walce ze złem.

Uczniowie przypominają tytuły poznanych baśni:

Np. „Śpiąca królewna”, „Dziewczynka z zapałkami”, „Słowik”, „Kopciuszek”, „Królowa Śniegu” itd.

Nauczyciel prosi chętnego ucznia o przypomnienie cech baśni, a następnie pyta, czy uczniowie dostrzegają jakieś podobieństwa pomiędzy perypetiami bohaterów poznanego filmu a baśniami. Nauczyciel rysuje na tablicy schemat, który uczniowie będą uzupełniać (metodą „burzy mózgów”). Uczniowie podchodzą do tablicy i zapisują swoje propozycje. Na zakończenie ćwiczenia nauczyciel weryfikuje poprawność spostrzeżeń i usuwa błędne. Uczniowie uzupełniają schemat w zeszytach.

Kolejna część zajęć poświęcona jest próbie charakterystyki bohaterów filmu, ze szczególnym zwróceniem uwagi na środki wyrazu sztuki filmowej wykorzystane do charakteryzowania bohatera.

Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie, skąd czerpiemy wiedzę na temat bohatera literackiego:

• bezpośrednio: z informacji, opinii i ocen np. narratora,
• pośrednio: ze słów bohatera, jego czynów, decyzji itp.

Przypominając te wiadomości, warto się odnieść do bohatera ostatnio omawianej lektury lub wspomnianej wcześniej baśni. W szóstej klasie można wprowadzić pojęcia: charakterystyka bezpośrednia i charakterystyka pośrednia.

Nauczyciel proponuje obejrzenie fragmentu filmu, w którym ciotka pokazuje dzieciom swój dom i przedstawia im zasady w nim obowiązujące.

Po obejrzeniu fragmentu, nauczyciel pyta, czego dowiedzieliśmy się o ciotce, na jego podstawie.

Uczniowie wymieniają informacje, np.: ciotka lubi porządek i ciszę, preferuje nowoczesne, chłodne, sterylnie i czyste wnętrza, jest osobą bogatą, mieszka tylko z głuchoniemą gospodynią, ma silny, zdecydowany charakter, jest niemiła dla dzieci, ignoruje to, że znalazły się w trudnej sytuacji – bez rodziców itd.

Następnie nauczyciel prosi, aby uczniowie wskazali źródła wiedzy o ciotce zawarte tylko w prezentowanym fragmencie:

• strój ciotki (elegancki, typowy dla osoby pracującej w biurze)
• dom ciotki (zbyt duży jak dla jednej osoby, urządzony w nowoczesnym stylu, dominują zimne, chromowane powierzchnie mebli i biel ścian, wszędzie panuje wzorowy porządek),
• sposób mówienia (ton zdecydowany, nie znoszący sprzeciwu),
• zachowanie kobiety (jest pewna siebie, cały czas zarządza dziećmi, nie podejmuje rozmowy),
• to, co mówi (wygłasza szereg zakazów i nakazów, zupełnie nie uwzględniając potrzeb dzieci) itd.

Na podstawie tych spostrzeżeń uczniowie wysnuwają wniosek, że bohater w filmie charakteryzowany jest poprzez swoje słowa i czyny, ale także przez: kostium, scenografię, rekwizyty, sylwetkę aktora, ruch, mimikę itd.

Te informacje uczniowie wykorzystają podczas następnego zadania – ćwiczenia redakcyjnego.

Uczniowie, podzieleni na grupy (najlepiej czteroosobowe) otrzymują kartki z wydrukowanymi zdjęciami bohaterów (załącznik 4). Ich zadaniem jest napisanie krótkiej (3-4 zdania), ale ciekawej notki (do zamieszczenia na stronie internetowej filmu) na temat poszczególnych postaci:

Rodzice

Ciotka

Max

Filip

Tosia

Kuki

Nauczyciel prosi, aby na zakończenie pracy jeden z członków grupy wcielił się w rolę korektora i uważnie sprawdził poprawność językową, ortograficzną oraz interpunkcyjną przygotowanej notki. Następnie przedstawiciele grup czytają opracowane teksty, nauczyciel komentuje i ocenia prace. Uczniowie przyklejają zdjęcia opatrzone notkami do kartonu uzupełnianego na początku lekcji (przy pniu drzewa). Powstaje w ten sposób swoisty plakat na temat recepcji tego filmu przez młodzież.

Na zakończenie zajęć nauczyciel inicjuje dyskusję na temat:

Dlaczego tak popularne są filmy, w których bohaterowie spełniają swoje marzenia przy użyciu sił magicznych?

Praca domowa

do wyboru:

1. Napisz opowiadanie z dialogiem i elementami charakterystyki, ukazujące następne przygody bohaterów, którzy wyruszyli w podróż latającym domem.
2. Przedstaw kolejną przygodę bohaterów za pomocą komiksu, uwzględnij w nim dialogi postaci.
3. Napisz opowiadanie fantastyczne na temat „Gdybym znalazł magiczny przedmiot…”

Załączniki

Załącznik 1

Załącznik 2

Instrukcja dla „tropicieli magii”

Waszym zadaniem jest znalezienie w filmie wszystkich śladów magii. W wypełnieniu tego detektywistycznego zadania pomogą Wam pytania pomocnicze:

1. Jakie magiczne przedmioty pojawiły się w filmie? Który z nich miał największą moc?
2. Jakie magiczne wydarzenie rozpoczęło ciąg zdarzeń w filmie?
3. Jaki wpływ na życie bohaterów miało działanie magicznego przedmiotu?
4. Czy magiczny przedmiot wszystkich bohaterów „traktował” tak samo? Jaki wniosek z tego wynika?

Swoje odpowiedzi wpiszcie do części „magia” w tabeli.

Po zakończeniu pracy skonsultujcie swoje wyniki z innymi „tropicielami magii” – najpierw w grupie czteroosobowej, następnie w ośmioosobowej, aż ustalicie wspólną wersję wyników pracy.

Instrukcja dla „kronikarzy rzeczywistości”

Waszym zadaniem jest zbadanie i zapisanie wszystkich informacji, które wskazują, że akcja filmu rozgrywa się współcześnie, w realnym świecie, w konkretnych miejscach w naszym kraju. W wypełnieniu tego kronikarskiego zadania pomogą Wam pytania pomocnicze:

1. Kim są bohaterowie filmu?
2. Gdzie mieszkają i czym się zajmują?
3. Co wskazuje, że są to postacie prawdopodobne?
4. Co wskazuje, że wydarzenia odbywają się współcześnie? Zwróćcie uwagę na scenografię, rekwizyty, kostiumy, wypowiedzi, a także problemy bohaterów)

Swoje odpowiedzi wpiszcie do części „rzeczywistość” w tabeli.

Po zakończeniu pracy skonsultujcie swoje wyniki z innymi „kronikarzami rzeczywistości” – najpierw w grupie czteroosobowej, następnie w ośmioosobowej, aż ustalicie wspólną wersję wyników pracy.

Załącznik 3

Tabela – karta pracy grup

	Magia	Rzeczywistość
Bohaterowie
Świat (miejsca, przedmioty itd.)
Zdarzenia

Załącznik 4

Fotografie bohaterów filmu „Magiczne drzewo

Max ………………………………………………………………………………………………….

Rodzice …………………………………………………………………………………………………………….

Ciotka Maryla ………………………………………………………………………………………………………

Kuki …………………………………………………………………………………………………………………

Filip …………………………………………………………………………………………………………………

Tosia………………………………………………………………………………………………………………..

Źródło: http://www.forumfilm.pl/magiczne_drzewo/index.htm

Komentarz

Dalszy ciąg zajęć może stanowić rozmowa (na godzinie wychowawczej) o ważnych problemach poruszonych w filmie:

• emigracja zarobkowa rodziców, którzy pozostawiają swoje dzieci pod opieką bliższych lub dalszych krewnych,
• trudna sytuacja finansowa zmuszająca do podejmowania decyzji niekorzystnych dla poczucia bezpieczeństwa w rodzinie,
• relacje rodzice – dzieci,
• relacje pomiędzy rodzeństwem,
• stawianie wartości materialnych na pierwszym miejscu.