Andrzej Wajda

Reżyser i scenarzysta filmowy, teatralny i telewizyjny

Andrzej Wajda zamieszkał w Radomiu, gdy miał dziewięć lat (1935-46). Uczęszczał tu do szkoły. Podczas okupacji uczył się między innymi rysunku i malarstwa od Wacława Dobrowolskiego, pracował jako robotnik magazynowy, bednarz, kreślarz w biurze kolejowym. W 1979 roku reżyser zrealizował w Radomiu film „Dyrygent”.

Jest pomysłodawcą utworzenia w Radomiu Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”, dla którego przekazał także kilkadziesiąt prac plastycznych, między innymi swojego autorstwa. Tytuł honorowego obywatela miasta otrzymał 28 sierpnia 2000 roku.

Oto, co powiedział laureat Oscara podczas rozmowy z radomianami na spotkaniu w 2015 roku:

„Wzruszenia moje w związku z powrotem do Radomia są zdecydowanie piękne. Oczywiście, że wojna była czymś nieuniknionym, ale ciągle była jakaś siła – najpierw dziecinnego oporu wobec tej sytuacji, która się stworzyła, potem świadomości, która się obudziła w nas dosyć wcześnie. Piętnaście lat miałem, kiedy zacząłem pracować. (…)

W związku z tym, że przyjechali tu malarze, artyści z Krakowa, żeby malować freski, niestety nieistniejące już dzisiaj, bardzo tego żałuję, freski w kościele Bernardynów. Ja bardzo szybko się z nimi zaprzyjaźniłem. (…) To była moja przyszłość. To widziałem jako coś, co mnie pociągało najbardziej. (…)

Dożyliśmy końca wojny i to był fantastyczny moment, kiedy znowu otworzyły się gimnazja, kiedy ja mogłem przez jeden rok zrobić dwie klasy gimnazjalne (…). Całą wojnę uważałem, że przeżyłem tylko dlatego, żeby się zapisać na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie. To było moje przeznaczenie. A zwłaszcza malarze, którzy byli też z Krakowa, podtrzymali moją nadzieję, że taka możliwość jest. Mając piętnaście lat, przeczytałem książkę Józefa Czapskiego, którego potem miałem szczęście poznać w Paryżu w Domu Paryskiej Kultury, który w zasadzie zdecydował o moim przeznaczeniu. To była książka o Józefie Pankiewiczu, który w zasadzie wprowadził do polskiego malarstwa francuski postimpresjonizm. Po wojnie jego uczniowie uczyli mnie w krakowskiej Akademii. Tak wszystko się zazębia. W czasie okupacji zacząłem już malować, czekałem tylko, żeby jak najszybciej… i w 1946 roku miałem już, że tak powiem, studia radomskie za sobą i udałem się do krakowskiej Akademii, która przymknęła oko na fakt, że nie mam matury. (…)

Radom był pięknym momentem w moim życiu”.

O wspomnienia z czasów uczęszczania do Szkoły Plastycznej w Radomiu zapytała Andrzeja Wajdę Aleksandra Badełek, uczennica klasy drugiej tej szkoły w roku 2015:

„W Szkole Plastycznej w Radomiu u profesora Dobrowolskiego niedługo się uczyłem, bo Niemcy zamknęli szkołę (…). Był taki moment, że przyjechał tu profesor Dobrowolski z Łodzi, założył tę szkołę, było kilkanaście osób, które tam chodziły. Zawsze popołudniami, bo pracowaliśmy do wieczora, czasem w niedzielę też przychodziliśmy tam, żeby rysować model. On robił korektę. I tak zrobiłem pierwsze kroki. To, co się przerabiało na pierwszym roku Akademii Sztuk Pięknych, on podobny kurs prowadził. Potem kilka razy miałem możność pójść z nim razem malować plener. On malował swój obrazek, ja malowałem swój obrazek. I on potem oceniał moją pracę. Te prace nawet istnieją. Są tutaj, w muzeum radomskim, bo je dałem na pamiątkę. Dobrze jest jak najwcześniej zaczynać. Człowiek ma wtedy więcej czasu, żeby się zdecydować na jakieś inne zawody. Tak jak ja zrobiłem, zacząłem od malarstwa, a potem znalazłem swoje miejsce w kinie”.

O twórczości Andrzeja Wajdy oraz realizacji filmu „Dyrygent” w Radomiu – rozmowa z edukatorem filmowym Anną Równy. Realizacja: Aleksandra Pacholec, Helena Źródłowska, Wiktoria Wojtas, Klaudia Lachowszczak, uczennice III Liceum Ogólnokształcącego im. Płk. Dionizego Czachowskiego w Radomiu pod opieką Jarosława Basaja, lidera Filmoteki Szkolnej.

Wspomnienia Andrzeja Wajdy o Radomiu; początki pracy twórczej – spotkanie z reżyserem w Resursie Obywatelskiej; realizacja: Aleksandra Badełek, uczennica klasy drugiej, i mgr Bartłomiej Kopiński, nauczyciel przedmiotów: reklama wizualna, podstawy projektowania w Zespole Szkół Plastycznych im. Józefa Brandta w Radomiu.


Wspomnienia Andrzeja Wajdy o nauce w przedwojennej Szkole Plastycznej W. Dobrowolskiego w Radomiu. Rozmowa z Andrzejem Wajdą. Realizacja: Aleksandra Badełek, uczennica klasy drugiej, i mgr Bartłomiej Kopiński, nauczyciel przedmiotów: reklama wizualna, podstawy projektowania w Zespole Szkół Plastycznych im. Józefa Brandta w Radomiu.